Kult kino (ingiliscə: Cult film) sədaqətli, ehtiraslı, lakin nisbətən az fanat kütləsi olan filmlər üçün nəzərdə tutulmuş termindir. Kult sözü (ingiliscə: Cult, fransızca: Culte, almanca: Kult) qərb dillərindəki ibadət, sitayiş etmək mənasında olan, Latın mənşəli cultus sözündən götürülmüşdür. Bu söz Azərbaycan dilində də qərb dillərində olduğu kimi aludəçisi olmaq, ilahiləşdirmə, həddindən artıq ehtiram mənasını verir.
Kult kinolar, ümumiyyətlə, ilk buraxılış tarixlərində əhəmiyyətli kommersiya müvəffəqiyyətləri əldə etməyən, eyni zamanda film tənqidçilərindən müsbət rəylər əldə edə bilməyən aşağı büdcəli müstəqil filmlərdirlər. Bu filmlər ilk vaxtlarda çoxluq təşkil edən adi kino tamaşaçısının diqqətini cəlb etməmişdirsə də, zaman keçdikcə özlərinə kiçik, lakin ehtiraslı və hətta obsesif bir tamaşaçı kütləsi yaratmışdırlar. Bu filmlərin fanatik pərəstişkarları (və ya izləyiciləri) kult kino hesab etdikləri kinoya təkrar-təkrar baxırlar, replikaları, dialoqları əzbərləyirlər, film haqqında ən xırda detalları belə öyrənirlər, filmin müxtəlif versiyalarını əldə edirlər və hətta filmlə bağlı efemera materiallardan ibarət kolleksiyalar yığırlar.
Kult kinoların həmişə kiçik bir fanat kütləsinin olması lazım deyildir. Bunun bir çox istisnaları mövcuddur. Məsələn, Taxi Driver (1976), Pulp Fiction (1994) və ya Döyüş Klubu (1999) kimi filmləri geniş auditoriya kütlələrinə çatmış məşhur kult kinolara misal kimi göstərmək mümkündür.
Kult anlayışı subyektivdir. Biri üçün kult olan kino başqası üçün kult olmaya da bilər. Həm də kult kinonun yaxşı film olması heç də şərt deyildir. Kino tarixi baxımından heç bir dəyəri olmayan filmlərin də xüsusi fanat kütləsi ola bilər. Buna misal olaraq "Dünyanı xilas edən adam" adlı türk elmi-fantastika filmini göstərmək mümkündür. Klassik kinolar arasında çoxlu kult kinoları olduğu kimi (Məsələn: M — Şəhər qatili axtarır), hər klassik kino da kult kino deyildir.
Qorxu və elmi fantastika kimi bəzi kino janrları kult kinolar yaratmağa daha çox meyllidirlər və kult kinolar özlərindən sonrakı kinolara ilham mənbəyi olduğu kimi, bir çox kinolar da özlərindən əvvəl çəkilmiş belə kult filmlərə istinad edilərək çəkilirlər. Qorxu və elmi fantastika janrında çəkilmiş olan filmlərdən əlavə olaraq, "Musiqinin Səsi" kimi muzikallardan Conni Gitar kimi vesternlərə, Shaft kimi zorakılıq və istismarı özündə ehtiva edən filmlərdən Animal House kimi yeniyetmə filmlərinə, hətta Cənnət Qapıları kimi sənədli filmlərdən Deep Throat kimi porno klassiklərinə qədər demək olar ki, bütün kino janrlarında kult kinolara rast gəlmək mümkündür.
Bəzi kinoların kult kino olmasına onların musiqisi təsir göstərmişdirsə (məsələn: The Blues Brothers), bəzi filmlərdə fetiş obyekti (məsələn, Çirkli Adam filmindəki məşhur tapança və ya Vanishing Point (Ölüm nöqtəsi) filmindəki dözümlü avtomobil) və ya bir şəxs (Böyük Lebowski filmində Jeffrey "The Dude" Lebowski personajı) həmin filmi kult statusuna yüksəldən amillərdəndir.
Həmçinin də bəzi rejissorların daha çox sayda kult kinolar olaraq qəbul edilmiş kinoları olduğuna görə onlar da kult rejissor kimi qəbul edilirlər. David Lynch, Quentin Tarantino, Stanley Kubrick, Tim Burton və Con qardaşları (Coen Brothers) kimi rejissorlar belə kult rejissorlara nümunədirlər.
İstinadlar
- Pearson, Roberta E. "Kings of Infinite Space: Cult Television Characters and Narrative Possibilities". Scope (Nov 2003). 2003. 2013-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-01.
- Haigh, Ian. "What Makes a Cult Film?". . 2010-05-03. 2019-11-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-17.
- Cox, Alex; Jones, Nick. (PDF). London: BBC. 1990. August 21, 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 13, 2019.
- "Moviedrome - Wicker Man - Alex Cox intro". YouTube. 2021-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-16.
- Dowling, Stephen. "When a Cult Film's Not a Cult Film". BBC News. 2003-10-17. 2019-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-19.
- . "Cult Cinema: A Critical Symposium". . 34 (1). Winter 2008: 43–44. JSTOR 41690732.
- Reed, Jim. "Film Scene: Lucas offers an odd one-two film punch". . 2014-04-10. 2014-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-05-08.
- Aftab, Kaleem. "Scholar Devises Equation for Determining a Cult Film". The Independent. 2010-12-10. 2017-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-20.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kult kino ingilisce Cult film sedaqetli ehtirasli lakin nisbeten az fanat kutlesi olan filmler ucun nezerde tutulmus termindir Kult sozu ingilisce Cult fransizca Culte almanca Kult qerb dillerindeki ibadet sitayis etmek menasinda olan Latin menseli cultus sozunden goturulmusdur Bu soz Azerbaycan dilinde de qerb dillerinde oldugu kimi aludecisi olmaq ilahilesdirme heddinden artiq ehtiram menasini verir Kult kinolar umumiyyetle ilk buraxilis tarixlerinde ehemiyyetli kommersiya muveffeqiyyetleri elde etmeyen eyni zamanda film tenqidcilerinden musbet reyler elde ede bilmeyen asagi budceli musteqil filmlerdirler Bu filmler ilk vaxtlarda coxluq teskil eden adi kino tamasacisinin diqqetini celb etmemisdirse de zaman kecdikce ozlerine kicik lakin ehtirasli ve hetta obsesif bir tamasaci kutlesi yaratmisdirlar Bu filmlerin fanatik perestiskarlari ve ya izleyicileri kult kino hesab etdikleri kinoya tekrar tekrar baxirlar replikalari dialoqlari ezberleyirler film haqqinda en xirda detallari bele oyrenirler filmin muxtelif versiyalarini elde edirler ve hetta filmle bagli efemera materiallardan ibaret kolleksiyalar yigirlar Kult kinolarin hemise kicik bir fanat kutlesinin olmasi lazim deyildir Bunun bir cox istisnalari movcuddur Meselen Taxi Driver 1976 Pulp Fiction 1994 ve ya Doyus Klubu 1999 kimi filmleri genis auditoriya kutlelerine catmis meshur kult kinolara misal kimi gostermek mumkundur Kult anlayisi subyektivdir Biri ucun kult olan kino basqasi ucun kult olmaya da biler Hem de kult kinonun yaxsi film olmasi hec de sert deyildir Kino tarixi baximindan hec bir deyeri olmayan filmlerin de xususi fanat kutlesi ola biler Buna misal olaraq Dunyani xilas eden adam adli turk elmi fantastika filmini gostermek mumkundur Klassik kinolar arasinda coxlu kult kinolari oldugu kimi Meselen M Seher qatili axtarir her klassik kino da kult kino deyildir Qorxu ve elmi fantastika kimi bezi kino janrlari kult kinolar yaratmaga daha cox meyllidirler ve kult kinolar ozlerinden sonraki kinolara ilham menbeyi oldugu kimi bir cox kinolar da ozlerinden evvel cekilmis bele kult filmlere istinad edilerek cekilirler Qorxu ve elmi fantastika janrinda cekilmis olan filmlerden elave olaraq Musiqinin Sesi kimi muzikallardan Conni Gitar kimi vesternlere Shaft kimi zorakiliq ve istismari ozunde ehtiva eden filmlerden Animal House kimi yeniyetme filmlerine hetta Cennet Qapilari kimi senedli filmlerden Deep Throat kimi porno klassiklerine qeder demek olar ki butun kino janrlarinda kult kinolara rast gelmek mumkundur Bezi kinolarin kult kino olmasina onlarin musiqisi tesir gostermisdirse meselen The Blues Brothers bezi filmlerde fetis obyekti meselen Cirkli Adam filmindeki meshur tapanca ve ya Vanishing Point Olum noqtesi filmindeki dozumlu avtomobil ve ya bir sexs Boyuk Lebowski filminde Jeffrey The Dude Lebowski personaji hemin filmi kult statusuna yukselden amillerdendir Hemcinin de bezi rejissorlarin daha cox sayda kult kinolar olaraq qebul edilmis kinolari olduguna gore onlar da kult rejissor kimi qebul edilirler David Lynch Quentin Tarantino Stanley Kubrick Tim Burton ve Con qardaslari Coen Brothers kimi rejissorlar bele kult rejissorlara numunedirler IstinadlarPearson Roberta E Kings of Infinite Space Cult Television Characters and Narrative Possibilities Scope Nov 2003 2003 2013 06 23 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 01 Haigh Ian What Makes a Cult Film 2010 05 03 2019 11 10 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 17 Cox Alex Jones Nick PDF London BBC 1990 August 21 2018 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi June 13 2019 Moviedrome Wicker Man Alex Cox intro YouTube 2021 10 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 07 16 Dowling Stephen When a Cult Film s Not a Cult Film BBC News 2003 10 17 2019 10 31 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 19 Cult Cinema A Critical Symposium 34 1 Winter 2008 43 44 JSTOR 41690732 Reed Jim Film Scene Lucas offers an odd one two film punch 2014 04 10 2014 05 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 05 08 Aftab Kaleem Scholar Devises Equation for Determining a Cult Film The Independent 2010 12 10 2017 08 14 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 20