Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lev Semyonoviç Berq (1876-1950) — rus coğrafiyaşünası.
Həyatı
L.N.Berq 1876-cı ildə Moldoviyanın Bender şəhərində anadan olmuşdur. O, Kişinyovda gimnaziyanı qızıl medalla bitirmiş, 1894-cü ildə Moskva Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinin təbiət bölməsinə daxil olmuşdur. Ixtiologiya (balıqları öyrənən sahə) sahəsilə xüsusi maraqlanan Berq 1898-ci ildə universiteti bitirərək Qərbi Sibir göllərini öyrənməyi yola düşür. Özündən əvvəlki tədqiqatçılardan fərqli olaraq Sibir göllərinin səviyyəsinin qalxdığını müəyyən edib. Hərtərəfli biliyə malik olmasını nəzərə alaraq Berq haqqında müəllimi belə yazır: "Bütün bunları öyrənməyi və ciddi fikirləşməyi o nə vaxt çatdırırdı."
Görkəmli alim göllərin öyrənilməsində xüsusilə maraqlı olmuşdur. Universiteti qurtarmaqla o, bir neçə il ərzində Aral dənizini, səhraların relyefini, İssık-Kul, Balxaş, Qərbi Sibir göllərini öyrənmişdir. Yazılmış əsərlər içərisində "Aral dənizi" kitabı xüsusi elmi əhəmiyyətə malikdir. Ilk dəfə olaraq Berq bu gölün müxtəlif dərinliklərində temperaturu öyrənmiş, axın istiqamətini, tərkibini müəyyən etmişdir. Ilk dəfə olaraq Aral gölündə müəyyən etdiyi duran dalğaları müəyyən etmiş və onu magistr dissertasiya müdafiəsinə təqdim etmişdir. Dmitri Nikolayeviç Anuçinin təklifi ilə Berqə coğrafiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi verilmişdir.
Berq V.V.Dokuçayevin təbii zonalar haqqında təlimini təkmilləşdirərək "Sovet Ittifaqının coğrafi zonaları" və "SSRInin təbiəti" kitablarını yazmışdır. Berqə görə coğrafiyanın əsas öyrənmə obyekti təbii landşaftdır. Coğrafiya təbii landşaftlar arasında təbii sərhədləri müəyyən etməklə onlarıq inkişaf xüsusiyyətlərini və qarşılıqlı təsir nəticəsində formalaşmasını öyrənir. Yer kürəsinin düzənlik sahələri Berqə görə aşağıdakı landşaft zonalarına bölünür: tundra, mülayim qurşağın meşə zonası, meşə-çöl, çöl, Aralıq dənizi zonası, yarımsəhra, mülayim qurşağın səhra zonası, subtropik meşələr zonası, tropik zonanın səhraları, tropik zonanın çölləri, tropik zonanın meşə-çöl zonası (savanna), rütubətli meşələr zonası. Landşaftın təsvirini verməklə yanaşı Berq hər bir coğrafi zonanın iqlimi, relyefi, torpaq-bitki örtüyü, heyvanat aləminin də coğrafi zonallıq üzrə paylanması qanunauyğunluqlarını izah etmişdir.
Görkəmli alim və tədqiqatçının "Iqlimşunaslığın əsasları", "Iqlim və həyat" adlı əsərləri daha böyük elmi əhəmiyyətə Mali kdirlər. O, yer kürəsini iqlim zonalarına və vilayətlərə bölməklə iqlimin getdikcə dəyişməsi fikrini irəli sürür, başqa alimlərdən fərqli olaraq Orta və Mərkəzi Asiyada quraqlaşma prosesisinin getməməsinin izahını verir. Berqin bir sıra işləri Orta Asiyaya həsr olunmaqla buranın iqlimi, torpaq örtüyü, qumlu-gilli-şorakətli-daşlı səhraları səciyyələndirilmişdir. O, işlərinin böyük bir hissəsini coğrafiyanın tarixinə həsr etmiş, tarixi sənədləri öyrənməklə Berinq boğazının ilk tədqiqatçıları haqqında, Berinqin ekspedisiyası, Kamçatkanın aşkar edilməsi, Yakutiyanın (Saxa), Türkmənistanın öyrənilməsinə aid əsərlər yaratmışlar. Əsər lərin bir hissəsi isə N.M.Prjevalski, Mikluxo-Maklay, D.N.Anuçinə hər olunmuşdur. "Ümumittifaq coğrafiya cəmiyyəti 100 ildə" kitabında isə coğrafiyaçıların nailiyyətləri öz əksini tapmışdır. Ölümündən bir qədər əvvəl uşaqlar üçün "Böyük rus səyyahları" əsərini yazmaqla gənclər arasında böyük hörmət qazanmı şdır.
"Müəyyən ölkələrin və SSRI-nin şirin sularının balıqları", "Qazıntı halında və hazırda yaşayan balıqlar sistemi" fundamental əsərlərinə görə Berq biologiya elmləri doktoru adına layiq görülmüşdür. 1940-cı ildə Berq Ümumittifaq coğrafiya cəmiyyətinin üzvü seçilir. 1946-cı ildə isə coğrafiya və biologiya sahəsində gördüyü elmi-tədiqat işləri, yaratdığı fundamental əsərlərə görə akademik adına layiq görülür. Coğrafiya və coğrafiyanın tarixi, iqlimşünaslıq, geologiya və zoologiya sahəsində gələcək nəsillərə böyük töhfələr verən Lev Semyonoviç Berq 1950-ci ildə Leninqradda (Peterburqda) vəfat etmişdir.
Əsərləri
- 1905. Рыбы Туркестана. Изв. Турк. отд. РГО, т. 4. 16 + 261 с.
- 1908. Аральское море: Опыт физико-географической монографии. Изв. Турк. отд. РГО, т. 5. вып. 9. 24 + 580 с.
- 1912. Рыбы (Marsipobranchii и Pisces). Фауна России и сопредельных стран. Т. 3, вып. 1. СПб. 336 с.
- 1914. Рыбы (Marsipobranchii и Pisces). Фауна России и сопредельных стран. Т. 3, вып. 2. Пг. С. 337—704.
- 1916. Рыбы пресных вод Российской империи. М. 28 + 563 с.
- 1922. Климат и жизнь. М. 196 с.
- 1922. Номогенез, или Эволюция на основе закономерностей. Пг. 306 с.
- 1931. Ландшафтно-географические зоны СССР. М.—Л. Ч. 1. 401 с.
- 1940. "Система рыбообразных и рыб, ныне живущих и ископаемых". В кн. Тр. Зоол. ин-та АН ССР, т. 5, вып. 2. С. 85—517.
- 1977. (посмертно). Труды по теории эволюции, 1922—1930. Л. 387 с.
İstinadlar
Mənbə
- Мурзаев Э. М. Лев Семенович Берг (1876—1950). — М., Наука, 1983. 176 с. (Серия: Научно-биографическая литература)
- Распопова В. М. Лев Семенович Берг (1876—1950). //Материалы к биобиблиографии ученых СССР. Сер. геогр. наук. 1952. Вып. 2) М. 145 с.
- [https://web.archive.org/web/20150402152917/http://www.geologos.com.pl/geologos16/Geologos_16_2_Smalley_et_all.pdf Arxivləşdirilib 2015-04-02 at the Wayback Machine Ian Smalley, Slobodan Markovic, Ken O’Hara-Dhand, Peter Wynn: A Man From Bendery. Geologos, 16 (2): 111—119, 2010]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lev Semyonovic Berq 1876 1950 rus cografiyasunasi HeyatiL N Berq 1876 ci ilde Moldoviyanin Bender seherinde anadan olmusdur O Kisinyovda gimnaziyani qizil medalla bitirmis 1894 cu ilde Moskva Universitetinin fizika riyaziyyat fakultesinin tebiet bolmesine daxil olmusdur Ixtiologiya baliqlari oyrenen sahe sahesile xususi maraqlanan Berq 1898 ci ilde universiteti bitirerek Qerbi Sibir gollerini oyrenmeyi yola dusur Ozunden evvelki tedqiqatcilardan ferqli olaraq Sibir gollerinin seviyyesinin qalxdigini mueyyen edib Herterefli biliye malik olmasini nezere alaraq Berq haqqinda muellimi bele yazir Butun bunlari oyrenmeyi ve ciddi fikirlesmeyi o ne vaxt catdirirdi Gorkemli alim gollerin oyrenilmesinde xususile maraqli olmusdur Universiteti qurtarmaqla o bir nece il erzinde Aral denizini sehralarin relyefini Issik Kul Balxas Qerbi Sibir gollerini oyrenmisdir Yazilmis eserler icerisinde Aral denizi kitabi xususi elmi ehemiyyete malikdir Ilk defe olaraq Berq bu golun muxtelif derinliklerinde temperaturu oyrenmis axin istiqametini terkibini mueyyen etmisdir Ilk defe olaraq Aral golunde mueyyen etdiyi duran dalgalari mueyyen etmis ve onu magistr dissertasiya mudafiesine teqdim etmisdir Dmitri Nikolayevic Anucinin teklifi ile Berqe cografiya elmleri doktoru alimlik derecesi verilmisdir Berq V V Dokucayevin tebii zonalar haqqinda telimini tekmillesdirerek Sovet Ittifaqinin cografi zonalari ve SSRInin tebieti kitablarini yazmisdir Berqe gore cografiyanin esas oyrenme obyekti tebii landsaftdir Cografiya tebii landsaftlar arasinda tebii serhedleri mueyyen etmekle onlariq inkisaf xususiyyetlerini ve qarsiliqli tesir neticesinde formalasmasini oyrenir Yer kuresinin duzenlik saheleri Berqe gore asagidaki landsaft zonalarina bolunur tundra mulayim qursagin mese zonasi mese col col Araliq denizi zonasi yarimsehra mulayim qursagin sehra zonasi subtropik meseler zonasi tropik zonanin sehralari tropik zonanin colleri tropik zonanin mese col zonasi savanna rutubetli meseler zonasi Landsaftin tesvirini vermekle yanasi Berq her bir cografi zonanin iqlimi relyefi torpaq bitki ortuyu heyvanat aleminin de cografi zonalliq uzre paylanmasi qanunauygunluqlarini izah etmisdir Gorkemli alim ve tedqiqatcinin Iqlimsunasligin esaslari Iqlim ve heyat adli eserleri daha boyuk elmi ehemiyyete Mali kdirler O yer kuresini iqlim zonalarina ve vilayetlere bolmekle iqlimin getdikce deyismesi fikrini ireli surur basqa alimlerden ferqli olaraq Orta ve Merkezi Asiyada quraqlasma prosesisinin getmemesinin izahini verir Berqin bir sira isleri Orta Asiyaya hesr olunmaqla buranin iqlimi torpaq ortuyu qumlu gilli soraketli dasli sehralari seciyyelendirilmisdir O islerinin boyuk bir hissesini cografiyanin tarixine hesr etmis tarixi senedleri oyrenmekle Berinq bogazinin ilk tedqiqatcilari haqqinda Berinqin ekspedisiyasi Kamcatkanin askar edilmesi Yakutiyanin Saxa Turkmenistanin oyrenilmesine aid eserler yaratmislar Eser lerin bir hissesi ise N M Prjevalski Mikluxo Maklay D N Anucine her olunmusdur Umumittifaq cografiya cemiyyeti 100 ilde kitabinda ise cografiyacilarin nailiyyetleri oz eksini tapmisdir Olumunden bir qeder evvel usaqlar ucun Boyuk rus seyyahlari eserini yazmaqla gencler arasinda boyuk hormet qazanmi sdir Mueyyen olkelerin ve SSRI nin sirin sularinin baliqlari Qazinti halinda ve hazirda yasayan baliqlar sistemi fundamental eserlerine gore Berq biologiya elmleri doktoru adina layiq gorulmusdur 1940 ci ilde Berq Umumittifaq cografiya cemiyyetinin uzvu secilir 1946 ci ilde ise cografiya ve biologiya sahesinde gorduyu elmi tediqat isleri yaratdigi fundamental eserlere gore akademik adina layiq gorulur Cografiya ve cografiyanin tarixi iqlimsunasliq geologiya ve zoologiya sahesinde gelecek nesillere boyuk tohfeler veren Lev Semyonovic Berq 1950 ci ilde Leninqradda Peterburqda vefat etmisdir Eserleri1905 Ryby Turkestana Izv Turk otd RGO t 4 16 261 s 1908 Aralskoe more Opyt fiziko geograficheskoj monografii Izv Turk otd RGO t 5 vyp 9 24 580 s 1912 Ryby Marsipobranchii i Pisces Fauna Rossii i sopredelnyh stran T 3 vyp 1 SPb 336 s 1914 Ryby Marsipobranchii i Pisces Fauna Rossii i sopredelnyh stran T 3 vyp 2 Pg S 337 704 1916 Ryby presnyh vod Rossijskoj imperii M 28 563 s 1922 Klimat i zhizn M 196 s 1922 Nomogenez ili Evolyuciya na osnove zakonomernostej Pg 306 s 1931 Landshaftno geograficheskie zony SSSR M L Ch 1 401 s 1940 Sistema ryboobraznyh i ryb nyne zhivushih i iskopaemyh V kn Tr Zool in ta AN SSR t 5 vyp 2 S 85 517 1977 posmertno Trudy po teorii evolyucii 1922 1930 L 387 s IstinadlarMenbeMurzaev E M Lev Semenovich Berg 1876 1950 M Nauka 1983 176 s Seriya Nauchno biograficheskaya literatura Raspopova V M Lev Semenovich Berg 1876 1950 Materialy k biobibliografii uchenyh SSSR Ser geogr nauk 1952 Vyp 2 M 145 s https web archive org web 20150402152917 http www geologos com pl geologos16 Geologos 16 2 Smalley et all pdf Arxivlesdirilib 2015 04 02 at the Wayback Machine Ian Smalley Slobodan Markovic Ken O Hara Dhand Peter Wynn A Man From Bendery Geologos 16 2 111 119 2010