Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leyboristlər Partiyası (ing. Labour Party, malta Partit Laburista) – Maltada sosial-demokratik yönümlü iki əsas siyasi partiyadan biri (Millətçi Partiya ilə birlikdə).
Leyboristlər Partiyası Labour Party | |
|---|---|
| Lideri | |
| Quruluş tarixi | 15 oktyabr 1920 |
| Baş qərargah | |
| İdeologiya | sosial-demokratiya |
| Aşağı palatada | 37 / 67 |
| Yuxarı palatada | 245 / 455 |
| Saytı | partitlaburista.org/home |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Partiya 1920-ci il oktyabrın 15-də yaradılıb və əvvəlcə liman işçilərinin, katolik kilsəsinin və o dövrdə rəsmi statusu olmayan malta dilinin tərəfdarlarının maraqlarını ifadə edib. Partiyanın əsasını dokerlərin həmkarlar ittifaqının üzvləri təşkil edirdi və onun ilk qurultayı 1921-ci il martın 15-də keçirilmişdir. Partiyanın lideri Uilyam Savona idi. Əvvəlcə Leyboristlər Partiyası Fəhlə Partiyası adlanırdı. 1921-ci ildə ilk parlament seçkilərində partiya parlamentdə 7 yer qazanır, lakin getdikcə onun hakimiyyətdə iştirakı azalır. 1932-ci ildə təmsilçilik 1 yerə qədər azalır. 1927-1932-ci illərdə partiya Baş nazir Cerald Striklandın Britaniyayönlü Konstitusiya Partiyası ilə hökumət koalisiyasının bir hissəsi olur. 1927-ci ildə yeni lider Paul Boffa seçilir. O, kilsə ilə əlaqələri azaldan şəxs olur. Partiyanın yeni proqramında Senatın ləğvi və qadınlara səsvermə hüququnun verilməsi tələbləri yer alır. 1945-ci ilin noyabrında 21 yaşdan yuxarı bütün kişilər üçün açıq olan ilk ümumi şura seçkilərində Leyboristlər 10 yerdən 9-unu qazanır, lakin leyboristlər növbəti il liman işçilərinin kütləvi şəkildə işdən çıxarılmasına etiraz olaraq istefa verirlər.
1947-ci ilin oktyabrında özünüidarənin bərpasından sonra Malta Ümumi Fəhlə İttifaqının dəstəyi ilə Leyboristlər 59,8% səs və parlamentdəki 40 yerdən 24-nü alır və Boffa baş nazir Dominik Mintoff isə onun müavini kimi olur. Boffa hökuməti adalarda sosial sistem qurmağa başlayır, lakin Britaniyayönlü Boffa ilə daha çox millətçi Mintov arasında fikir ayrılıqları 1949-cu ildə partiyada parçalanmaya səbəb olur, nəticədə Boffa və tərəfdarları Malta İşçi Partiyasını qururlar. 1950-1955-ci illərdə mühafizəkar millətçilərlə qısamüddətli hökumətlər quran, lakin 1955-ci ildə dağılan leyboristlər və Mintoffun rəhbərliyi ilə yenidən təşkil edilən Leyboristlər yenidən təkpartiyalı hökumət qururlar. Mintoff hökuməti Böyük Britaniya ilə bərabər inteqrasiya kursu təyin edir, lakin kilsə müxalifəti və liman işçilərinin kütləvi tətilləri səbəbindən 1956-cı ildə bu məsələ ilə bağlı uğursuz referendum Mintoffun 1958-ci ildə istefasına və Maltada müstəmləkəçiliyin bərpasına səbəb olur. 1964-cü ildə ölkə müstəqillik əldə etdikdən sonra Leyboristlər Partiyası 1962-1971-ci illərdə müxalifətdə olub və Üçüncü Dünya ölkələri ilə əlaqələr qurub. İnteqrasiya siyasətinin uğursuzluğunda kilsəni günahlandıran leyboristlər onunla ziddiyyət təşkil edirdi ki, bu da partiyanın populyarlığının aşağı düşməsinə səbəb olurdu. Bu dövrdə Leyboristlər Partiyası iki parçalanma yaşaır: 1961-ci ildə Xristian Fəhlə Partiyası, 1969-cu ildə isə Malta Kommunist Partiyası. 1969-cu ildə fikir ayrılıqlarını aradan qaldırdıqdan sonra Leyboristlər 1971-ci ildə və 1976-cı ildə yenidən seçkilərdə qalib gəlməyi bacarır və Mintoff hökuməti yenidən formalaşdırır. Onun solçu siyasətinin əsas prioritetləri milliləşdirmə və İngiltərə ilə müqavilələrə yenidən baxılması idi. Vətəndaş nikahı qanuniləşdirilir, homoseksuallıq dekriminallaşdırılır, sosial sahə yaxşılaşdırılır, kişilər və qadınlar üçün bərabər əmək haqqı tətbiq edilir. 1974-cü ildə Malta respublika elan olunur. 1981-ci ildə leyboristlər növbəti seçkilərdə qalib gəlir, lakin millətçilər daha çox səs toplayır və parlamentdə yer almaqdan imtina edirlər. Mintoffun növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi təklifi partiya yoldaşlarının dəstəyini qazanmadı və 1984-cü ildə o, öz yerini Karmen Mifsud Bonniciyə verərək istefa verir. Bonnici əsas rəqibdən minimal fərqlə səslərin əksəriyyətini qazanan partiyaya Nümayəndələr Palatasında əlavə dörd yer qazandıran islahat təqdim edir, lakin Leyboristlər 1987-ci il seçkilərində məğlub olur.
1992-ci ildə Alfred Sant partiyanın yenidən təşkili ilə məşğul olan yeni lider seçilir. Onlar öz radio və televiziya stansiyalarını qurur. Nəticədə 1996-cı il seçkilərində Bonnici qanunu sayəsində Leyboristlər bir yer fərqi ilə qalib gəlir. Ancaq iki il sonra limanın tikintisi ilə bağlı mübahisəli səsvermədə Kottonera Mintoff əleyhinə səs verir və bununla da qanun layihəsi uğursuz olur. Bunu etimadsızlıq səsi kimi qəbul edən Sant prezidentdən parlamenti buraxmağı xahiş edir və erkən seçkidə məğlub olan Leyboristlər o vaxtdan bəri müxalifətdədir. 2003-cü ildə Leyboristlər Partiyası Maltanın Aİ-na daxil olmasına qarşı referendumda kampaniya aparır, lakin məğlub olur.
Avropa Parlamenti seçkilərində Leyboristlər 2004-cü ildə 3, 2009-cu ildə isə 4 mandat qazanaraq hər iki dəfə qalib gəlib.
2013-cü il seçkiləri nəticəsində parlamentdəki 69 yerdən 39-nu alaraq hakim partiya olur.
Partiya liderləri
- 1921-1927 - Vilyam Savona
- 1927 - Maykl Dundon (Savonanın mandatını itirməsi səbəbindən parlament partiyasının lideri olur.)
- 1927-1949 - Pol Boffa
- 1949-1984 - Dominik Mintoff
- 1984-1992 - Karmenu Mifsud Bonnici
- 1992-2008 - Alfred Sant
- 2008 - Çarles Manqion (10 mart - 6 iyun 2008-ci il tarixləri arasında fəaliyyət göstərir)
- 2008-2020 - Cozef Muskat
- 2020-h.h - Robert Abela
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Leyboristler Partiyasi ing Labour Party malta Partit Laburista Maltada sosial demokratik yonumlu iki esas siyasi partiyadan biri Milletci Partiya ile birlikde Leyboristler Partiyasi Labour PartyLideriQurulus tarixi 15 oktyabr 1920Bas qerargah VallettaIdeologiya sosial demokratiyaAsagi palatada 37 67Yuxari palatada 245 455Sayti partitlaburista org home Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiPartiya 1920 ci il oktyabrin 15 de yaradilib ve evvelce liman iscilerinin katolik kilsesinin ve o dovrde resmi statusu olmayan malta dilinin terefdarlarinin maraqlarini ifade edib Partiyanin esasini dokerlerin hemkarlar ittifaqinin uzvleri teskil edirdi ve onun ilk qurultayi 1921 ci il martin 15 de kecirilmisdir Partiyanin lideri Uilyam Savona idi Evvelce Leyboristler Partiyasi Fehle Partiyasi adlanirdi 1921 ci ilde ilk parlament seckilerinde partiya parlamentde 7 yer qazanir lakin getdikce onun hakimiyyetde istiraki azalir 1932 ci ilde temsilcilik 1 yere qeder azalir 1927 1932 ci illerde partiya Bas nazir Cerald Striklandin Britaniyayonlu Konstitusiya Partiyasi ile hokumet koalisiyasinin bir hissesi olur 1927 ci ilde yeni lider Paul Boffa secilir O kilse ile elaqeleri azaldan sexs olur Partiyanin yeni proqraminda Senatin legvi ve qadinlara sesverme huququnun verilmesi telebleri yer alir 1945 ci ilin noyabrinda 21 yasdan yuxari butun kisiler ucun aciq olan ilk umumi sura seckilerinde Leyboristler 10 yerden 9 unu qazanir lakin leyboristler novbeti il liman iscilerinin kutlevi sekilde isden cixarilmasina etiraz olaraq istefa verirler 1947 ci ilin oktyabrinda ozunuidarenin berpasindan sonra Malta Umumi Fehle Ittifaqinin desteyi ile Leyboristler 59 8 ses ve parlamentdeki 40 yerden 24 nu alir ve Boffa bas nazir Dominik Mintoff ise onun muavini kimi olur Boffa hokumeti adalarda sosial sistem qurmaga baslayir lakin Britaniyayonlu Boffa ile daha cox milletci Mintov arasinda fikir ayriliqlari 1949 cu ilde partiyada parcalanmaya sebeb olur neticede Boffa ve terefdarlari Malta Isci Partiyasini qururlar 1950 1955 ci illerde muhafizekar milletcilerle qisamuddetli hokumetler quran lakin 1955 ci ilde dagilan leyboristler ve Mintoffun rehberliyi ile yeniden teskil edilen Leyboristler yeniden tekpartiyali hokumet qururlar Mintoff hokumeti Boyuk Britaniya ile beraber inteqrasiya kursu teyin edir lakin kilse muxalifeti ve liman iscilerinin kutlevi tetilleri sebebinden 1956 ci ilde bu mesele ile bagli ugursuz referendum Mintoffun 1958 ci ilde istefasina ve Maltada mustemlekeciliyin berpasina sebeb olur 1964 cu ilde olke musteqillik elde etdikden sonra Leyboristler Partiyasi 1962 1971 ci illerde muxalifetde olub ve Ucuncu Dunya olkeleri ile elaqeler qurub Inteqrasiya siyasetinin ugursuzlugunda kilseni gunahlandiran leyboristler onunla ziddiyyet teskil edirdi ki bu da partiyanin populyarliginin asagi dusmesine sebeb olurdu Bu dovrde Leyboristler Partiyasi iki parcalanma yasair 1961 ci ilde Xristian Fehle Partiyasi 1969 cu ilde ise Malta Kommunist Partiyasi 1969 cu ilde fikir ayriliqlarini aradan qaldirdiqdan sonra Leyboristler 1971 ci ilde ve 1976 ci ilde yeniden seckilerde qalib gelmeyi bacarir ve Mintoff hokumeti yeniden formalasdirir Onun solcu siyasetinin esas prioritetleri millilesdirme ve Ingiltere ile muqavilelere yeniden baxilmasi idi Vetendas nikahi qanunilesdirilir homoseksualliq dekriminallasdirilir sosial sahe yaxsilasdirilir kisiler ve qadinlar ucun beraber emek haqqi tetbiq edilir 1974 cu ilde Malta respublika elan olunur 1981 ci ilde leyboristler novbeti seckilerde qalib gelir lakin milletciler daha cox ses toplayir ve parlamentde yer almaqdan imtina edirler Mintoffun novbedenkenar seckilerin kecirilmesi teklifi partiya yoldaslarinin desteyini qazanmadi ve 1984 cu ilde o oz yerini Karmen Mifsud Bonniciye vererek istefa verir Bonnici esas reqibden minimal ferqle seslerin ekseriyyetini qazanan partiyaya Numayendeler Palatasinda elave dord yer qazandiran islahat teqdim edir lakin Leyboristler 1987 ci il seckilerinde meglub olur 1992 ci ilde Alfred Sant partiyanin yeniden teskili ile mesgul olan yeni lider secilir Onlar oz radio ve televiziya stansiyalarini qurur Neticede 1996 ci il seckilerinde Bonnici qanunu sayesinde Leyboristler bir yer ferqi ile qalib gelir Ancaq iki il sonra limanin tikintisi ile bagli mubahiseli sesvermede Kottonera Mintoff eleyhine ses verir ve bununla da qanun layihesi ugursuz olur Bunu etimadsizliq sesi kimi qebul eden Sant prezidentden parlamenti buraxmagi xahis edir ve erken seckide meglub olan Leyboristler o vaxtdan beri muxalifetdedir 2003 cu ilde Leyboristler Partiyasi Maltanin AI na daxil olmasina qarsi referendumda kampaniya aparir lakin meglub olur Avropa Parlamenti seckilerinde Leyboristler 2004 cu ilde 3 2009 cu ilde ise 4 mandat qazanaraq her iki defe qalib gelib 2013 cu il seckileri neticesinde parlamentdeki 69 yerden 39 nu alaraq hakim partiya olur Partiya liderleri1921 1927 Vilyam Savona 1927 Maykl Dundon Savonanin mandatini itirmesi sebebinden parlament partiyasinin lideri olur 1927 1949 Pol Boffa 1949 1984 Dominik Mintoff 1984 1992 Karmenu Mifsud Bonnici 1992 2008 Alfred Sant 2008 Carles Manqion 10 mart 6 iyun 2008 ci il tarixleri arasinda fealiyyet gosterir 2008 2020 Cozef Muskat 2020 h h Robert AbelaMenbe