Koçkiri üsyanı – 1921-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisi Hökumətinə qarşı Koçgiri, Pezgavır, Maksudan, Aslanan, Kurmeşan, Parçikan, Cenbergan tayfalarının tərəfindən qaldırılmış kürd üsyanıdır.
Qoçgiri üsyanı | |
---|---|
Tarix | 17 iyun 1921 |
Yeri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
1920-ci ilin əvvəlində Baytar Nuru, Yellicə nahiyəsində Hüseyn Abdal, Cangaben və Kurmeşan kimi tayfaların rəisləriylə birlikdə yığıncaq təşkil edərək Sevər Andlaşmasının tətbiq olunmasını və Diyarbakır, Van, Bitlis, Elazığ, Dərsim və Koçgiridən ibarət olan ərazilərdə müstəqil kürd dövləti qurulmasını qərarlaşdırmışdır.
Üsyançılar iyul ayında Pərdəyənin Çulfa Əli polis bölməsinə və Şadan tayfa rəisi Paşo da Rifahıyaya hücum etmişlər.
Türkiyə hökumətinin üsyanı diplomatik yolla həll etməsi ilə bağlı atdığı addımlar bir təşəbbüs vermədikdən sonra Türkiyə Böyük Millət Məclisi Hökumətinin təyin etdiyi Topal Osman Ağanın başçılığı altında ərazilərə ordu yeridilir və ümumilikdə üç ay davam edən üsyan tamamilə yatırılır.
Mənbə
- Nuri Dersimi:Kürdistan Tarihinde Dersim, Halep, 1952, (Komkar Yayınları, Köln, 1988)
- Hıdır Göktaş: Kürtler, İsyan-Tenkil, İstanbul, 1991
- Faik Bulut: Dersim Raporları, İstanbul, 2005,
- Uğur Mumcu, Kürt – İslam Ayaklanması 1919-1925, Tekin Yayınları, İstanbul, 1991, s.33-40.
- Kadim Laçin, 'Koçgiri'siz Cumhuriyet', Mayıs 2009, www.kadimlacin.com,
- Ebubekir Hazim Tepeyran, Hatıralar, Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.,1998
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kockiri usyani 1921 ci ilde Turkiye Boyuk Millet Meclisi Hokumetine qarsi Kocgiri Pezgavir Maksudan Aslanan Kurmesan Parcikan Cenbergan tayfalarinin terefinden qaldirilmis kurd usyanidir Qocgiri usyaniTarix 17 iyun 1921Yeri Sivas ili Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1920 ci ilin evvelinde Baytar Nuru Yellice nahiyesinde Huseyn Abdal Cangaben ve Kurmesan kimi tayfalarin reisleriyle birlikde yigincaq teskil ederek Sever Andlasmasinin tetbiq olunmasini ve Diyarbakir Van Bitlis Elazig Dersim ve Kocgiriden ibaret olan erazilerde musteqil kurd dovleti qurulmasini qerarlasdirmisdir Usyancilar iyul ayinda Perdeyenin Culfa Eli polis bolmesine ve Sadan tayfa reisi Paso da Rifahiyaya hucum etmisler Turkiye hokumetinin usyani diplomatik yolla hell etmesi ile bagli atdigi addimlar bir tesebbus vermedikden sonra Turkiye Boyuk Millet Meclisi Hokumetinin teyin etdiyi Topal Osman Aganin basciligi altinda erazilere ordu yeridilir ve umumilikde uc ay davam eden usyan tamamile yatirilir MenbeNuri Dersimi Kurdistan Tarihinde Dersim Halep 1952 Komkar Yayinlari Koln 1988 Hidir Goktas Kurtler Isyan Tenkil Istanbul 1991 Faik Bulut Dersim Raporlari Istanbul 2005 ISBN 975 6106 02 6 Ugur Mumcu Kurt Islam Ayaklanmasi 1919 1925 Tekin Yayinlari Istanbul 1991 s 33 40 ISBN 975 478 088 9 Kadim Lacin Kocgiri siz Cumhuriyet Mayis 2009 www kadimlacin com ISBN 9789562599 Ebubekir Hazim Tepeyran Hatiralar Pera Turizm ve Ticaret A S 1998