Kontestado müharibəsi (port. Guerra do Contestado). Braziliyanın cənubunda Kontestado vilayyətində kəndli üsyanı 1912-1916 cı illəri əhatə etmişdir.Bu ərazi Parana və Santa-Katarina ştatları arasında mübahisə predmeti idi. Üsyanın səbəbi ikili sıxlşdırılma idi.Bir tərəfdən böyük latfundiyalar və digər tərəfdən xariçi ölkərərin əraziyə yatırımları böyük rol oynayırdı.Kəndli üsyanlarını iki fazaya bölmək olar ki, 1902-1911 ci illərdə partizan müharibəsi xüsusiyyəti daşıyırdısa ,artıq 1912-1916 illərdə daha qanlı müharibə xarakteri alırdı.Kəndli üsyanına 1910-cu ildəki Portuqaliya inqilabı öz təsirini göstərmişdi.Müharibənin gedişində 20.000 insan həlak olur.Bu münaqişə Kanudus müharibəsindən sonra Braziliyada ən qanlı vətəndaş muharibəsi hesab edilir.
Münaqişənin xarakteri
Bu münaqişə Kanudus üsyanına bir çox parametrlərinə görə bənzəyir.Bu ərazidə 1895-ci ildə Juan Mariya adlı birisi özünü müqqəddəs elan edərək ,onun ölümündən sonra yenidən diriləcəyini dildirirdi.Dirildikdən sonra isə artıq hec bir vəba ,aclıq və müharibələrin olmayacağını bildirir.O 1900-cu ildə ölür .Bir müddət sonra isə Joze Mariya adlı kilsə xadimi özünü Juanın qardaşı elan edərək sadə kəndliləri silahlı mübarizəyə cağırır.Bu ərazidə kəndlilərin üsyan dalğaları hələ 1902-ci ildən başlayır.Bölgə iqtisadiyyatı hələ Portuqaliya dönəmindən iri torpaq sahibləri olan Latfundiyaliların əlində cəmləşmişdi.
Münaqişənin yaranması
Bölgə ərazisinin böyük hissəsi məskunlaşmamış olaraq qalırdı.Buna görədə bölgəyə çoxlu sayda braziliyalılar və immiqrantlar gəlırdilər.İlk toqquşmalar gəlmələr və yerli kəndlilər arasında baş verir.Ərazinin üstəlik hüquqi cəhətdən hansı ştata mənsub olması və San-Paulo və Rio de Janeyro arasında dəmir yolu çəkilməsi vəziyyəti daha da ağırlaşdırırdı.Dəmir yolunun çəkili zamanı əsasən Avropadan olan immiqrantlar iştirak edirdilər.
Burada ilk partizan dəstələri gözlənilməz hücumla həm gəlmələri ,həm də işçiləri qorxudurdular.1910-cu ildə Argentina ilə sərhəddə toqquşmalar səbəbindən yolun tikintisini daha da gücləndirilir.Burada işləyən immiqrantların sayı 8.000-ə catır.Geniş miqyasda meşələr qırılır.Latfundiyalılar isə dəmir yolu tikintisinə görə öz torpaqlarını dövlətə satırlar.Üstəlik ucuz işçi qüvvəsi olan immiqrantların latfundiyalıların torpaqlarında işləməsi daha sərfəli idi.Bu səbəbdən kəndlilər torpaqsızlaşır və narazıların sayı artırdı.
Müharibənin gedişatı
İlk toqquşmalar 1912-ci ildə başlayır.Üsyançılar əsas düşərgəsi Takapusu idi.28 oktyabrda üsyançılar hökumət qüvvələrini məğlub edirlər.Joze Mariya bu döyüşdə həlak edir.Onun tərəfdarları Jozenin ölümünü qəbul etirdilər və mübarizəni davam etdirirdilər.Artileriyadan istifadəyə baxmayaraq üsyançılar mübarizəni davam etdirirdilər.1914 -ci il 1-ci dünya müharibəsi başlayırki buda Braziliyanın üsyancılara daha çox əhəmiyyət verə bilmir.1915-ci ildən hökumət bölgələ daha güclü güvvə göndərir.Əraziyə 6.000-lik ordu ,agır artılerıya ,səhra telefonları,teleqraf və Braziliya tarifində ilk dəfə hərbi aviasiya cəlb olunur.Üsyanın yatırılması çox ləng və çətin gedirdi.Səbəb isə hərbiçilərə az maaş verilməsi və əsgərlərin alcaldılması ordunun usyançılara olan marağı artırırdı.Ancaq üsyançıların mühəşəkkil olmaması sonda onlarım məğlubiyyəti ilə nəticələnir.1914-ci ildə üsyançıların əsas düşərgəsi takapusu ələ keçirilir.15 may 1915 ildə qücləndirilmiş Santa-Marina düşərgəsi ələ keçməsi ilə nəticələnir.1916-cı ilin avqust ayında baş vermiş döyüşdə üsyançılar tam məğlub edilir.1917-ci ilin iyun ayında Jezus de Nazari üsyana cəhd etsədə bir nəticə vermir.
Nəticə
1913-ci ildə ölkənin simalında buna bənzər bir üsyan baş verir ki,hökumət onun yatırılmasına bir il sərf etdi.Bu ölkə ordusun zəyifliyini göstərirdi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kontestado muharibesi port Guerra do Contestado Braziliyanin cenubunda Kontestado vilayyetinde kendli usyani 1912 1916 ci illeri ehate etmisdir Bu erazi Parana ve Santa Katarina statlari arasinda mubahise predmeti idi Usyanin sebebi ikili sixlsdirilma idi Bir terefden boyuk latfundiyalar ve diger terefden xarici olkererin eraziye yatirimlari boyuk rol oynayirdi Kendli usyanlarini iki fazaya bolmek olar ki 1902 1911 ci illerde partizan muharibesi xususiyyeti dasiyirdisa artiq 1912 1916 illerde daha qanli muharibe xarakteri alirdi Kendli usyanina 1910 cu ildeki Portuqaliya inqilabi oz tesirini gostermisdi Muharibenin gedisinde 20 000 insan helak olur Bu munaqise Kanudus muharibesinden sonra Braziliyada en qanli vetendas muharibesi hesab edilir Munaqisenin xarakteriBu munaqise Kanudus usyanina bir cox parametrlerine gore benzeyir Bu erazide 1895 ci ilde Juan Mariya adli birisi ozunu muqqeddes elan ederek onun olumunden sonra yeniden dirileceyini dildirirdi Dirildikden sonra ise artiq hec bir veba acliq ve muharibelerin olmayacagini bildirir O 1900 cu ilde olur Bir muddet sonra ise Joze Mariya adli kilse xadimi ozunu Juanin qardasi elan ederek sade kendlileri silahli mubarizeye cagirir Bu erazide kendlilerin usyan dalgalari hele 1902 ci ilden baslayir Bolge iqtisadiyyati hele Portuqaliya doneminden iri torpaq sahibleri olan Latfundiyalilarin elinde cemlesmisdi Munaqisenin yaranmasiBolge erazisinin boyuk hissesi meskunlasmamis olaraq qalirdi Buna gorede bolgeye coxlu sayda braziliyalilar ve immiqrantlar gelirdiler Ilk toqqusmalar gelmeler ve yerli kendliler arasinda bas verir Erazinin ustelik huquqi cehetden hansi stata mensub olmasi ve San Paulo ve Rio de Janeyro arasinda demir yolu cekilmesi veziyyeti daha da agirlasdirirdi Demir yolunun cekili zamani esasen Avropadan olan immiqrantlar istirak edirdiler Munaqiseni alovlandiran demiryolu xetti Burada ilk partizan desteleri gozlenilmez hucumla hem gelmeleri hem de iscileri qorxudurdular 1910 cu ilde Argentina ile serhedde toqqusmalar sebebinden yolun tikintisini daha da guclendirilir Burada isleyen immiqrantlarin sayi 8 000 e catir Genis miqyasda meseler qirilir Latfundiyalilar ise demir yolu tikintisine gore oz torpaqlarini dovlete satirlar Ustelik ucuz isci quvvesi olan immiqrantlarin latfundiyalilarin torpaqlarinda islemesi daha serfeli idi Bu sebebden kendliler torpaqsizlasir ve narazilarin sayi artirdi Muharibenin gedisatiIlk toqqusmalar 1912 ci ilde baslayir Usyancilar esas dusergesi Takapusu idi 28 oktyabrda usyancilar hokumet quvvelerini meglub edirler Joze Mariya bu doyusde helak edir Onun terefdarlari Jozenin olumunu qebul etirdiler ve mubarizeni davam etdirirdiler Artileriyadan istifadeye baxmayaraq usyancilar mubarizeni davam etdirirdiler 1914 ci il 1 ci dunya muharibesi baslayirki buda Braziliyanin usyancilara daha cox ehemiyyet vere bilmir 1915 ci ilden hokumet bolgele daha guclu guvve gonderir Eraziye 6 000 lik ordu agir artileriya sehra telefonlari teleqraf ve Braziliya tarifinde ilk defe herbi aviasiya celb olunur Usyanin yatirilmasi cox leng ve cetin gedirdi Sebeb ise herbicilere az maas verilmesi ve esgerlerin alcaldilmasi ordunun usyancilara olan maragi artirirdi Ancaq usyancilarin muhesekkil olmamasi sonda onlarim meglubiyyeti ile neticelenir 1914 ci ilde usyancilarin esas dusergesi takapusu ele kecirilir 15 may 1915 ilde quclendirilmis Santa Marina dusergesi ele kecmesi ile neticelenir 1916 ci ilin avqust ayinda bas vermis doyusde usyancilar tam meglub edilir 1917 ci ilin iyun ayinda Jezus de Nazari usyana cehd etsede bir netice vermir Netice1913 ci ilde olkenin simalinda buna benzer bir usyan bas verir ki hokumet onun yatirilmasina bir il serf etdi Bu olke ordusun zeyifliyini gosterirdi