Kapoşi sarkoması - Human herpes virus 8 (HHV8) və ya Kapoşi sarkoması ilə əlaqəli herpes virusun (KSHV) səbəb olduğu bir şiş tipidir.
1980-cı illərdə QİÇS xəstələrində tez-tez görülməyə başlamasından sonra daha geniş tanınmışdır. İlk dəfə 1872-ci ildə Macar dermatoloq tərəfindən təsvir edilmişdir və onun adı ilə bağlı adlandırılmışdır. Xərçəngin bir növünə səbəb olan bu virusun DNT-si ilk dəfə 1994-cü ildə müəyyən olunmuşdur. Virusların səbəb olduğu bu xəstəliyə qarşı, KSHV/HHV-8 təhlükəsi altında olan insanlar arasında maarifsizlik mövcuddur.
Kapoşi sarkoması dəri üzərində yaranan sistemli toxuma pozulmasıdır. Bu toxuma pozulması daxili orqanlarda da bəzi hallarda özünü göstərir.
Xüsusi risk qrupları
Kapoşi sarkomasının inkişaf riski əsasən aşağıdakı amillərlə bağlıdır:
- Etnik mənsubiyyət. Yəhudi və ya Aralıq dənizi mənşəli insanlarda, eləcə də ekvatorial afrikalılarda Kapoşi sarkomasının inkişaf riski daha yüksəkdir.
- Cins. Kişilərdə Kapoşi sarkoması inkişaf riski qadınlara nisbətən daha yüksəkdir.
- İnsan herpes virusu 8 (HHV-8) və Kapoşi sarkoması herpesvirusu (KSHV) bu xəstəliyə səbəb ola bilər. Bununla belə, HHV-8 infeksiyası olan insanların əksəriyyətində Kapoşi sarkoması inkişaf etmir. Xərçəng ən çox HHV-8 olan bir insanın immun sisteminin funksiyası ilə bağlı problemlər olduqda ortaya çıxır.
- İmmun çatışmazlığı. İnsan immunçatışmazlığı virusu (İİV) və qazanılmış immun çatışmazlığı sindromu (QİÇS) olan insanlarda və orqan transplantasiyasından sonra immun sistemi zəifləmiş insanlarda Kapoşi sarkomasının inkişaf riski daha yüksəkdir.
- Cinsi fəaliyyət. Müdafiəsiz cinsi fəaliyyət HHV-8, eləcə də İİV-ə yoluxma riskini artıra bilər, çünki bu viruslar bədən mayeləri vasitəsilə yayılır.
Tədqiqatçılar Kapoşi sarkomasına hansı amillərin səbəb olduğunu, o cümlədən qarşısının alınması yollarını araşdırmağa davam edirlər.
Təsnifatı
Kapoşi Sarkomasının 4 fərqli tipi var:
- Klassik Kapoşi sarkoması. Bu forma daha çox italyan, yəhudi və ya Şərqi Avropa mənşəli yaşlı kişilərdə (60 yaşdan yuxarı) görünür. Kurs asemptomatikdir və adətən xəstəlik bir neçə dəri zədəsi ilə məhdudlaşır. Ümumiyyətlə ölümcül deyil.
- Afrika tipli Kapoşi sarkoması. Buna endemik formada sarkoma da deyilir. Bu forma Afrikada HİV infeksiyasından asılı olmayaraq baş verir. 2 əsas növü var: Prepubertal limfadenopatik forma: bu, əsasən uşaqlara təsir göstərir; ilkin şişlər limfa düyünlərini əhatə edir. Ümumiyyətlə, kurs fulminant və ölümcül olur. Yetkin forma: bu forma klassik Kapoşi sarkomasına bənzəyir.
- Müalicə nəticəsində yaranan Kapoşi sarkoması. Bu forma adətən orqan nəqlindən illər sonra inkişaf edir. Kurs, immunodepressiyanın dərəcəsindən asılı olaraq az və ya çox sürətlidir.
- QİÇS ilə əlaqəli Kapoşi sarkoması. Bu forma QİÇS-lə əlaqəli ən çox görülən şişdir və klassik sarkomadan daha aqressivdir.
İstinadlar
- "Kapoşi Sarkoması". www.msdmanuals.com. 2022-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023.09.19.
- "1872-ci il Karpoşi Sarkoması". pubmed. İstifadə tarixi: 2023.09.19.
- "Саркома Капоши - симптомы острой и хронической форм, стадии и признаки у мужчин и женщин, причины появления, диагностика и лечение заболевания". www.invitro.ru (rus). İstifadə tarixi: 2023-09-19.
- "Kapoşi Sarkoması". jamanetwork.com. 2022-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023.09.19.
- "Kaposi Sarcoma: Risk Factors - Health Encyclopedia - University of Rochester Medical Center". www.urmc.rochester.edu. 2016-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-19.
- "Sarcoma - Kaposi - Risk Factors and Prevention". Cancer.Net (ingilis). 2012-06-25. 2023-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-19.
- "Kaposi sarkoması: bunun nə olduğunu kəşf edin | Təcili Canlı". Emergency Live (az.). 2022-04-13. İstifadə tarixi: 2023-09-19.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kaposi sarkomasi Human herpes virus 8 HHV8 ve ya Kaposi sarkomasi ile elaqeli herpes virusun KSHV sebeb oldugu bir sis tipidir Insan belinde yaranmis kaposi sarkomasi 1980 ci illerde QICS xestelerinde tez tez gorulmeye baslamasindan sonra daha genis taninmisdir Ilk defe 1872 ci ilde Macar dermatoloq terefinden tesvir edilmisdir ve onun adi ile bagli adlandirilmisdir Xercengin bir novune sebeb olan bu virusun DNT si ilk defe 1994 cu ilde mueyyen olunmusdur Viruslarin sebeb oldugu bu xesteliye qarsi KSHV HHV 8 tehlukesi altinda olan insanlar arasinda maarifsizlik movcuddur Kaposi sarkomasi deri uzerinde yaranan sistemli toxuma pozulmasidir Bu toxuma pozulmasi daxili orqanlarda da bezi hallarda ozunu gosterir Xususi risk qruplariKaposi sarkomasinin inkisaf riski esasen asagidaki amillerle baglidir Etnik mensubiyyet Yehudi ve ya Araliq denizi menseli insanlarda elece de ekvatorial afrikalilarda Kaposi sarkomasinin inkisaf riski daha yuksekdir Cins Kisilerde Kaposi sarkomasi inkisaf riski qadinlara nisbeten daha yuksekdir Insan herpes virusu 8 HHV 8 ve Kaposi sarkomasi herpesvirusu KSHV bu xesteliye sebeb ola biler Bununla bele HHV 8 infeksiyasi olan insanlarin ekseriyyetinde Kaposi sarkomasi inkisaf etmir Xerceng en cox HHV 8 olan bir insanin immun sisteminin funksiyasi ile bagli problemler olduqda ortaya cixir Immun catismazligi Insan immuncatismazligi virusu IIV ve qazanilmis immun catismazligi sindromu QICS olan insanlarda ve orqan transplantasiyasindan sonra immun sistemi zeiflemis insanlarda Kaposi sarkomasinin inkisaf riski daha yuksekdir Cinsi fealiyyet Mudafiesiz cinsi fealiyyet HHV 8 elece de IIV e yoluxma riskini artira biler cunki bu viruslar beden mayeleri vasitesile yayilir Tedqiqatcilar Kaposi sarkomasina hansi amillerin sebeb oldugunu o cumleden qarsisinin alinmasi yollarini arasdirmaga davam edirler TesnifatiKaposi Sarkomasinin 4 ferqli tipi var Klassik Kaposi sarkomasi Bu forma daha cox italyan yehudi ve ya Serqi Avropa menseli yasli kisilerde 60 yasdan yuxari gorunur Kurs asemptomatikdir ve adeten xestelik bir nece deri zedesi ile mehdudlasir Umumiyyetle olumcul deyil Afrika tipli Kaposi sarkomasi Buna endemik formada sarkoma da deyilir Bu forma Afrikada HIV infeksiyasindan asili olmayaraq bas verir 2 esas novu var Prepubertal limfadenopatik forma bu esasen usaqlara tesir gosterir ilkin sisler limfa duyunlerini ehate edir Umumiyyetle kurs fulminant ve olumcul olur Yetkin forma bu forma klassik Kaposi sarkomasina benzeyir Mualice neticesinde yaranan Kaposi sarkomasi Bu forma adeten orqan neqlinden iller sonra inkisaf edir Kurs immunodepressiyanin derecesinden asili olaraq az ve ya cox suretlidir QICS ile elaqeli Kaposi sarkomasi Bu forma QICS le elaqeli en cox gorulen sisdir ve klassik sarkomadan daha aqressivdir Istinadlar Kaposi Sarkomasi www msdmanuals com 2022 12 22 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 19 1872 ci il Karposi Sarkomasi pubmed Istifade tarixi 2023 09 19 Sarkoma Kaposhi simptomy ostroj i hronicheskoj form stadii i priznaki u muzhchin i zhenshin prichiny poyavleniya diagnostika i lechenie zabolevaniya www invitro ru rus Istifade tarixi 2023 09 19 Kaposi Sarkomasi jamanetwork com 2022 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 19 Kaposi Sarcoma Risk Factors Health Encyclopedia University of Rochester Medical Center www urmc rochester edu 2016 06 20 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 19 Sarcoma Kaposi Risk Factors and Prevention Cancer Net ingilis 2012 06 25 2023 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 19 Kaposi sarkomasi bunun ne oldugunu kesf edin Tecili Canli Emergency Live az 2022 04 13 Istifade tarixi 2023 09 19