Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Kondensləşmə reaksiyaları – iki molekul və ya funksional qrupların birləşərək daha böyük molekul əmələ gətirməsi ilə gedən reaksiyalara deyilir. Kondensləşmə reaksiyaları zamanı irimolekullu birləşmə ilə yanaşı su, xlorid turşusu, metanol, ammonyak yaxud da sirkə turşusu kimi kiçik molekullar da alına bilər. Bioloji sistemlərdə gedən kondensləşmə reaksiyalarında əsasən su ayrılır.
Kondensləşmə reaksiyalarına nümunə olaraq aminturşuların kondensləşərək zülalların əmələ gətirməsini göstərmək olar. Kondensləşmə reaksiyası dəyişmə reaksiyasının bir formasıdır. Bu reaksiya nümunəsi bir növ hidrolizin əksidir. İki hissə birləşib bir kimyəvi birləşmə əmələ gətirir. Baxmayaraq ki, su molekulunun qütblərinin hərəkəti nəticəsində hidroksil və hidrogen ionları əmələ gəlir. Beləliklə, kondensləşmə reaksiyalarında kimyəvi rabitələrin yaranmasına enerji tələb olunmur. Əgər birləşmə eyni molekulların atom və ya qrupları arasındadırsa, reaksiya iri molekulyar kondensləşmə adlandırılır və çox hallarda həlqəvi formalaşma üstünlük təşkil edir. Buna nümunə olaraq Dekman kondensləşməsini göstərmək olar. Bu reaksiyada hər bir molekul kondensləşmə nəticəsində spirt qrupunu itirir və β-ketoefir forma alınır. Əksər kondensləşmə reaksiyaları nukleofil əvəzolunma və aldehid kondensləşməsi əsasında gedir. Digər kondensləşmə reaksiyaları radikal yaxud yeganə elektronunun köçürülməsi mexanizmi ilə gedir.
Kondensləşmə reaksiyalarının tətbiq sahələri
Kondensləşmə reaksiyalarından müxtəlif sintez sahələrində geniş istifadə olunur. Əsas sintez sahələrindən biri olan polimer kimyasında da bu reaksiyalar geniş tətbiq olunur. Polimerləşmə reaksiyalarının bir növü də kondensləşmə reaksiyalarıdır ki, bu zaman monomer və monomer zəncirləri kondensləşərək polimerləri əmələ gətirir. Buna misal olaraq poliefirlərin və neylonların sintezini göstərmək olar. Kondensləşmə reaksiyaları əsasında canlı orqanizmlərdə mühüm həyati əhəmiyyətli maddələr olan polipeptidlər, terpenlər və s. əmələ gəlir. Kondensləşmə reaksiyalarının böyük bir hissəsini tibbi kimyəvi maddələrin alınması təşkil edir. Məsələn, daş-kömür qatranının tərkibində rast gəlinən, kondensləşmə reaksiyaları əsasında yaranan çoxnüvəli aromatik karbohidrogenləri göstərmək olar. Bunlara piren (C16H10), xrizen (C18H12), perilen (C20H12), pitsen (C22H14), 1,2-benzipiren (C20H12) daxildir.
Mənbə
- A.Məhərrəmov, M.Məhərrəmov, M.Allahverdiyev, “Üzvi kimya”, Bakı-2004
- S.F.Qarayev, G.M.Talıbov, A.H.Həbibova, R.Ə.Teymurova. Zərif üzvi sintezin prinsipləri (dərs vəsaiti), Bakı-1998.-120 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Kondenslesme reaksiyalari iki molekul ve ya funksional qruplarin birleserek daha boyuk molekul emele getirmesi ile geden reaksiyalara deyilir Kondenslesme reaksiyalari zamani irimolekullu birlesme ile yanasi su xlorid tursusu metanol ammonyak yaxud da sirke tursusu kimi kicik molekullar da alina biler Bioloji sistemlerde geden kondenslesme reaksiyalarinda esasen su ayrilir Kondenslesme reaksiyalarina numune olaraq amintursularin kondensleserek zulallarin emele getirmesini gostermek olar Kondenslesme reaksiyasi deyisme reaksiyasinin bir formasidir Bu reaksiya numunesi bir nov hidrolizin eksidir Iki hisse birlesib bir kimyevi birlesme emele getirir Baxmayaraq ki su molekulunun qutblerinin hereketi neticesinde hidroksil ve hidrogen ionlari emele gelir Belelikle kondenslesme reaksiyalarinda kimyevi rabitelerin yaranmasina enerji teleb olunmur Eger birlesme eyni molekullarin atom ve ya qruplari arasindadirsa reaksiya iri molekulyar kondenslesme adlandirilir ve cox hallarda helqevi formalasma ustunluk teskil edir Buna numune olaraq Dekman kondenslesmesini gostermek olar Bu reaksiyada her bir molekul kondenslesme neticesinde spirt qrupunu itirir ve b ketoefir forma alinir Ekser kondenslesme reaksiyalari nukleofil evezolunma ve aldehid kondenslesmesi esasinda gedir Diger kondenslesme reaksiyalari radikal yaxud yegane elektronunun kocurulmesi mexanizmi ile gedir Kondenslesme reaksiyalarinin tetbiq saheleriKondenslesme reaksiyalarindan muxtelif sintez sahelerinde genis istifade olunur Esas sintez sahelerinden biri olan polimer kimyasinda da bu reaksiyalar genis tetbiq olunur Polimerlesme reaksiyalarinin bir novu de kondenslesme reaksiyalaridir ki bu zaman monomer ve monomer zencirleri kondensleserek polimerleri emele getirir Buna misal olaraq poliefirlerin ve neylonlarin sintezini gostermek olar Kondenslesme reaksiyalari esasinda canli orqanizmlerde muhum heyati ehemiyyetli maddeler olan polipeptidler terpenler ve s emele gelir Kondenslesme reaksiyalarinin boyuk bir hissesini tibbi kimyevi maddelerin alinmasi teskil edir Meselen das komur qatraninin terkibinde rast gelinen kondenslesme reaksiyalari esasinda yaranan coxnuveli aromatik karbohidrogenleri gostermek olar Bunlara piren C16H10 xrizen C18H12 perilen C20H12 pitsen C22H14 1 2 benzipiren C20H12 daxildir MenbeA Meherremov M Meherremov M Allahverdiyev Uzvi kimya Baki 2004 S F Qarayev G M Talibov A H Hebibova R E Teymurova Zerif uzvi sintezin prinsipleri ders vesaiti Baki 1998 120 s