Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəndiri (rəqs) — Şəkinin musiqi folklorunun nümunələrindən biri; Meydan tamaşalarında səslənən el havası.
Haqqında
Şəki musiqi folklorunun Bəsti, Şamama, Gəlin rəqsi, Gülə-gülə, Üç barmaq, Koroğlu, Lirik rəqs, Kəndiri kimi nümunələri var. Şəki folklorunun 3 şaxəsindən birini təşkil edən rəqslər bir neçə qrupa ayrılır: Oyun havaları, Yallılar (rəqs-yallı və oyun-yallılar), Müasir rəqslər. Şəki folklorunda instrumental oyun havalarına əsas etibarilə nəfəsli alətlərdə (zurna, balaban, sümsü) ifa olunan folklor nümunələri aiddir. İnstrumental musiqi də öz növbəsində bir neçə qrupa ayrılır: Zorxana musiqisi, qəhrəmani-instrumental havalar, meydan tamaşaları ilə bağlı havalar və proqramlı instrumental havalar, toy məraisimi ilə bağlı havalar. Bu nümunələrdən biri olan "Kəndiri" meydan tamaşalarında səslənən el havalarındandır. Şəkidə Novruz bayramı günlərində, eləcə də payızda məhsul mövsümü başa çatdıqdan sonra meydanlarda şənlik keçirilər, pəhləvanlar güləşər, kəndirbazlar kəndirin üstündə, bəzən əlinə ləngər alaraq hünərli hərəkətlər edərək, məharət oyunları nümayiş etdirərdilər. Kəndirbazların oyunlarını zurnaçı, balaban və nağara müşayiət edirdi. Kəndirbazın hərəkəti musiqi ilə uyğunlaşırdı. Kəndiri rəqsi bəstəkar Soltan Hacıbəyovun 1956-cı ildə Qax, Zaqatala və Şəki bölgələrinə səfəri vaxtı topladığı materiallardan olub 1957-ci ildə çap edilmiş "Azərbaycan xalq melodiyaları" məcmusinə daxil edilib. Bu məcmuə fortopianoda ifa üçün işlənmişdir. Eyniadlı melodiyanı 2003, 2004, 2005 və 2006-cı illərdə Şəkidə topladığı xalq musiqisi nümunələrindən biri kimi Səadət Təhmirazqızı zurnaçalan Əliyev Rəcəbalının ifasında nota salıb.
S.Hacıbəyovun məcmuəsindən "Kəndiri" rəqsi do mayəli rast ladındadır. Melodiyada ladın VIII və IX pillələri yarımton bəmləşir. Bu pillələrin xronikləşməsi melizm yaratmaq məqsədi ilə tətbiq olunur. Səadət Təhmirazqızının nota yazdığı "Kəndiri" el havası S. .Hacıbəyovun məcmuəsindəki "Kəndiri" ilə tam üst-üstə düşməsə də onların tematizmində uyğunluq var. Hətta 3 hissəli formada qurulan hər iki melodiyada (hər ikisi "Rast" ladındadı）mayənin kvintası üzərində uzadılan burdon səs və ondan mayəyə enmə səciyyəvidir. Melodiyalardakı intonasiyanın üst-üstə düşmələri rəqslərin eyni sinxron hərəkətləri ilə bağlıdır. Hərəkətlərlə bağlı "melodik stereotiplər" formalaşır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Təhmirazqızı, Səadət. Şəkinin musiqi folkloru. Bakı: Nərgiz nəşriyyatı, 2016, s.40-41
- Hacıbəyov, S. Azərbaycan xalq melodiyaları [Notlar] /not yazısı və fortepiano üçün işləyəni S. Hacıbəyovdur. Bakı: Azərnəşr, 1957, s. 33
- Təhmirazqızı, Səadət, s. 88
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kendiri reqs Sekinin musiqi folklorunun numunelerinden biri Meydan tamasalarinda seslenen el havasi HaqqindaSeki musiqi folklorunun Besti Samama Gelin reqsi Gule gule Uc barmaq Koroglu Lirik reqs Kendiri kimi numuneleri var Seki folklorunun 3 saxesinden birini teskil eden reqsler bir nece qrupa ayrilir Oyun havalari Yallilar reqs yalli ve oyun yallilar Muasir reqsler Seki folklorunda instrumental oyun havalarina esas etibarile nefesli aletlerde zurna balaban sumsu ifa olunan folklor numuneleri aiddir Instrumental musiqi de oz novbesinde bir nece qrupa ayrilir Zorxana musiqisi qehremani instrumental havalar meydan tamasalari ile bagli havalar ve proqramli instrumental havalar toy meraisimi ile bagli havalar Bu numunelerden biri olan Kendiri meydan tamasalarinda seslenen el havalarindandir Sekide Novruz bayrami gunlerinde elece de payizda mehsul movsumu basa catdiqdan sonra meydanlarda senlik keciriler pehlevanlar guleser kendirbazlar kendirin ustunde bezen eline lenger alaraq hunerli hereketler ederek meharet oyunlari numayis etdirerdiler Kendirbazlarin oyunlarini zurnaci balaban ve nagara musayiet edirdi Kendirbazin hereketi musiqi ile uygunlasirdi Kendiri reqsi bestekar Soltan Hacibeyovun 1956 ci ilde Qax Zaqatala ve Seki bolgelerine seferi vaxti topladigi materiallardan olub 1957 ci ilde cap edilmis Azerbaycan xalq melodiyalari mecmusine daxil edilib Bu mecmue fortopianoda ifa ucun islenmisdir Eyniadli melodiyani 2003 2004 2005 ve 2006 ci illerde Sekide topladigi xalq musiqisi numunelerinden biri kimi Seadet Tehmirazqizi zurnacalan Eliyev Recebalinin ifasinda nota salib S Hacibeyovun mecmuesinden Kendiri reqsi do mayeli rast ladindadir Melodiyada ladin VIII ve IX pilleleri yarimton bemlesir Bu pillelerin xroniklesmesi melizm yaratmaq meqsedi ile tetbiq olunur Seadet Tehmirazqizinin nota yazdigi Kendiri el havasi S Hacibeyovun mecmuesindeki Kendiri ile tam ust uste dusmese de onlarin tematizminde uygunluq var Hetta 3 hisseli formada qurulan her iki melodiyada her ikisi Rast ladindadi mayenin kvintasi uzerinde uzadilan burdon ses ve ondan mayeye enme seciyyevidir Melodiyalardaki intonasiyanin ust uste dusmeleri reqslerin eyni sinxron hereketleri ile baglidir Hereketlerle bagli melodik stereotipler formalasir Hemcinin baxKecimemesi reqsi IstinadlarTehmirazqizi Seadet Sekinin musiqi folkloru Baki Nergiz nesriyyati 2016 s 40 41 Hacibeyov S Azerbaycan xalq melodiyalari Notlar not yazisi ve fortepiano ucun isleyeni S Hacibeyovdur Baki Azernesr 1957 s 33 Tehmirazqizi Seadet s 88