Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Məmmədəli Əliqulu oğlu Əliyev (ədəbi təxəllüsü Sail; 8 mart 1936, Bakı – 1983) — tanınmış müğənni, "Kor ərəbin mahnısı"nın ilk ifaçısı.
| Məmmədəli Əliyev | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 8 mart 1936 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1983 |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | Müğənni |
Həyatı
Erkən yaşlarında atasını itirir, anası Xədicə xanım hər gün 7 uşağı evdə tək qoyub işləmək məcburiyyətində qalır. Məmmədəli kiçik yazşlarından oxumağı sevərdi, bu səs ona səsiylə ün qazanmış toy xanəndəsi atası Dərviş Əliqulu kişidən keçmişdi.
Bir gün oxumağından məktəbdə də xəbər tutdular. Bir tədbir olan kimi gəlirdilər anasının üstünə ki, qoy, Məmmədəli oxusun. Müəllimləri anasına tapşırırdı ki, nəbadə oğlunu başqa sənətin dalınca düşməyə qoyasan. Ondan yaxşı xanəndə çıxar. Bu sözü qonşuları Əhməd Bakıxanov da deyirdi.
Gözəl səsindən əlavə, Məmmədəlinin şeir, qəzəl yazmağı da vardı. Şeirlərini "Sail" (dərdli avara) təxəllüsü ilə yazardı. Bu imzayla 300-ə yaxın şeir, qəzəl, müxəmməs, təmsil, qoşmalar yazmışdı.
1940–1941-ci illərdə Əhməd Bakıxanov Məmmədəlini və bacısı Töhfəni öz ansamblına gətirdi.
1942-ci ildə Məmmədəlini cəbhəyə göndərdilər. 1945-də yaralanıb qayıtdı. Sonra Milli Dram Teatrına işləməyə getdi.
Həmin illərdə Məmmədəlinin ürəyinə bir sevda da hakim kəsilmişdi. Xalası qızı Böyükxanıma vurulmuşdu, amma sözləri bir-birinə xoş gəlmədiyindən bir yerdə yaşaya bilməyəcəklərini başa düşüb sevgililər ayrılırlar.
Məmmədəli Əliyev teatrda işləyərkən ikinci dəfə ailə qurur. Teatrda görüb sevdiyi Zəhraxanım da aktrisa idi. Bu evlilikdən 5 uşaqları olur.
Məmmədəli Əliyev 22 il teatrda çalışır. Əksər tamaşalarda oxuyur. "Xosrov və Şirin"də Ozanı, "Qatır Məmməd"də Aşığı, "Vaqif"də Xanəndəni, "Hind gözəli"ndə Arabaçını, "Şeyx Sənan"da Kor Ərəbi oynayır. Kor Ərəbin mahnısı bir səs-küy qoparır ki, gəl görəsən… Deyirdi, mən o mahnını oxuyub qurtaran kimi Bülbül səhnəyə çıxdı, əllərimi sıxıb dedi ki, sağ ol Məmmədəli, nə gözəl oxudun!
Bu rol üzərində M. Əliyev çox ciddi çalışmışdı. Tamaşanın müvəffəqiyyətlə hazırlanmasında görkəmli reyissor Adil İsgəndərovun ciddi əməyi vardı. Tamaşanın musiqisini bəstəkar Fikrət Əmirov yazmışdı. Bu mahnı hələ əsərin məşqləri zamanı tamaşanın müvəffəqiyyətli olacağından xəbər verirdi. Doğrudan da "Şeyx Sənan" nəinki Bakıda, eləcə də Tbilisi və Yerevan qastrollarında böyük uğurlar qazanır.
Bir dəfə bu rolu oynarkən Məmmədəlinin əlindəki ağac əlindən düşüb yox olur. Kor rolu oynadığı üçün aktyor gözünü açıb heç yeri axtara bilmir. Gözlərini bir nöqtəyə zilləyərək, əlini yerə sürtə-sürtə ətrafı nə qədər axtarırsa, ağacı tapa bilmir. Pərdə bağlanandan sonra da ağacı nə qədər axtarırsa, tapa bilmir. Nəhayət, ağacı səhnənin altında olan zirzəmidən tapıb gətirirlər. Demə, ağac səhnədəki bayraq sancmaq üçün nəzərdə tutulmuş kiçik dairəvi deşikdən aşağı düşübmüş.
Sonralar Rauf Kazımovski Kor Ərəbin mahnısını ayrıca kino lentinə çəkir, televiziya vasitəsilə göstərirlər. Fikrət Əmirov də bu lenti özü ilə Amerika səfərinə aparır.
Məmmədəli Əliyev deyirdi:
- Yaradıcılığımın iki parçası mənim həm təsəlli yerimdi, həm də ağrımdı. Biri "Hind gözəli"ndəki Arabaçının mahnısıdır. Hərçənd oxuduqlarımdan ən babatından söz düşəndə mən də, qeyriləri də Kor Ərəbin mahnısını xatırlayır, amma nəsə hiss eləyirəm ki, ürəyimdə o Arabaçının mahnısını daha artıq sevirəm. Çünki o mahnıda yanğı, kövrəklik, hiss daha güclüdür. Elə bil öz ömrümdür.
Məmmədəli Əliyev səhnədə can verməyi arzulasa da, kamına çatmır, ömrünün sonlarına yaxın teatrdan uzaqlaşır. O, səhnədən qocalıb getmir, yaş artandan, səsdən qalandan sonra musiqidən əl çəkmir. Hələ səhnəyə çox çıxa bilərdi. Özü gedəndən bir az sonra lent yazıları gözdən, qulaqdan uzaq düşür, amma hər halda könüllərdən iraq düşməyir.
Məmmədəli Əliyev səhnədən uzaqlaşandan sonra yenidən hərbi işə qayıdır. 1968-ci ildə Elmlər Akademiyasına işə düzəlir. Hərbi kafedranın müdiri olur. Müharibədə olduğu üçün hərbi işdən başı çıxırdı.
Məmmədəli Əliyev 1983-cü ildə vəfat edib.
Ailəsi
Müğənni qardaşı, atasıdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Məmmədəli Əliyev — Kor ərəbin mahnısı
- Səhnədə can verməyi arzulayan aktyor. Və yaxud "Sail" təxəllüslü Məmmədəli Əliyev
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Memmedeli Eliqulu oglu Eliyev edebi texellusu Sail 8 mart 1936 Baki 1983 taninmis mugenni Kor erebin mahnisi nin ilk ifacisi Memmedeli EliyevUmumi melumatlarDogum tarixi 8 mart 1936 1936 03 08 Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 1983Musiqici melumatlariFealiyyeti MugenniHeyatiErken yaslarinda atasini itirir anasi Xedice xanim her gun 7 usagi evde tek qoyub islemek mecburiyyetinde qalir Memmedeli kicik yazslarindan oxumagi severdi bu ses ona sesiyle un qazanmis toy xanendesi atasi Dervis Eliqulu kisiden kecmisdi Bir gun oxumagindan mektebde de xeber tutdular Bir tedbir olan kimi gelirdiler anasinin ustune ki qoy Memmedeli oxusun Muellimleri anasina tapsirirdi ki nebade oglunu basqa senetin dalinca dusmeye qoyasan Ondan yaxsi xanende cixar Bu sozu qonsulari Ehmed Bakixanov da deyirdi Gozel sesinden elave Memmedelinin seir qezel yazmagi da vardi Seirlerini Sail derdli avara texellusu ile yazardi Bu imzayla 300 e yaxin seir qezel muxemmes temsil qosmalar yazmisdi 1940 1941 ci illerde Ehmed Bakixanov Memmedelini ve bacisi Tohfeni oz ansamblina getirdi 1942 ci ilde Memmedelini cebheye gonderdiler 1945 de yaralanib qayitdi Sonra Milli Dram Teatrina islemeye getdi Hemin illerde Memmedelinin ureyine bir sevda da hakim kesilmisdi Xalasi qizi Boyukxanima vurulmusdu amma sozleri bir birine xos gelmediyinden bir yerde yasaya bilmeyeceklerini basa dusub sevgililer ayrilirlar Memmedeli Eliyev teatrda isleyerken ikinci defe aile qurur Teatrda gorub sevdiyi Zehraxanim da aktrisa idi Bu evlilikden 5 usaqlari olur Memmedeli Eliyev 22 il teatrda calisir Ekser tamasalarda oxuyur Xosrov ve Sirin de Ozani Qatir Memmed de Asigi Vaqif de Xanendeni Hind gozeli nde Arabacini Seyx Senan da Kor Erebi oynayir Kor Erebin mahnisi bir ses kuy qoparir ki gel goresen Deyirdi men o mahnini oxuyub qurtaran kimi Bulbul sehneye cixdi ellerimi sixib dedi ki sag ol Memmedeli ne gozel oxudun Bu rol uzerinde M Eliyev cox ciddi calismisdi Tamasanin muveffeqiyyetle hazirlanmasinda gorkemli reyissor Adil Isgenderovun ciddi emeyi vardi Tamasanin musiqisini bestekar Fikret Emirov yazmisdi Bu mahni hele eserin mesqleri zamani tamasanin muveffeqiyyetli olacagindan xeber verirdi Dogrudan da Seyx Senan neinki Bakida elece de Tbilisi ve Yerevan qastrollarinda boyuk ugurlar qazanir Bir defe bu rolu oynarken Memmedelinin elindeki agac elinden dusub yox olur Kor rolu oynadigi ucun aktyor gozunu acib hec yeri axtara bilmir Gozlerini bir noqteye zilleyerek elini yere surte surte etrafi ne qeder axtarirsa agaci tapa bilmir Perde baglanandan sonra da agaci ne qeder axtarirsa tapa bilmir Nehayet agaci sehnenin altinda olan zirzemiden tapib getirirler Deme agac sehnedeki bayraq sancmaq ucun nezerde tutulmus kicik dairevi desikden asagi dusubmus Sonralar Rauf Kazimovski Kor Erebin mahnisini ayrica kino lentine cekir televiziya vasitesile gosterirler Fikret Emirov de bu lenti ozu ile Amerika seferine aparir Memmedeli Eliyev deyirdi Yaradiciligimin iki parcasi menim hem teselli yerimdi hem de agrimdi Biri Hind gozeli ndeki Arabacinin mahnisidir Hercend oxuduqlarimdan en babatindan soz dusende men de qeyrileri de Kor Erebin mahnisini xatirlayir amma nese hiss eleyirem ki ureyimde o Arabacinin mahnisini daha artiq sevirem Cunki o mahnida yangi kovreklik hiss daha gucludur Ele bil oz omrumdur Memmedeli Eliyev sehnede can vermeyi arzulasa da kamina catmir omrunun sonlarina yaxin teatrdan uzaqlasir O sehneden qocalib getmir yas artandan sesden qalandan sonra musiqiden el cekmir Hele sehneye cox cixa bilerdi Ozu gedenden bir az sonra lent yazilari gozden qulaqdan uzaq dusur amma her halda konullerden iraq dusmeyir Memmedeli Eliyev sehneden uzaqlasandan sonra yeniden herbi ise qayidir 1968 ci ilde Elmler Akademiyasina ise duzelir Herbi kafedranin mudiri olur Muharibede oldugu ucun herbi isden basi cixirdi Memmedeli Eliyev 1983 cu ilde vefat edib AilesiMugenni qardasi atasidir Hemcinin baxKorun mahnisi film 1961 Seyx Senan opera Huseyn CavidIstinadlarXarici kecidlerMemmedeli Eliyev Kor erebin mahnisi Sehnede can vermeyi arzulayan aktyor Ve yaxud Sail texelluslu Memmedeli Eliyev