Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Klonal seleksiya nəzəriyyəsi — Qazanılmış immun sisteminin işləmə mexanizmini izah edən immunoloji nəzəriyyədir. Bu nəzəriyyə Avstraliyalı həkim Frenk Makfarleyn Börnet tərəfindən 1957-ci ildə irəli sürülmüşdür. Bu nəzəriyyəyə görə orqanizmin milyardlarla limfositləri milyonlarla klonları əmələ gətirir. Limfositlərin inkişafı zamanı hər bir klonun hüceyrələri (klon-ailəcik deməkdir) genetik gəhətcə yalnız müəyyən bir quruluşlu antigenbirləşdirən reseptorun sintezi üçün proqramlaşdırılır. Yəni klonlar bir birilərindən səthlərindəki bu reseptorlara görə fərqlənirlər. Klon daxilindəki hüceyrələr isə eyni reseptorlara malikdirlər. Ona görə də , orqanizmdə hazır şəkildə, antigenlə qarşılaşmaqdan asılı olmayaraq , milyonlarla müxtəlif reseptorlar mövcuddurlar. Buna antigenbirləşdirən reseptorlar repertuarı deyilir. Adi, normal halda klon daxilindəki hüceyrələrin miqdarı cüzi olduğundan, onlar orqanizmə düşmüş antigenə qarşı adekvat (müvafiq) immunoloji reaksiya yarada bilmirlər. Antigenin müvafiq klonlarla tutulması və antigen-reseptor kompleksinin yaranması həmin klonların hüceyrələrini aktivləşdirir. Yəni , antigenin özü bu prosesin induktoru və hərəkətverici qüvvəsi kimi çıxış edir.
Aktivləşmiş hüceyrələr (limfositlər) bir neçə gün ərzində müxtəlif böyümə və inkişaf faktorlarının təsirindən bölünüb çoxalır (klonun ekspansiyası) və differensiasiyaya uğrayaraq effektor və yaddaş hüceyrələrinə çevrilirlər. B-limfositləri üçün bu effektor hüceyrələri plazmatik hüceyrələrdirlər. Onlar bir neçə gün ərzində intensiv sürətdə anticisimlər sintez etdikdən sonra məhv olurlar. Aktivləşmiş T-limfositləri isə bölünüb-çoxalıb, differensiasiyaya uğrayaraq sonra sitotoksikliyə malik effektor hüceyrələrinə çevrilirlər.
Yaddaş hüceyrələri uzunömürlüdürlər. Onlar orqanizmdə uzun müddət dövr edir, və antigenlə yenidən qarşılaşdıqda aktivləşərək ona qarşı əvvəlkindən daha güclü immunoloji reaksiya yaradırlar. İmmunitetin yaranması məhz yaddaş hüceyrələrinin fəaliyyəti ilə əlaqədardır.
İstinadlar
- Ziyəddin Məmmədov, Rasim Axundov immunologiyanın əsasları .2009.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Klonal seleksiya nezeriyyesi Qazanilmis immun sisteminin isleme mexanizmini izah eden immunoloji nezeriyyedir Bu nezeriyye Avstraliyali hekim Frenk Makfarleyn Bornet terefinden 1957 ci ilde ireli surulmusdur Bu nezeriyyeye gore orqanizmin milyardlarla limfositleri milyonlarla klonlari emele getirir Limfositlerin inkisafi zamani her bir klonun huceyreleri klon ailecik demekdir genetik gehetce yalniz mueyyen bir quruluslu antigenbirlesdiren reseptorun sintezi ucun proqramlasdirilir Yeni klonlar bir birilerinden sethlerindeki bu reseptorlara gore ferqlenirler Klon daxilindeki huceyreler ise eyni reseptorlara malikdirler Ona gore de orqanizmde hazir sekilde antigenle qarsilasmaqdan asili olmayaraq milyonlarla muxtelif reseptorlar movcuddurlar Buna antigenbirlesdiren reseptorlar repertuari deyilir Adi normal halda klon daxilindeki huceyrelerin miqdari cuzi oldugundan onlar orqanizme dusmus antigene qarsi adekvat muvafiq immunoloji reaksiya yarada bilmirler Antigenin muvafiq klonlarla tutulmasi ve antigen reseptor kompleksinin yaranmasi hemin klonlarin huceyrelerini aktivlesdirir Yeni antigenin ozu bu prosesin induktoru ve hereketverici quvvesi kimi cixis edir Aktivlesmis huceyreler limfositler bir nece gun erzinde muxtelif boyume ve inkisaf faktorlarinin tesirinden bolunub coxalir klonun ekspansiyasi ve differensiasiyaya ugrayaraq effektor ve yaddas huceyrelerine cevrilirler B limfositleri ucun bu effektor huceyreleri plazmatik huceyrelerdirler Onlar bir nece gun erzinde intensiv suretde anticisimler sintez etdikden sonra mehv olurlar Aktivlesmis T limfositleri ise bolunub coxalib differensiasiyaya ugrayaraq sonra sitotoksikliye malik effektor huceyrelerine cevrilirler Yaddas huceyreleri uzunomurludurler Onlar orqanizmde uzun muddet dovr edir ve antigenle yeniden qarsilasdiqda aktivleserek ona qarsi evvelkinden daha guclu immunoloji reaksiya yaradirlar Immunitetin yaranmasi mehz yaddas huceyrelerinin fealiyyeti ile elaqedardir IstinadlarZiyeddin Memmedov Rasim Axundov immunologiyanin esaslari 2009 Hemcinin bax