1812-ci ilin yanvar ayında başlanan və Gürcüstanın bir çox kəndlərinə yayaılan Kaxeti üsyanı Gürcüstanda çar Rusiyasına qarşı yönəlmiş ən böyük üsyanlardan biri olmuşdur. İran və Osmanlı imperiyası ilə müharibə zamanı aclıq və vəba şəraitində kəndlilərdən ərzaq vergisi ödəmələri tələb olunur, məhsullar zorla, yolu ilə alınırdı. Kəndlilərin kortəbii, ədalətli mübarizəsi müstəmləkə və sosial zülmə qarşı yönəlmişdi. İri feodallar isə kəndlilərin mübarizəsindən öz mürtəce məqsədlərinə- siyasi cəhətdən parçalanmış Gürcüstanın bərpasına nail olmaq üçün istifadə edirdilər. Yanvarın 31-də Axmeta kəndində kortəbii və gözlənilmədən baş vermiş üsyan fevralın 1-də Tianetidə şiddətləndi. Kaxetinin kəndlərində qanlı döyüşlər gedirdi. Bundan sonra üsyan dərhal bütün Kaxeti boyunca Siqnaxiyə yayıldı.
Kaxeti üsyanı | |
---|---|
Yeri | |
Kəndlərdə yerləşdirilirən rus əsgərləri hücuma məruz qalır və öldürülürdülər. Kəndlilər Rus qoşunlarının alay qərargahının binalarını dağıdıb yandırdılar. İtkilərin sayı çox idi. Fevral ayında Bodbisxevi kəndi yaxınlığında gedən döyüş zamanı kəndlilərin çox hissəsi həlak oldu. Cəza dəstələrindən isə 1146 nəfər həlak oldu və yaralandı. Bu zaman Rusiya ordusunda xidmət edən əslən italyan Markiz Paulucci Gürcüstanda baş komandan təyin edildi.
Üsyanın yatırılmasına şəxsən Paulucci rəhbərlik edirdi. Edam edilən kəndlilərin sayı 13, öldürülənlərin sayı isə 520 nəfər idi. Kəndlilər fiziki cəzaya məruz qaldılar və Sibirdə ağır işlərə göndərildilər. 1812-ci ilin martında Kaxeti sanki "sakitləşdi". Ayrı-ayrı üsyançı qruplar oktyabr ayına qədər döyüşləri davam etdirdilər. 1812-ci il üsyanı kəndlilərin müstəmləkə və sosial zülmə qarşı kütləvi üsyanı idi. Bu üsyan rus avtokratiyasını Gürcüstan əhalisinin tələblərini daha çox nəzərə almağa, idarəetmə sistemində baş vermiş özbaşınalıq və sui-istifadə hallarını aradan qaldırmaq üçün tədbirlər görməyə məcbur etdi.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2024-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-18.
- Н.А.Бердзенишвили, В.Д.Дондуа, М. К.Думбадзе История Грузии. Тбилиси 1962, 253с. с.214–215.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1812 ci ilin yanvar ayinda baslanan ve Gurcustanin bir cox kendlerine yayailan Kaxeti usyani Gurcustanda car Rusiyasina qarsi yonelmis en boyuk usyanlardan biri olmusdur Iran ve Osmanli imperiyasi ile muharibe zamani acliq ve veba seraitinde kendlilerden erzaq vergisi odemeleri teleb olunur mehsullar zorla yolu ile alinirdi Kendlilerin kortebii edaletli mubarizesi mustemleke ve sosial zulme qarsi yonelmisdi Iri feodallar ise kendlilerin mubarizesinden oz murtece meqsedlerine siyasi cehetden parcalanmis Gurcustanin berpasina nail olmaq ucun istifade edirdiler Yanvarin 31 de Axmeta kendinde kortebii ve gozlenilmeden bas vermis usyan fevralin 1 de Tianetide siddetlendi Kaxetinin kendlerinde qanli doyusler gedirdi Bundan sonra usyan derhal butun Kaxeti boyunca Siqnaxiye yayildi Kaxeti usyaniYeri KaxetiyaFlipp Osipovic Paulucci 1779 1849 Kendlerde yerlesdiriliren rus esgerleri hucuma meruz qalir ve oldurulurduler Kendliler Rus qosunlarinin alay qerargahinin binalarini dagidib yandirdilar Itkilerin sayi cox idi Fevral ayinda Bodbisxevi kendi yaxinliginda geden doyus zamani kendlilerin cox hissesi helak oldu Ceza destelerinden ise 1146 nefer helak oldu ve yaralandi Bu zaman Rusiya ordusunda xidmet eden eslen italyan Markiz Paulucci Gurcustanda bas komandan teyin edildi Usyanin yatirilmasina sexsen Paulucci rehberlik edirdi Edam edilen kendlilerin sayi 13 oldurulenlerin sayi ise 520 nefer idi Kendliler fiziki cezaya meruz qaldilar ve Sibirde agir islere gonderildiler 1812 ci ilin martinda Kaxeti sanki sakitlesdi Ayri ayri usyanci qruplar oktyabr ayina qeder doyusleri davam etdirdiler 1812 ci il usyani kendlilerin mustemleke ve sosial zulme qarsi kutlevi usyani idi Bu usyan rus avtokratiyasini Gurcustan ehalisinin teleblerini daha cox nezere almaga idareetme sisteminde bas vermis ozbasinaliq ve sui istifade hallarini aradan qaldirmaq ucun tedbirler gormeye mecbur etdi Istinadlar Arxivlenmis suret 2024 03 18 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 18 N A Berdzenishvili V D Dondua M K Dumbadze Istoriya Gruzii Tbilisi 1962 253s s 214 215