Keyfiyyət

Keyfiyyət

Keyfiyyət bəşər tarixi boyu üzərində ciddi düşünülmüş, müxtəlif ideyalar irəli sürülmüş və gələcək tarixin gedişatı boyu böyük maraq doğuracaq bir anlayışdır. Keyfiyyətin əhəmiyyəti kommersiya və akademik olaraq media vasitəsilə dəfələrlə qeyd edilmişdir. Son bir araşdırmaya görə, məhsul və xidmət keyfiyyətinin yüksək səviyyəli menecerlər tərəfindən ən çox inkişaf etdirildiyi düşünülən anlayışlar arasında ön sıralarda olduğu müəyyən edilmişdir. Keyfiyyət həm də şirkətlərin beynəlxalq miqyasda yüksəlməsinə kömək edən ən mühüm qüvvə kimi müəyyən edilir. Keyfiyyət anlayışını tək bir anlayış kimi axtarmaq tədqiqatçıları yormaqdan başqa heç nə etmədi. Keyfiyyət; Dəyər, məhsulun texniki xüsusiyyətlərinə uyğunluq, ehtiyaclara uyğunluq, istifadəyə yararlılıq kimi də müəyyən edilmişdir. Konsept izah olunmağa və təyin olunmağa çalışıldığı tarixdən asılı olmayaraq dəfələrlə maraqlı və təəccüblü təriflərə malik olmuşdur. Uzun illər əvvəl ortaya atılan və bu günə qədər gəlib çatan prosesdə müxtəlif dəyişikliklərə məruz qalan Keyfiyyət Konsepsiyası Bütöv Keyfiyyət İdarəetmə Fəlsəfəsinin rəhbərliyi altında müasir adını tapmışdır və bu prosesdə yeni təriflər tapmağa davam edəcəkdir.

Tərif

Keyfiyyətin tərifi bunu edəcək şəxsə görə dəyişir. Bu, keyfiyyətin çox geniş anlayış olması ilə bağlıdır. Ən çox tanınan tərif standartlara uyğunluq və ya spesifikasiyaya uyğunluqdur. Bu tərifə görə, dizayn tələblərinə ardıcıl cavab verən məhsul bu tərifə görə yüksək keyfiyyətli məhsul sayılırdı. Əgər dəyər tərifdirsə; istifadəyə yararlıdır. Buna görə məhsuldan istifadə edən insanların gözləntiləri öz ehtiyaclarına və ya məhsulu hansı məqsədlə istifadə edəcəklərinə uyğun ola bilər. Ümumi keyfiyyət menecmentinin diqqət mərkəzində müştəri olduğu üçün keyfiyyəti müəyyənləşdirərkən müştərini istinad kimi götürmək lazımdır. Bu gün keyfiyyət; Müştəri istəklərini qabaqcadan görərək müştəri gözləntilərini qarşılamaq və aşmaq, məhsulun təbii ömrü boyu müştərini qane etmək kimi müəyyən edilir. Keyfiyyət, ən sadə tərifi ilə, müştəri istəklərinə cavab verməkdir. Keyfiyyət haqqında ilk qeydlər eramızdan əvvəl 2150-ci ilə aiddir. Hammurapinin Məşhur Kodekslərinin 229-cu maddəsinə aşağıdakı ifadələr daxildir: "Əgər bənna kişi üçün ev tiksə və evin gücü çatmasa və ev sahibinin üstünə çökərək onun ölümünə səbəb olsa, həmin inşaatçının başı kəsiləcək". Keyfiyyət (Qualites) latınca "qualis" sözündəndir, mənası "necə əmələ gəlir". Müvafiq olaraq, hansı məhsul və ya xidmət keyfiyyətindən istifadə olunursa, onun nə olduğunu ifadə etmək nəzərdə tutulur. Halbuki, bu gün keyfiyyət daha çox üstünlük və rifahı ifadə etmək üçün istifadə olunur. Buna görə də keyfiyyətə şəxsi dəyərlər daxildir.

Keyfiyyət konsepsiyasının inkişafı

Məlum bir həqiqətdir ki, tarixin ilk əsrlərində keyfiyyəti yüksəltmək üçün standart ölçülər işlənib hazırlanmış və buna uyğun istehsal edilməyə çalışılmışdır. Keyfiyyət qeydləri eramızdan əvvəl 2150-ci ilə aiddir. Məşhur Hammurapi Məcəlləsinin 229-cu maddəsində deyilir: "Əgər inşaatçı ev tiksə və ev kifayət qədər möhkəm olmasa və onun sahibinin üzərinə çökərək onun ölümünə səbəb olarsa, həmin inşaatçının başı kəsiləcək". Bu ifadədən də anlaşıldığı kimi, keyfiyyətlə bağlı araşdırmalar ən ibtidai formada da olsa, eramızdan əvvəlki illərdə başlamış və bu günə qədər inkişaf etməyə davam etmişdir. XVI, XVII və XVIII əsrlər keyfiyyətin yüksəldilməsi baxımından yeni kəşflərin şahidi olmuş, çap dəzgahı, Vernier şkalası və ilk mikrometrin kəşfi bu dövrə təsadüf edir.

İstinadlar

(Azərbaycan dili). 8 Jun 2023 https://www.aqa.az/az/resurslar/movzular/biliklerini-artir/meqale/keyfiyyeti-idareetme/keyfiyyet-nedir/ (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 8 iyun 2023.