Larak adası (fars. لارک) — Fars körfəzində İrana məxsus adalardan biri. Hörmüz boğazında yerləşir. Qəşm, Hörmüz, Henqam adalrı yaxınlığında, Bəndər Abbas limanı çevrəsindədir. Adanın qırmızı mərcan və qumlu sahilləri vardır Larak adası Bəndər-Abbasdan 45 km, Qəşmdən 18 km aralıda yerləşir.
Larak adası | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Sahəsi |
|
Hündür nöqtəsi | 81 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Villiam Vincent antik Orqan ilə, Larmanın qeyri-bərabər və xarabalı ada ilə müəyyənləşdirir, lakin ən çox alimlər Hörmüz ilə orqanı müəyyən edirlər. Vilhelm Tomasek Herakliot Markianus tərəfindən qeyd olunan Aguedan ilə Larak adasının eyni olmmasını iddia edir. Burada qurğuşun filizi çıxarıldığı deyilir. 19-cu əsrdə adada dəmir filizi ehtiyatları olduğu müəyyən edilmişdir.
Portuqal admiralı Alfomnso de Albureke Hörmüzə hücumu zamanı tabeliyinmdə olan dörd gəmidən birini Larak adasının işğalı üçün göndərir. Səbəb isə Qəşm adasında olan quyuların çirkləndirrilməsi olur. Bu səbəbdən onlar şirin su ehtiyatını öfdəməkdən ötrü bu adanı tutmalı idilər. Adda ilk dəfə portuqal xəritələrində 1510-cu ildə peyda olmuşdur. Daha sonra Batalame Veryu (1560) və Lazaro Luisin (1563) xəritələrində təsvir edilir. Elədə böyük olmayan dördbucaqlı portuqal qalası Larak adasının şimalında 1550-ci illərdə inşa edilmişdir. .Böyük ehtimalla bu tikilini hərbi mühəndis İnofre de Karvalyo layihələndirmişdir. Ərəb qəbiləsi olan najhillər o zaman kimsəsiz olan adadda məskunlaşmaq üçün Hörmüzün portuqal kapitanına müraciət edirlər. Bu müraciət müsbət qarşılanır. Ancaq onların Hörmüz boğazını Makran xanlığına aid dəniz quldurlarından qoruması şərti irəli sürülür.Onların adaya dəqiq köçmə tarixi bilinmir.
1622-ci ilin dekabrında ingilis gəmisində Hörmüzü ziyarət edən Petro della Valle Larak adasında olarkən Mkran quldurları tərəfindən dağıdılmış evlərin qalıqlarına rastlayır. 1624-cü ildə I Şah Abbas hollandların köməyi ilə Hörmüz və Larak adalrı da daxil olmaqla Fars körfəzində myerləşən adaları poprtuqallardan geri ala bilmişdir. Bəndər-Abbas hakimi portuqal və inhilis hücumlarından çəkinərəkLarak adasında oilan qalanı 1665-ci ildə təmir edir. İkinci dəfə isə 1683-cü ildə gücləndirilir.
1717-ci ildə Larak omanlılar tərəfindən ələ keçirilir. 1720-ci ildə Omanda vətəndaş müharibəsi baş verir və Yarubidlər hakimiyyətdən uzaqlaşdırılır. Bundan sonra səfəvilər adanı gerui qaytara bilirlər. 1729-cu ildə adanı yenidən portuqallar tuturlar. Ancaq bir müddət sonra ada itirilir. 1765-ci ildə Larak adasına Banu-Moin qəbiləsi Qəşm adasından gəlir. Sonrakı illərdə ada əhalisi ilə Oman, Qəşm adası və Musadam yarımadasının əhalisi ilə əlaqələr qururlar. Leytenat Bayltok yazırdı ki, ada az ziyarət olunur. Burad cəmi 100 balıqçıdan ibarət olan kənd var. Adada nə zamanlarsa güçlü istinadgah olan qalanın divarları həıədə durur. Adad elə də böyük olmayan heyvan sürüləri vardır. 11 yanvar 1897-ci ildə Larak güçlü zəlzələdən əziyyət çəkmişdir. Nəticədə əhali arasında irtki olmuşçdur. 1908-ci ildə adada 200 nəfər yaşayırdı. Sonradan adada neftayırma zavodu inşa edilir. Bu zamod 1987-ci ildə İraq ordusu tərəfindən dağıdılmışdır.
Əhali
Harırda ada demək olar ki tamamən boşdur. Burada ümumi sayı bir neçə yüz nəfər olan sakin yaşayır.Əhalisini Lurlar təşkil edir.
Fauna
XVII əsrdə avropalı səyyahlar adad çoxlu sayda kreçinin olmasını bildirirdilər. XIX əsrdə isə burada çoxlu sayda ceyran müəyyən edilmişdir
Mənbə
- Larak adasında çiçəklənən plankton
İstinadlar
- . 2017-03-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2016-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-02-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Larak adasi fars لارک Fars korfezinde Irana mexsus adalardan biri Hormuz bogazinda yerlesir Qesm Hormuz Henqam adalri yaxinliginda Bender Abbas limani cevresindedir Adanin qirmizi mercan ve qumlu sahilleri vardir Larak adasi Bender Abbasdan 45 km Qesmden 18 km aralida yerlesir Larak adasiUmumi melumatlarSahesi 49 km Hundur noqtesi 81 mYerlesmesi26 51 sm e 56 21 s u Olke IranLarak adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiVilliam Vincent antik Orqan ile Larmanin qeyri beraber ve xarabali ada ile mueyyenlesdirir lakin en cox alimler Hormuz ile orqani mueyyen edirler Vilhelm Tomasek Herakliot Markianus terefinden qeyd olunan Aguedan ile Larak adasinin eyni olmmasini iddia edir Burada qurgusun filizi cixarildigi deyilir 19 cu esrde adada demir filizi ehtiyatlari oldugu mueyyen edilmisdir Portuqal admirali Alfomnso de Albureke Hormuze hucumu zamani tabeliyinmde olan dord gemiden birini Larak adasinin isgali ucun gonderir Sebeb ise Qesm adasinda olan quyularin cirklendirrilmesi olur Bu sebebden onlar sirin su ehtiyatini ofdemekden otru bu adani tutmali idiler Adda ilk defe portuqal xeritelerinde 1510 cu ilde peyda olmusdur Daha sonra Batalame Veryu 1560 ve Lazaro Luisin 1563 xeritelerinde tesvir edilir Elede boyuk olmayan dordbucaqli portuqal qalasi Larak adasinin simalinda 1550 ci illerde insa edilmisdir Boyuk ehtimalla bu tikilini herbi muhendis Inofre de Karvalyo layihelendirmisdir Ereb qebilesi olan najhiller o zaman kimsesiz olan adadda meskunlasmaq ucun Hormuzun portuqal kapitanina muraciet edirler Bu muraciet musbet qarsilanir Ancaq onlarin Hormuz bogazini Makran xanligina aid deniz quldurlarindan qorumasi serti ireli surulur Onlarin adaya deqiq kocme tarixi bilinmir 1622 ci ilin dekabrinda ingilis gemisinde Hormuzu ziyaret eden Petro della Valle Larak adasinda olarken Mkran quldurlari terefinden dagidilmis evlerin qaliqlarina rastlayir 1624 cu ilde I Sah Abbas hollandlarin komeyi ile Hormuz ve Larak adalri da daxil olmaqla Fars korfezinde myerlesen adalari poprtuqallardan geri ala bilmisdir Bender Abbas hakimi portuqal ve inhilis hucumlarindan cekinerekLarak adasinda oilan qalani 1665 ci ilde temir edir Ikinci defe ise 1683 cu ilde guclendirilir 1717 ci ilde Larak omanlilar terefinden ele kecirilir 1720 ci ilde Omanda vetendas muharibesi bas verir ve Yarubidler hakimiyyetden uzaqlasdirilir Bundan sonra sefeviler adani gerui qaytara bilirler 1729 cu ilde adani yeniden portuqallar tuturlar Ancaq bir muddet sonra ada itirilir 1765 ci ilde Larak adasina Banu Moin qebilesi Qesm adasindan gelir Sonraki illerde ada ehalisi ile Oman Qesm adasi ve Musadam yarimadasinin ehalisi ile elaqeler qururlar Leytenat Bayltok yazirdi ki ada az ziyaret olunur Burad cemi 100 baliqcidan ibaret olan kend var Adada ne zamanlarsa guclu istinadgah olan qalanin divarlari heiede durur Adad ele de boyuk olmayan heyvan suruleri vardir 11 yanvar 1897 ci ilde Larak guclu zelzeleden eziyyet cekmisdir Neticede ehali arasinda irtki olmuscdur 1908 ci ilde adada 200 nefer yasayirdi Sonradan adada neftayirma zavodu insa edilir Bu zamod 1987 ci ilde Iraq ordusu terefinden dagidilmisdir EhaliHarirda ada demek olar ki tamamen bosdur Burada umumi sayi bir nece yuz nefer olan sakin yasayir Ehalisini Lurlar teskil edir FaunaXVII esrde avropali seyyahlar adad coxlu sayda krecinin olmasini bildirirdiler XIX esrde ise burada coxlu sayda ceyran mueyyen edilmisdirMenbeLarak adasinda ciceklenen planktonIstinadlar 2017 03 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 03 Arxivlenmis suret 2016 11 12 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 03 Arxivlenmis suret 2017 02 27 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 03