Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kiyev su anbarı (ukr. Київське водосховище) — Kiyevin şimalında, Dnepr çayı üzərində yerləşən su anbarı. Sahəsi 922 km²-dir.
| Kiyev su anbarı | |
 | |
| Ölkə |  Ukrayna |
| Tikilmə tarixi | 1.976 |
| Uzunluğu | 110 m |
| Eni | 12 m |
| Sahəsi | 922 m² |
| Həcmi | 3,73 mln m³ |
| Tökülən çaylar | Dnepr çayı Pripyat çayı |
| Axan çaylar | Dnepr çayı |
Şimalda demək olar ki, Belarusla sərhədə çatır. Şərq hissəsi (ərazi olaraq Çerniqov vilayəti) 2002-ci ildə yaradılmış Mejreçenski Regional Landşaft Parkının bir hissəsidir.
, Teterev, Uj, İrpen və başqa çaylar Kiyev su anbarına tökülür. Su anbarı istirahət və balıq ovu üçün əlverişli yerdir.
Tarixi
Su anbarı 1964–1966-cı illərdə salınmışdır. Mümkün dağıntılarla bağlı narahatlıqlar 2022-ci ilin fevralında yenidən yaranıb. Rusiya qüvvələri 25 və ya 26 fevralda Kiyevə hücum zamanı elektrik stansiyasına nəzarəti ələ keçirirlər Ukrainian forces recaptured it on 26 February.. Ukrayna qüvvələri onu fevralın 26-da geri alırlar. Ukrayna hava hücumundan müdafiə vasitələrinin bəndə doğru uçan raketin qarşısını aldığı iddia edirlər. "İnterfaks" bildirir ki, bənd zərər görsə, daşqın "Kiyevin bütün sol sahilini" məhv edə bilər.
Xüsusiyyətləri
Su anbarı 1964–1966-cı illərdə qurulub və Dneprdəki altı böyük su anbarının sonuncusu olur. Onun ən böyük eni 12 km-dir. Bənd Dnepr çayının yuxarı axarında, Kiyevin yuxarı hissəsində, Vışqorod şəhəri yaxınlığında yerləşir. Su anbarının sahəsi 922 km²-dən çoxdur, uzunluğu təqribən 110 km, maksimum eni 12 km, bəzi yerlərdə 3 km-ə qədərdir. Ən böyük dərinliyi (15 m-ə qədər) bəndin yaxınlığında yerləşir, orta dərinlik (4,1 m) və dayazlıqlar (2 m-ə qədər) anbarın bütün ərazisinin demək olar ki, yarısını tutur.
Hündürlük fərqi Kiyev su elektrik stansiyası tərəfindən elektrik enerjisi istehsal etmək üçün istifadə olunur.
Təsvir
Kiyev su anbarının ərazisi hər biri özünəməxsus xüsusiyyətlərə malik olan bir neçə hissəyə bölünə bilər. Beləliklə, Dnepr çayının yatağı boyunca Dnepr və Pripyatın birləşməsindən yuxarıda yerləşən Dnepr uzanması çox dayazdır. Bu, Pripyat kanalı boyunca mənsəbin üstündən uzanan Pripyat çatı üçün də xarakterikdir. Bu uzanmaların yuxarı və ya kanal hissələri əslində bir qədər yavaş axını və suyun səviyyəsinin yüksəldiyi çaylardır. Xüsusiyyətlərinə görə, onlar su anbarı zonasının üstündə yerləşən Dnepr və Pripyat bölmələrindən az fərqlənirlər.
Axarların aşağı, uzanmış hissələri göl xarakteri daşıyır. Onların dayaz sahələri (3 m-ə qədər) daha yüksək bitki örtüyü və yosunlarla zəngindir. Pripyat çayının suları zəngin maddələrin artması səbəbindən Dnepr sularından rənginə görə fərqlənir. Teterevin mənsəbidə dayazdır. Lakin Teterev su tutarının su rejiminə, eləcə də su anbarının flora və faunasına təsiri Dnepr və Pripyatdan daha az nəzərə çarpır. Bu, həmin çayların zəngin sulu olması ilə əlaqədardır. Teterev suları ilə məişət və sənaye çirkab suları anbara daxil olur. Bu da suyun "çiçəklənməsinə" səbəb olur.
Dnepr ilə Pripyat çayının birləşməsindən aşağıda yerləşən su anbarının əsas hissəsini üç hissəyə bölmək olar.
Hidrologiya
İl ərzində anbar suyunun səviyyəsi dəyişir. Yanvar ayından martın ortalarına qədər azalır, sonra sel suları nəticəsində aprelin ortalarına qədər yüksəlir, aprel-iyun aylarında isə yenidən düşür. Onun artması yalnız qışın əvvəlində müşahidə olunur ki, bu da payız yağışları ilə əlaqədardır və sonra suyun səviyyəsi yenidən azalır.
Su anbarında səviyyə rejimindən asılı olaraq qurumuş zona və daimi daşqın zonası fərqlənir. Drenaj zonasında iki alt zona fərqlənir. Müvəqqəti daşqın zonası yalnız su anbarının yuxarı hissəsində olur. Bu ərazilər martın ortalarından iyunun sonuna qədər su altında qalır. Onun ərazisində çəmən bitkiləri inkişaf edir. Balıqlar buraya kürü tökmək üçün gəlir, burada heyvanlar və bitki orqanizmləri bolca inkişaf edir, bu da suyun durğunluğundan sonra su anbarına doğru müxtəlif orqanizmlərin həyati fəaliyyətinə və suyun keyfiyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Müvəqqəti drenajın alt zonası əvvəlkindən aşağıda yerləşir. Bu ərazilər yalnız sentyabrın əvvəlində, payızda səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə əlaqədar olaraq sudan azad olur. Onlar əsasən su bitkiləri ilə örtülmüşdür.
Su anbarında su mübadiləsi ildə 9–12 dəfə həyata keçirilir, Dnepr və Pripyatdan gələn suyun həcmindən asılı olaraq, daşqın dövründə (aprel-may) su anbarı çaydan az fərqlənir. Yalnız Dneprdə yay axını zamanı (iyun-iyulun sonu) su anbarının axını azalır, gölə bənzər bir görünüş alır. Bütün digər Dnepr su anbarlarının üstündə yerləşən Kiyev su anbarının xarakterik xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, yazda anbarın yuxarı hissəsi ilə onun əsas çıxışı arasında 1,5–2 m-ə çata bilən böyük səviyyə fərqi var. Yayda su 20–24 °C-ə qədər qızır. Buz örtüyü dekabr-yanvar aylarında əmələ gəlir və martın ortalarına və ya sonuna qədər davam edir.
İxtiyofauna
Həm yuxarıdakı su çəmənlikləri, həm də su anbarındakı dayazlıqların su bitkiləri kürü tökmək üçün geniş istifadə olunduğundan burada kürü tökən balıqların sayı artmışdır. Ən çox külmə, çapaq, ağ çapaq, qızılüzgəc, xanı, göy balıq, lilbalıq, durnabalığı, var.
İstinadlar
- Куркин Б. М., Щербуха А. Я. "Киевское водохранилище на сайте «Царская рыбалка»". Fishking.ru. 2012-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-07-12.
- "Kyiv hydroelectric power plant controlled by Russian troops - Ifax". Reuters (ingilis). 2022-02-26. 2022-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-26.
- . Інтерфакс-Україна (ukrayna). 26 February 2022 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-26.
- . Інтерфакс-Україна (ukrayna). 26 February 2022 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-26.
Mənbə
- at the Wayback Machine (archived oktyabr 27, 2009)
- "Аргументы и факты" о реальных угрозах дамбы Киевского водохранилища и ГЭС
- "Известия" о проблематике плотины Киевского водохранилища и ГЭС
- Эксперт УНИАН об угрозах дамбы Киевского водохранил
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kiyev su anbari ukr Kiyivske vodoshovishe Kiyevin simalinda Dnepr cayi uzerinde yerlesen su anbari Sahesi 922 km dir Kiyev su anbariOlke UkraynaTikilme tarixi1 976Uzunlugu110 mEni12 mSahesi922 m Hecmi3 73 mln m Tokulen caylarDnepr cayi Pripyat cayiAxan caylarDnepr cayi Simalda demek olar ki Belarusla serhede catir Serq hissesi erazi olaraq Cerniqov vilayeti 2002 ci ilde yaradilmis Mejrecenski Regional Landsaft Parkinin bir hissesidir Teterev Uj Irpen ve basqa caylar Kiyev su anbarina tokulur Su anbari istirahet ve baliq ovu ucun elverisli yerdir TarixiSu anbari 1964 1966 ci illerde salinmisdir Mumkun dagintilarla bagli narahatliqlar 2022 ci ilin fevralinda yeniden yaranib Rusiya quvveleri 25 ve ya 26 fevralda Kiyeve hucum zamani elektrik stansiyasina nezareti ele kecirirler Ukrainian forces recaptured it on 26 February Ukrayna quvveleri onu fevralin 26 da geri alirlar Ukrayna hava hucumundan mudafie vasitelerinin bende dogru ucan raketin qarsisini aldigi iddia edirler Interfaks bildirir ki bend zerer gorse dasqin Kiyevin butun sol sahilini mehv ede biler XususiyyetleriSu anbari 1964 1966 ci illerde qurulub ve Dneprdeki alti boyuk su anbarinin sonuncusu olur Onun en boyuk eni 12 km dir Bend Dnepr cayinin yuxari axarinda Kiyevin yuxari hissesinde Visqorod seheri yaxinliginda yerlesir Su anbarinin sahesi 922 km den coxdur uzunlugu teqriben 110 km maksimum eni 12 km bezi yerlerde 3 km e qederdir En boyuk derinliyi 15 m e qeder bendin yaxinliginda yerlesir orta derinlik 4 1 m ve dayazliqlar 2 m e qeder anbarin butun erazisinin demek olar ki yarisini tutur Hundurluk ferqi Kiyev su elektrik stansiyasi terefinden elektrik enerjisi istehsal etmek ucun istifade olunur TesvirKiyev su anbarinin erazisi her biri ozunemexsus xususiyyetlere malik olan bir nece hisseye bolune biler Belelikle Dnepr cayinin yatagi boyunca Dnepr ve Pripyatin birlesmesinden yuxarida yerlesen Dnepr uzanmasi cox dayazdir Bu Pripyat kanali boyunca mensebin ustunden uzanan Pripyat cati ucun de xarakterikdir Bu uzanmalarin yuxari ve ya kanal hisseleri eslinde bir qeder yavas axini ve suyun seviyyesinin yukseldiyi caylardir Xususiyyetlerine gore onlar su anbari zonasinin ustunde yerlesen Dnepr ve Pripyat bolmelerinden az ferqlenirler Axarlarin asagi uzanmis hisseleri gol xarakteri dasiyir Onlarin dayaz saheleri 3 m e qeder daha yuksek bitki ortuyu ve yosunlarla zengindir Pripyat cayinin sulari zengin maddelerin artmasi sebebinden Dnepr sularindan rengine gore ferqlenir Teterevin mensebide dayazdir Lakin Teterev su tutarinin su rejimine elece de su anbarinin flora ve faunasina tesiri Dnepr ve Pripyatdan daha az nezere carpir Bu hemin caylarin zengin sulu olmasi ile elaqedardir Teterev sulari ile meiset ve senaye cirkab sulari anbara daxil olur Bu da suyun ciceklenmesine sebeb olur Dnepr ile Pripyat cayinin birlesmesinden asagida yerlesen su anbarinin esas hissesini uc hisseye bolmek olar HidrologiyaIl erzinde anbar suyunun seviyyesi deyisir Yanvar ayindan martin ortalarina qeder azalir sonra sel sulari neticesinde aprelin ortalarina qeder yukselir aprel iyun aylarinda ise yeniden dusur Onun artmasi yalniz qisin evvelinde musahide olunur ki bu da payiz yagislari ile elaqedardir ve sonra suyun seviyyesi yeniden azalir Su anbarinda seviyye rejiminden asili olaraq qurumus zona ve daimi dasqin zonasi ferqlenir Drenaj zonasinda iki alt zona ferqlenir Muveqqeti dasqin zonasi yalniz su anbarinin yuxari hissesinde olur Bu eraziler martin ortalarindan iyunun sonuna qeder su altinda qalir Onun erazisinde cemen bitkileri inkisaf edir Baliqlar buraya kuru tokmek ucun gelir burada heyvanlar ve bitki orqanizmleri bolca inkisaf edir bu da suyun durgunlugundan sonra su anbarina dogru muxtelif orqanizmlerin heyati fealiyyetine ve suyun keyfiyyetine ehemiyyetli derecede tesir gosterir Muveqqeti drenajin alt zonasi evvelkinden asagida yerlesir Bu eraziler yalniz sentyabrin evvelinde payizda seviyyesinin asagi dusmesi ile elaqedar olaraq sudan azad olur Onlar esasen su bitkileri ile ortulmusdur Su anbarinda su mubadilesi ilde 9 12 defe heyata kecirilir Dnepr ve Pripyatdan gelen suyun hecminden asili olaraq dasqin dovrunde aprel may su anbari caydan az ferqlenir Yalniz Dneprde yay axini zamani iyun iyulun sonu su anbarinin axini azalir gole benzer bir gorunus alir Butun diger Dnepr su anbarlarinin ustunde yerlesen Kiyev su anbarinin xarakterik xususiyyeti ondan ibaretdir ki yazda anbarin yuxari hissesi ile onun esas cixisi arasinda 1 5 2 m e cata bilen boyuk seviyye ferqi var Yayda su 20 24 C e qeder qizir Buz ortuyu dekabr yanvar aylarinda emele gelir ve martin ortalarina ve ya sonuna qeder davam edir IxtiyofaunaHem yuxaridaki su cemenlikleri hem de su anbarindaki dayazliqlarin su bitkileri kuru tokmek ucun genis istifade olundugundan burada kuru token baliqlarin sayi artmisdir En cox kulme capaq ag capaq qiziluzgec xani goy baliq lilbaliq durnabaligi var IstinadlarKurkin B M Sherbuha A Ya Kievskoe vodohranilishe na sajte Carskaya rybalka Fishking ru 2012 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2009 07 12 Kyiv hydroelectric power plant controlled by Russian troops Ifax Reuters ingilis 2022 02 26 2022 02 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 26 Interfaks Ukrayina ukrayna 26 February 2022 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 02 26 Interfaks Ukrayina ukrayna 26 February 2022 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 02 26 Menbeat the Wayback Machine archived oktyabr 27 2009 Argumenty i fakty o realnyh ugrozah damby Kievskogo vodohranilisha i GES Izvestiya o problematike plotiny Kievskogo vodohranilisha i GES Ekspert UNIAN ob ugrozah damby Kievskogo vodohranil