Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Lümbal punksiya az invaziv diaqnostika növüdür. Müalicəvi və ya diaqnostik məqsədlə punksiya aparılan zaman az miqdarda onurğa beyin maddəsi xaric olunur və yaxud da praparatlar lümbal sahəyə yeridilir. Lümbal punksiya anesteziya məqsədilə də istifafə olunur. Onurğa beyni mayesi-likvor rəngsiz və şəffaf maye olub, onurğa beyni və baş beyin üçün lazımlı maddələrin transportunu həyata keçirir.
Punksiyanın aparılmasına göstərişlər
- diaqnostika məqsədilə: neyroinfeksiyaya şübhə olduqda(meningit, ensefalit, neyrosifilis və başqa etiologiyada olan mərkəzi sinir sisteminin xəstəlikləri)
- müalicə məqsədilə: antibiotiklərin və kimyaterapiya maddələrinin qabıqaltı yeridilməsi üçün; xoş xassəli kəllə-beyin hipertenziyası və ya hidrosefaliyada təzyiqi aşağı salmaq üçün istifadə olunur.
Punksiyanın aparılmasına əks göstərişlər
Onurğa beyninin dislokasiyası zamanı punksiyanın aparılması qəti əks göstərişdir. Çünki bu zaman orada təzyiq aşağı enərsə onda intrakranial ödem əmələ gələ bilər və ölümlə nəticələnə bilər.
Ağırlaşmaları
Punksiyanın aparılma texnikasında yanlışlıqlar olduqda onurğa beyninin postpunksionar xolestiatoması əmələ gələ bilər. Çünki onurğa beyninjğin epitelial hüceyrələri destruksiyaya uğrayır. Xolestiatoma tırkibində ölmüş epitelial hüceyrələrdən və başqa maddələrdən(xolesterin kridtalları, keratin toplusu) ibarət olan fibroz kapsuladır.
Metodikası
Bu manipulyasiyanı xəstə oturmuş və ya uzanmış vəziyyətində aparılır. Uzanmış vəziyyətdəki punksiya bərk stol üzərində xəstə yana çevrilmiş formada aparılır. Bu zaman xəstənin ayaqları maksimal qatlanmış və qarına əlləri ilə sıxılmış olmalıdır, bel isə maksimal dərəcədə qabarmış olmalıdır. Manipulyasiyanın daha asan və uyğun aparılması üçün punksiyanı L3 və L4, L2 və L 3 arasında aparılması məsləhət görülür. Çünki yetişkin insanın onurğa beyni L2də qurtarır, ona görə də onurğa beyninin bu cür punksiyası ən az zərərverici hesab olunur. Uşaqlarda punksiya zamanı travmanın qarşısının alınması üçün L3dən aşağıda bu manipulyasiyanın aparılması məsləhətdir. Punksiyanı ya yerli anesteziyalı və ya anesteziyasız aparıla bilər.
Yerli anesteziya məqsədilə 1–2%-li novakain məhlulundan istifadə olunur, hansı ki təbəqələrlə 5–10ml miqdarında yeridilir. Punksional iynəni mandrenlə birlikdə fəqərəarası çıxıntıların orta xətti ilə yuxarı çəp istiqamətdə yeridirlər. Böyüklərdə 4–7 sm, uşaqlarda isə 2sm dərinlikdə onurğa beyni boşluğuna daxil olunur və bu hörümçək toruna bənzər qişanın keçildiyini göstərir. Mandrenin çıxarılması zaman onurğa beyni mayesinin axması punksiyanın foğruyerinə yetirilməsini göstərir. Əgər punksion iynə sümüyə toxunarsa onda iynəni çıxararaq dərialtı toxumada saxlamaq sonra isə bir qədər istiqamətini dəyişərək davam etmək lazımdır. Onurğa beyni mayesi böyüklərdə 120ml-dir. Sutka ərzində onurğa beyni mayesinin sekresiyası 500ml-ə qədərdir vı orta hesabla 5 dəfə tam dəyişməsi baş verir. Kəllə daxili təzyiqin aşağı düşməsi olə bağlı lümbal punksiyadan sonra ağrı ola bilər və bu 4–7gündən sonra keçir.
Manipulyasiya qurtarandan sonra pasiyentə qarnı üzərində uzanmaq və 2saat gözləmək məsləhət görülür. Punksiyanın yeri steril salfetka ilə örtülür.
Xarici keçidlər
- Lümbal punksiyanın metodikası Arxivləşdirilib 2018-09-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Lumbal punksiya az invaziv diaqnostika novudur Mualicevi ve ya diaqnostik meqsedle punksiya aparilan zaman az miqdarda onurga beyin maddesi xaric olunur ve yaxud da praparatlar lumbal saheye yeridilir Lumbal punksiya anesteziya meqsedile de istifafe olunur Onurga beyni mayesi likvor rengsiz ve seffaf maye olub onurga beyni ve bas beyin ucun lazimli maddelerin transportunu heyata kecirir Punksiyanin aparilmasina gosterislerdiaqnostika meqsedile neyroinfeksiyaya subhe olduqda meningit ensefalit neyrosifilis ve basqa etiologiyada olan merkezi sinir sisteminin xestelikleri mualice meqsedile antibiotiklerin ve kimyaterapiya maddelerinin qabiqalti yeridilmesi ucun xos xasseli kelle beyin hipertenziyasi ve ya hidrosefaliyada tezyiqi asagi salmaq ucun istifade olunur Punksiyanin aparilmasina eks gosterislerOnurga beyninin dislokasiyasi zamani punksiyanin aparilmasi qeti eks gosterisdir Cunki bu zaman orada tezyiq asagi enerse onda intrakranial odem emele gele biler ve olumle neticelene biler AgirlasmalariPunksiyanin aparilma texnikasinda yanlisliqlar olduqda onurga beyninin postpunksionar xolestiatomasi emele gele biler Cunki onurga beyninjgin epitelial huceyreleri destruksiyaya ugrayir Xolestiatoma tirkibinde olmus epitelial huceyrelerden ve basqa maddelerden xolesterin kridtallari keratin toplusu ibaret olan fibroz kapsuladir MetodikasiBu manipulyasiyani xeste oturmus ve ya uzanmis veziyyetinde aparilir Uzanmis veziyyetdeki punksiya berk stol uzerinde xeste yana cevrilmis formada aparilir Bu zaman xestenin ayaqlari maksimal qatlanmis ve qarina elleri ile sixilmis olmalidir bel ise maksimal derecede qabarmis olmalidir Manipulyasiyanin daha asan ve uygun aparilmasi ucun punksiyani L3 ve L4 L2 ve L 3 arasinda aparilmasi meslehet gorulur Cunki yetiskin insanin onurga beyni L2de qurtarir ona gore de onurga beyninin bu cur punksiyasi en az zererverici hesab olunur Usaqlarda punksiya zamani travmanin qarsisinin alinmasi ucun L3den asagida bu manipulyasiyanin aparilmasi meslehetdir Punksiyani ya yerli anesteziyali ve ya anesteziyasiz aparila biler Yerli anesteziya meqsedile 1 2 li novakain mehlulundan istifade olunur hansi ki tebeqelerle 5 10ml miqdarinda yeridilir Punksional iyneni mandrenle birlikde feqerearasi cixintilarin orta xetti ile yuxari cep istiqametde yeridirler Boyuklerde 4 7 sm usaqlarda ise 2sm derinlikde onurga beyni bosluguna daxil olunur ve bu horumcek toruna benzer qisanin kecildiyini gosterir Mandrenin cixarilmasi zaman onurga beyni mayesinin axmasi punksiyanin fogruyerine yetirilmesini gosterir Eger punksion iyne sumuye toxunarsa onda iyneni cixararaq derialti toxumada saxlamaq sonra ise bir qeder istiqametini deyiserek davam etmek lazimdir Onurga beyni mayesi boyuklerde 120ml dir Sutka erzinde onurga beyni mayesinin sekresiyasi 500ml e qederdir vi orta hesabla 5 defe tam deyismesi bas verir Kelle daxili tezyiqin asagi dusmesi ole bagli lumbal punksiyadan sonra agri ola biler ve bu 4 7gunden sonra kecir Manipulyasiya qurtarandan sonra pasiyente qarni uzerinde uzanmaq ve 2saat gozlemek meslehet gorulur Punksiyanin yeri steril salfetka ile ortulur Xarici kecidlerLumbal punksiyanin metodikasi Arxivlesdirilib 2018 09 03 at the Wayback Machine