Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Küləcə — belə qədər düz, ətəyi büzməli olan qadın üst geyimi.
Yaxası açıq olan küləcənin uzunluğu dizə qədər, qolu isə dirsəkdən aşağı olur. Küləcə əsasən, məxmər və tirmədən tikilir. Yaxasına, bel kəsiyinə, ətəyinə və qollarının ağzına çox vaxt güləbətin, muncuq, pilək və məlilə ilə tikmə tikilir.
Azərbaycanlı qadının geydiyi tumanın uzunluğu, Naxçıvan—Ordubad zonasından başqa, topuğa qədər olur. Naxçıvan—Ordubad zonasında qadınlar nisbətən qısa tuman geyirlər. Tuman 10–12 taxta müxtəlif naxışlı ipək və ya yun parçalardan tikilir. Üst tumandan başqa onun altından geyilən tumanlara ara tumanı və alt tumanı deyilir. Tumanlar büzməli yaxud qırçınlı olub lifəsinə tumanbağı keçirilir. Keçi sapından toxunmuş tumanbağının iki baş tərəflərində rəngli ipək və güləbətin saplardan hazırlanmış qotazları olur. Tumanlar tutmuş tirməyə qədər hər cür parçadan tikilir. Tumanın ətəyinə başqa parçalardan köbə, müxtəlif baftalar, zəncirə və s. tutulur. Bəzi şəhərlərdə qadınlar küçəyə çıxarkən çaxçur da geyirdilər. Çaxçur müxtəlif ipək parçalardan tikilir.
Qadın üst geyimlərini daha da gözəlləşdirmək üçün evdə və sənətkar karxanalarında hazırlanmış müxtəlif çeşidli baftalar — sarıma, qaragöz, zəncirə, şahpəsənd və s. mövcuddur. Bunlardan əlavə qızıl və ya gümüşdən hazırlanmış qoza və katibi qoza düymələr də qadın geyimlərinin yaxası boyunca tikilir. Köynəyin ətəyinə tikmək üçün qızıldan kəsilmiş ətəklik və ya midaxıl istifadə olunurdu. Bəzən köynəyin ətəyinə qızıl pullar tikilir. Qadın geyimlərində güləbətin, muncuq, pilək və s. tikmələr də geniş yer tutur.
Qadınlar arxalıq və ya çəpkənin üstündən qızıl yaxud qızıl suyuna salınmış gümüş kəmər taxırlar. Onlarla yanaşı dəri üzərinə gümüş pullar tikilmiş və gümüş toqqası olan kəmərlər də çox geniş yayılmışdır.
Qadın baş örtükləri içərisində kəlağayı, müxtəlif örpəklər, naz-naz və qaz-qaz ipək örtüklər xüsusilə geniş yayılmışdır. Kəlağayı Azərbaycanın Şəki, Gəncə və Şamaxı kimi məşhur ipəkçilik mərkəzlərində xüsusi karxanalarda istehsal edilirdi. Lakin, müasir dövrdə əsasən sadəcə Şəki və İsmayıllı rayonunun Basqal qəsəbəsində istehsal olunur. Bəzi yerlərdə qadınlar baş örtüyünün altından araxçın qoyurlar. Çox vaxt bu araxçınların üstünə qızıldan kəsilmiş müxtəlif formalı çaxma bəzəklər tikirlər.
Azərbaycanda çarşab əsasən bəzi şəhər və şəhəryanı kəndlərin sakinləri üçün səciyyəvidir. O vaxtlar, evdən çıxarkən qadınlar başdan ayağa qədər çarşaba bürünürdü. Çarşab bir rəngli atlasdan, dama-dama keci parçadan və müxtəlif çeşidli ipək parçalardan olur. Çarşab örtən qadınlar bəzən rübənddən də istifadə edirlər.
Azərbaycanlı kişilərin milli geyimləri də alt və üst paltarlardan ibarət idi. Kişi üst geyimləri üst köynəyi, arxalıq, çuxa və şalvardan ibarət olurdu. Qeyd etmək lazımdır ki, xalq geyimlərinin çox geniş yayılmış olan bu dəsti, cüzi fərqlər nəzərə alınmazsa, bütün Azərbaycan ərazisi üçün səciyyəvi idi.
Kişi üst köynəyi iki növ olurdu: yaxası ortadan və yaxası yandan biçilən hər iki növün kiçik boyunduruğu olurdu. Köynəyin yaxası qaytandan olan düymə və ilgək ilə düymələnirdi.
Kişi köynəkləri əsasən atlasdan və sətindən tikilirdi.
İstinadlar
- . 2017-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Kulece bele qeder duz eteyi buzmeli olan qadin ust geyimi Yaxasi aciq olan kulecenin uzunlugu dize qeder qolu ise dirsekden asagi olur Kulece esasen mexmer ve tirmeden tikilir Yaxasina bel kesiyine eteyine ve qollarinin agzina cox vaxt gulebetin muncuq pilek ve melile ile tikme tikilir Azerbaycanli qadinin geydiyi tumanin uzunlugu Naxcivan Ordubad zonasindan basqa topuga qeder olur Naxcivan Ordubad zonasinda qadinlar nisbeten qisa tuman geyirler Tuman 10 12 taxta muxtelif naxisli ipek ve ya yun parcalardan tikilir Ust tumandan basqa onun altindan geyilen tumanlara ara tumani ve alt tumani deyilir Tumanlar buzmeli yaxud qircinli olub lifesine tumanbagi kecirilir Keci sapindan toxunmus tumanbaginin iki bas tereflerinde rengli ipek ve gulebetin saplardan hazirlanmis qotazlari olur Tumanlar tutmus tirmeye qeder her cur parcadan tikilir Tumanin eteyine basqa parcalardan kobe muxtelif baftalar zencire ve s tutulur Bezi seherlerde qadinlar kuceye cixarken caxcur da geyirdiler Caxcur muxtelif ipek parcalardan tikilir Qadin ust geyimlerini daha da gozellesdirmek ucun evde ve senetkar karxanalarinda hazirlanmis muxtelif cesidli baftalar sarima qaragoz zencire sahpesend ve s movcuddur Bunlardan elave qizil ve ya gumusden hazirlanmis qoza ve katibi qoza duymeler de qadin geyimlerinin yaxasi boyunca tikilir Koyneyin eteyine tikmek ucun qizildan kesilmis eteklik ve ya midaxil istifade olunurdu Bezen koyneyin eteyine qizil pullar tikilir Qadin geyimlerinde gulebetin muncuq pilek ve s tikmeler de genis yer tutur Qadinlar arxaliq ve ya cepkenin ustunden qizil yaxud qizil suyuna salinmis gumus kemer taxirlar Onlarla yanasi deri uzerine gumus pullar tikilmis ve gumus toqqasi olan kemerler de cox genis yayilmisdir Qadin bas ortukleri icerisinde kelagayi muxtelif orpekler naz naz ve qaz qaz ipek ortukler xususile genis yayilmisdir Kelagayi Azerbaycanin Seki Gence ve Samaxi kimi meshur ipekcilik merkezlerinde xususi karxanalarda istehsal edilirdi Lakin muasir dovrde esasen sadece Seki ve Ismayilli rayonunun Basqal qesebesinde istehsal olunur Bezi yerlerde qadinlar bas ortuyunun altindan araxcin qoyurlar Cox vaxt bu araxcinlarin ustune qizildan kesilmis muxtelif formali caxma bezekler tikirler Azerbaycanda carsab esasen bezi seher ve seheryani kendlerin sakinleri ucun seciyyevidir O vaxtlar evden cixarken qadinlar basdan ayaga qeder carsaba burunurdu Carsab bir rengli atlasdan dama dama keci parcadan ve muxtelif cesidli ipek parcalardan olur Carsab orten qadinlar bezen rubendden de istifade edirler Azerbaycanli kisilerin milli geyimleri de alt ve ust paltarlardan ibaret idi Kisi ust geyimleri ust koyneyi arxaliq cuxa ve salvardan ibaret olurdu Qeyd etmek lazimdir ki xalq geyimlerinin cox genis yayilmis olan bu desti cuzi ferqler nezere alinmazsa butun Azerbaycan erazisi ucun seciyyevi idi Kisi ust koyneyi iki nov olurdu yaxasi ortadan ve yaxasi yandan bicilen her iki novun kicik boyundurugu olurdu Koyneyin yaxasi qaytandan olan duyme ve ilgek ile duymelenirdi Kisi koynekleri esasen atlasdan ve setinden tikilirdi Istinadlar 2017 09 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 05 09