Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bozalaq (lat. Lepidium) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Bozalaq | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Bozalaq | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 10-52 sm olan qısa tüklü, çoxillik bitkidir. Gövdəsi düz, dar kantlı, yuxarısı qalxanvari budaqlıdır. Daralaraq saplaq əmələ gətirən kökyanı və aşağı gövdə yarpaqları lirayabənzərlələkvari bölünmüşdür, yuxarı yarpaqları oturaq, oturacaqdan oxvaridir. Çiçəkqrupu sıx qalxanvaridir, kasayarpağı çılpaq, ləçəkləri 3 mm, ağdır. Buynuzcuq meyvələri uzun, üfüqi aralanmış ayaqcıqlar üstündə, uzunluğu 2.5-3.5 mm, eni 3.5–5 mm, enli, yumurtavari, oturacaqdan ürəkvari, tayları bir qədər köpmüş açılmayandır. Aprel mayda çiçəkləyir, may-iyunda (iyulda) meyvə verir.
Mənşəyi və yayılması
Bozalaq kserofil coğrafi tipinin aralıq dənizi sinfinin aralıq dənizi qrupuna aiddir. Aralıq dənizi, Balkan-Kiçik Asiya ölkələrində, Suriya, Fələstin, İran, Rusiya, Ukrayna, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Bozalaq Azərbaycanın bütün rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 1800 m qədər) bitir.
Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər
Halomezokserofitdir, dağ-çəmən, psammofit-litoral və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən əkinlər, bağlar, çəmənlər, dənizkənarı qumsallıqlar, baxımsız olan yerlər, torpaq töküntüləri, yol və su kənarlarında zolaqlar əmələ gətirir.
Kimyəvi tərkibi - Alkaloid, flavonoid, kumarin, karotin, C və E vitaminləri ilə zəngindir.
Təsiri və tətbiqi
Hind və xalq təbabətində tətbiq edilir. Azərbaycanın orta əsrlər təbabətində istifadə olunmuşdur. Dəri, qadın xəstəliklərində, köp, qızdırma və şişlər zamanı istifadə olunur. Ödqovucu, həzm prosesini yaxşılaşdıran, sinqaya qarşı, funqisid və bakterisid təsirə malikdir. İstifadə olunan hissələri. Müalıcə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, yarpaqları və meyvələri istifadə edilir.
İstifadə formaları - Dəmləmə, cövhər və şirələr.
Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi
Toxumları acıdır, istiot kimi qıdalarda istifadə olunur.
Növləri
- Lepidium meyenii
- Lepidium campestre
- Lepidium densiflorum
- Lepidium dictyotum
- Lepidium ecuadoriense
- Lepidium flavum
- Lepidium fremontii
- Lepidium jaredii
- Enliyarpaq bozalaq (Lepidium latifolium L.)
- Lepidium latipes
- Lepidium montanum
- Lepidium nitidum
- Lepidium oblongum
- Lepidium oleraceum
- Lepidium oxycarpum
- Dəlikyarpaq bozalaq (Lepidium perfoliatum L.)
- Lepidium pinnatifidum
- Lepidium puberulum
- Lepidium quitense
- Vəzəri (Lepidium sativum L.)
- Lepidium virginicum
İstinadlar
- Al-Shehbaz I. A. A generic and tribal synopsis of the Brassicaceae (Cruciferae) (ing.). // Taxon: Official News Bulletin of the International Society for Plant Taxonomy Utrecht: IAPT, Wiley, 2012. Vol. 61, Iss. 5. P. 942. ISSN 0040-0262; 1996-8175 doi:10.1002/(ISSN)1996-8175
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 291. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bozalaq lat Lepidium bitkiler aleminin kelemcicekliler destesinin kelemkimiler fesilesine aid bitki cinsi BozalaqElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste KelemciceklilerFesile KelemkimilerCins BozalaqBeynelxalq elmi adiLepidium L 1753 Sekil axtarisiITIS 22953NCBI 19205EOL 38044Botaniki tesviriHundurluyu 10 52 sm olan qisa tuklu coxillik bitkidir Govdesi duz dar kantli yuxarisi qalxanvari budaqlidir Daralaraq saplaq emele getiren kokyani ve asagi govde yarpaqlari lirayabenzerlelekvari bolunmusdur yuxari yarpaqlari oturaq oturacaqdan oxvaridir Cicekqrupu six qalxanvaridir kasayarpagi cilpaq lecekleri 3 mm agdir Buynuzcuq meyveleri uzun ufuqi aralanmis ayaqciqlar ustunde uzunlugu 2 5 3 5 mm eni 3 5 5 mm enli yumurtavari oturacaqdan urekvari taylari bir qeder kopmus acilmayandir Aprel mayda cicekleyir may iyunda iyulda meyve verir Menseyi ve yayilmasiBozalaq kserofil cografi tipinin araliq denizi sinfinin araliq denizi qrupuna aiddir Araliq denizi Balkan Kicik Asiya olkelerinde Suriya Felestin Iran Rusiya Ukrayna Orta Asiya ve Qafqazda yayilmisdir Bozalaq Azerbaycanin butun rayonlarinda arandan orta dag qursagina kimi deniz seviyyesinden 1800 m qeder bitir Ekoloji qrup ve bitdiyi yerlerHalomezokserofitdir dag cemen psammofit litoral ve alaq bitkilik tiplerinde rast gelir Esasen ekinler baglar cemenler denizkenari qumsalliqlar baximsiz olan yerler torpaq tokuntuleri yol ve su kenarlarinda zolaqlar emele getirir Kimyevi terkibi Alkaloid flavonoid kumarin karotin C ve E vitaminleri ile zengindir Tesiri ve tetbiqiHind ve xalq tebabetinde tetbiq edilir Azerbaycanin orta esrler tebabetinde istifade olunmusdur Deri qadin xesteliklerinde kop qizdirma ve sisler zamani istifade olunur Odqovucu hezm prosesini yaxsilasdiran sinqaya qarsi funqisid ve bakterisid tesire malikdir Istifade olunan hisseleri Mualice meqsedi ile bitkinin yerustu hissesi yarpaqlari ve meyveleri istifade edilir Istifade formalari Demleme covher ve sireler Diger faydali xususiyyetleri ve istifadesiToxumlari acidir istiot kimi qidalarda istifade olunur NovleriLepidium meyenii Lepidium campestre Lepidium densiflorum Lepidium dictyotum Lepidium ecuadoriense Lepidium flavum Lepidium fremontii Lepidium jaredii Enliyarpaq bozalaq Lepidium latifolium L Lepidium latipes Lepidium montanum Lepidium nitidum Lepidium oblongum Lepidium oleraceum Lepidium oxycarpum Delikyarpaq bozalaq Lepidium perfoliatum L Lepidium pinnatifidum Lepidium puberulum Lepidium quitense Vezeri Lepidium sativum L Lepidium virginicumIstinadlarAl Shehbaz I A A generic and tribal synopsis of the Brassicaceae Cruciferae ing Taxon Official News Bulletin of the International Society for Plant TaxonomyUtrecht IAPT Wiley 2012 Vol 61 Iss 5 P 942 ISSN 0040 0262 1996 8175 doi 10 1002 ISSN 1996 8175 Linney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 291 doi 10 5962 BHL TITLE 746Hemcinin bax