Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karolinq intibahı (VIII-IX əsrlər) (ing. Carolingian Renaissance) — Avropada intellektual, mədəni və bədii dirçəliş dövrü olaraq tanınır. Hərəkat, Frank İmperatorluğu dövründə, xüsusən də Böyük Karlın (fr. Charlemagne) və onun davamçılarının hakimiyyəti altında baş vermişdir. İntibahın məqsədi Avropada mədəniyyəti, təhsili və dini həyatı inkişaf etdirmək idi.
Karolinq intibahı əsasən dini və idarəçilik sahələrində həyata keçirilsə də, onun təsiri Avropa mədəniyyətinə və təhsil sisteminə dərindən nüfuz etdi.
Tarixi
Karolinq intibahı, Qərbi Avropanın Qaranlıq Orta Əsrlərdən çıxaraq yenidən intellektual və mədəni fəaliyyətə başladığı bir dövrü təmsil edir. VII əsrin sonu və VIII əsrin əvvəllərində Avropa mədəniyyəti əsasən regional parçalanma, savadsızlıq və mədəni tənəzzüllə xarakterizə olunurdu. Frank İmperatorluğunun güclənməsi və Böyük Karlın hakimiyyətə gəlməsi ilə birlikdə, mərkəzləşdirilmiş bir idarəçilik quruldu və mədəni islahatlar başlandı.
Xüsusiyyətləri
Böyük Karl, təhsili yaymaq və inkişaf etdirmək məqsədilə məktəblər açdırdı. Bu məktəblər əsasən monastırlarda və katedral mərkəzlərdə fəaliyyət göstərirdi. Latın dili yenidən canlandırıldı və təhsil dili kimi standartlaşdırıldı. "Karolinq minuskulu" adlı yeni bir yazı stili inkişaf etdirildi. Bu, oxunaqlılığı artıran bir yazı növü idi və sonralar müasir Avropa əlifbəsinin əsasını təşkil etdi. Antik dövrün əsərləri (xüsusilə Roma və Yunan ədəbiyyatı) nüsxələndi və saxlanıldı. Bu dövrdə çoxlu klassik əsərlər yox olmaqdan xilas edildi.
Dini mətnlərin (xüsusən Bibliyanın) dəqiq versiyaları hazırlanmağa başlandı. Monastırlarda qurulan məktəblər gələcəkdə universitetlərin yaranmasının əsasını qoydu. Tədris "trivium" (qrammatika, ritorika, dialektika) və "kvadrivium" (riyaziyyat, astronomiya, musiqi, geometriya) prinsipləri əsasında aparılırdı.
İncəsənətdə Roman üslubunun erkən elementləri ortaya çıxdı. Kilsə binalarının memarlıq və dekorativ elementlərində yeni standartlar tətbiq olundu. Musiqi sahəsində kilsə himnləri (qriqorian musiqisi) inkişaf etdirildi və standartlaşdırıldı. Böyük Karl, Papalıq və Katolik Kilsəsi ilə sıx əlaqələr quraraq dini mərkəzləşdirməni gücləndirdi. İmperiyada vahid qanunlar, dini praktika və idarəetmə prinsipləri tətbiq olundu.
Təsirləri
Karolinq İntibahı, Avropada intellektual və mədəni canlanmanın başlanğıcı sayılır. O, sonrakı Orta Əsrlərdə baş verəcək digər intellektual hərəkatlara zəmin hazırladı. Antik əsərlərin qorunması və təhsil sisteminin standartlaşdırılması Avropada bilik ənənəsinin davam etməsini təmin etdi. Bu dövr, gələcəkdə İtaliya İntibahına ilham verən ilkin bir "dirçəliş" mərhələsi hesab edilir.
Qalereya
-
![image]()
Axen İncili (təxminən 820), Karolinq təzhibin nümunəsi. -
![image]()
Müqəddəs Qalla planının nüsxəsi
İstinadlar
- Brown, Thomas; Holmes, George. The Oxford History of Medieval Europe (ingilis). Great Britain: Oxford University Press. 1988. 55.
- Rietbergen, P. J. A. N. A Short History of the Netherlands: From Prehistory to the Present Day (4th). Amersfoort: Bekking. 2000. 29. ISBN . OCLC 52849131.
- The Oxford Dictionary of the Christian Church. Oxford University Press. 2005. 290–291. ISBN .
- "Alcuin - Biography".
- Tried by Fire: The Story of Christianity's First Thousand Years. Thomas Nelson. 22 March 2016. səh. 325. ISBN .
- The Art of Mathematics – Take Two: Tea Time in Cambridge. Cambridge University Press. 30 June 2022. səh. 300. ISBN .
- The Oxford Dictionary of the Christian Church. Oxford University Press. 2005. səh. 1603. ISBN .
- Pierre Riché, Les Carolingiens. Une famille qui fit l'Europe, Paris, Hachette, coll. « Pluriel », 1983 p. 354
- Sur le sujet, voir Jacques Fontaine, Isidore de Séville et la culture classique dans l'Espagne wisigothique, Paris, 1959
- Michel Lemoine, article Arts libéraux in Claude Gauvard (dir.), Dictionnaire du Moyen Âge, Paris, PUF, coll. « Quadrige », 2002 p. 94
- The Civilization of the Middle Ages: a completely revised and expanded edition of Medieval history, the life and death of a civilization. HarperCollins. 1993. ISBN .
- McCormick, Michael. "New Light on the 'Dark Ages': How the Slave Trade Fuelled the Carolingian Economy". Past & Present (177). 1 November 2002: 17–54. doi:10.1093/past/177.1.17.
- Buringh, Eltjo. Medieval Manuscript Production in the Latin West. . 2010. ISBN .
- Kampers, Gerd. Geschichte der Westgoten. Ferdinand Schöningh. 2008. səh. 322. ISBN .
- Fernández-Morera, Darío. The Myth of the Andalusian Paradise. Muslims, Christians and Jews under Islamic Rule in Medieval Spain. ISI Books. 2016. səh. 70. ISBN .
- Fear, A. T. Lives of the Visigothic Fathers. Liverpool University. 1997. səh. XXII-XXIII. ISBN .
- Jacques Fontaine, Isidore de Séville et la culture classique dans l'Espagne wisigothique, Paris, 1959
- Pierre Riché, Éducation et culture dans l'Occident barbare (VIe-VIIIe siècles), Paris, Le Seuil, coll. « Points Histoire », 1995, 4e éd.. p.256-257, 264, 273-274, 297
- , Les Barbares, Paris, 1936, p. 236 ; Étienne Gilson, La Philosophie au Moyen Âge, Paris, 1944, p. 181.
Biblioqrafiya
- Thorndike, Lynn, Renaissance or Prenaissance? // Journal of the History of Ideas, 4, 1943, 65 ff.
- Trompf, G.W., The concept of the Carolingian Renaissance // Journal of the History of Ideas, 1973, 3 ff.
- Wright, Roger. Late Latin and Early Romance in Spain and Carolingian France. Liverpool: Francis Cairns. 1982.
- Verhulst, Adriaan. The Carolingian Economy. Cambridge University Press. 2002. ISBN .
- Scott, Martin, Medieval Europe, New York: Dorset Press, 1964, ISBN .
- Suchodolski, Stanislaw, On the Rejection of Good Coin in Carolingian Europe // Studies in Numismatic Method: Presented to Philip Grierson, : Cambridge University Press, 1983, 147–152, ISBN .
Xarici keçidlər
- The Carolingian Renaissance, BBC Radio 4 discussion with Matthew Innes, Julia Smith & Mary Garrison (In Our Time, Mar, 30, 2006)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karolinq intibahi VIII IX esrler ing Carolingian Renaissance Avropada intellektual medeni ve bedii dircelis dovru olaraq taninir Herekat Frank Imperatorlugu dovrunde xususen de Boyuk Karlin fr Charlemagne ve onun davamcilarinin hakimiyyeti altinda bas vermisdir Intibahin meqsedi Avropada medeniyyeti tehsili ve dini heyati inkisaf etdirmek idi Karolinq intibahinin mehsullarindan biridir Karolinq intibahi esasen dini ve idarecilik sahelerinde heyata kecirilse de onun tesiri Avropa medeniyyetine ve tehsil sistemine derinden nufuz etdi TarixiKarolinq intibahi Qerbi Avropanin Qaranliq Orta Esrlerden cixaraq yeniden intellektual ve medeni fealiyyete basladigi bir dovru temsil edir VII esrin sonu ve VIII esrin evvellerinde Avropa medeniyyeti esasen regional parcalanma savadsizliq ve medeni tenezzulle xarakterize olunurdu Frank Imperatorlugunun guclenmesi ve Boyuk Karlin hakimiyyete gelmesi ile birlikde merkezlesdirilmis bir idarecilik quruldu ve medeni islahatlar baslandi XususiyyetleriBoyuk Karl tehsili yaymaq ve inkisaf etdirmek meqsedile mektebler acdirdi Bu mektebler esasen monastirlarda ve katedral merkezlerde fealiyyet gosterirdi Latin dili yeniden canlandirildi ve tehsil dili kimi standartlasdirildi Karolinq minuskulu adli yeni bir yazi stili inkisaf etdirildi Bu oxunaqliligi artiran bir yazi novu idi ve sonralar muasir Avropa elifbesinin esasini teskil etdi Antik dovrun eserleri xususile Roma ve Yunan edebiyyati nusxelendi ve saxlanildi Bu dovrde coxlu klassik eserler yox olmaqdan xilas edildi Dini metnlerin xususen Bibliyanin deqiq versiyalari hazirlanmaga baslandi Monastirlarda qurulan mektebler gelecekde universitetlerin yaranmasinin esasini qoydu Tedris trivium qrammatika ritorika dialektika ve kvadrivium riyaziyyat astronomiya musiqi geometriya prinsipleri esasinda aparilirdi Incesenetde Roman uslubunun erken elementleri ortaya cixdi Kilse binalarinin memarliq ve dekorativ elementlerinde yeni standartlar tetbiq olundu Musiqi sahesinde kilse himnleri qriqorian musiqisi inkisaf etdirildi ve standartlasdirildi Boyuk Karl Papaliq ve Katolik Kilsesi ile six elaqeler quraraq dini merkezlesdirmeni guclendirdi Imperiyada vahid qanunlar dini praktika ve idareetme prinsipleri tetbiq olundu TesirleriKarolinq Intibahi Avropada intellektual ve medeni canlanmanin baslangici sayilir O sonraki Orta Esrlerde bas verecek diger intellektual herekatlara zemin hazirladi Antik eserlerin qorunmasi ve tehsil sisteminin standartlasdirilmasi Avropada bilik enenesinin davam etmesini temin etdi Bu dovr gelecekde Italiya Intibahina ilham veren ilkin bir dircelis merhelesi hesab edilir QalereyaAxen Incili texminen 820 Karolinq tezhibin numunesi Muqeddes Qalla planinin nusxesiIstinadlarBrown Thomas Holmes George The Oxford History of Medieval Europe ingilis Great Britain Oxford University Press 1988 55 Rietbergen P J A N A Short History of the Netherlands From Prehistory to the Present Day 4th Amersfoort Bekking 2000 29 ISBN 90 6109 440 2 OCLC 52849131 The Oxford Dictionary of the Christian Church Oxford University Press 2005 290 291 ISBN 978 0 19 280290 3 Alcuin Biography Tried by Fire The Story of Christianity s First Thousand Years Thomas Nelson 22 March 2016 seh 325 ISBN 978 0 7180 1871 9 The Art of Mathematics Take Two Tea Time in Cambridge Cambridge University Press 30 June 2022 seh 300 ISBN 978 1 108 97642 8 The Oxford Dictionary of the Christian Church Oxford University Press 2005 seh 1603 ISBN 978 0 19 280290 3 Pierre Riche Les Carolingiens Une famille qui fit l Europe Paris Hachette coll Pluriel 1983 p 354 Sur le sujet voir Jacques Fontaine Isidore de Seville et la culture classique dans l Espagne wisigothique Paris 1959 Michel Lemoine article Arts liberaux in Claude Gauvard dir Dictionnaire du Moyen Age Paris PUF coll Quadrige 2002 p 94 The Civilization of the Middle Ages a completely revised and expanded edition of Medieval history the life and death of a civilization HarperCollins 1993 ISBN 978 0 06 017033 2 McCormick Michael New Light on the Dark Ages How the Slave Trade Fuelled the Carolingian Economy Past amp Present 177 1 November 2002 17 54 doi 10 1093 past 177 1 17 Buringh Eltjo Medieval Manuscript Production in the Latin West 2010 ISBN 978 9004175198 Kampers Gerd Geschichte der Westgoten Ferdinand Schoningh 2008 seh 322 ISBN 9783506765178 Fernandez Morera Dario The Myth of the Andalusian Paradise Muslims Christians and Jews under Islamic Rule in Medieval Spain ISI Books 2016 seh 70 ISBN 9781504034692 Fear A T Lives of the Visigothic Fathers Liverpool University 1997 seh XXII XXIII ISBN 978 0853235828 Jacques Fontaine Isidore de Seville et la culture classique dans l Espagne wisigothique Paris 1959 Pierre Riche Education et culture dans l Occident barbare VIe VIIIe siecles Paris Le Seuil coll Points Histoire 1995 4e ed p 256 257 264 273 274 297 Les Barbares Paris 1936 p 236 Etienne Gilson La Philosophie au Moyen Age Paris 1944 p 181 BiblioqrafiyaThorndike Lynn Renaissance or Prenaissance Journal of the History of Ideas 4 1943 65 ff Trompf G W The concept of the Carolingian Renaissance Journal of the History of Ideas 1973 3 ff Wright Roger Late Latin and Early Romance in Spain and Carolingian France Liverpool Francis Cairns 1982 Verhulst Adriaan The Carolingian Economy Cambridge University Press 2002 ISBN 978 0 521 00474 9 Scott Martin Medieval Europe New York Dorset Press 1964 ISBN 978 0 88029 115 6 Suchodolski Stanislaw On the Rejection of Good Coin in Carolingian Europe Studies in Numismatic Method Presented to Philip Grierson Cambridge University Press 1983 147 152 ISBN 978 0 521 22503 8 Xarici kecidlerThe Carolingian Renaissance BBC Radio 4 discussion with Matthew Innes Julia Smith amp Mary Garrison In Our Time Mar 30 2006