Külvari söyüd (lat. Salix cinerea) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü.
Külvari söyüd | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Külvari söyüd | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Təbii yayılması
Avropa, Kiçik Asiya, Qara dəniz sahilləri, Qərbi Sibir, Orta Asiya, Qafqazda yayılıb. Vətəni Cənub-Qərbi Asiyadır. Türkiyə, Zaqafqaziyanın cənubu, Şimali İran, Misir, İraq, Əfqanıstan və Pakistanda rast gəlinir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 5 m-ə qədər olan yoğun budaqlı ağac və ya koldur. Qabığı bozdur, birillik və ikillik zoğları sıхsacaqlı-keçətüklüdür. Soyulmuş oduncaqda 1,5 sm-ə qədər uzunluqda düyünlər vardır. Yarpaqlarının uzunluğu 4-12 sm, eni 1-3 sm-dir, tərsinə yumurtaşəkilli və ya uzunsov ellipsşəkillidir, qaidəyə tərəf daralmışdır, uc tərəfi sivri, üst tərəfi bulanıq-yaşıl, alt tərəfi boz-yaşıl olub, damarları qabarıq, hər iki tərəfi qısa keçətüklüdür və ya yalnız alt tərəfində damarların yanları tüklüdür, kənarları хırda mişardişlidir. Yeni açılan zaman təхminən 2 sm uzunluqda, ipək kimi, yanları içəri qatlanmışdır. Yarpaqaltıqları böyrəkşəkillidir, kənarları dişlidir. Yarpaq saplaqları qısa və tüklüdür. Tumurcuqları aralı, qonur rəngdə, boz tüklüdür, uzunluğu 4 mm-ə qədərdir. Dişicik sırğaları silindrşəkilli, uzunluqları 3-4 sm-dir. Çiçəkaltı pulcuqları qonurumtul, ağ tüklü, erkəkcikləri 2-dir. Çiçək ballığı 1-dir. Yumurtalığı uzunsov-konusşəkilli, boz keçətüklü, qısa sütuncuqludur. Aprel ayında çiçəkləyir. Toхum vasitəsilə çoхaldılır, yazda əkilir.
Hündürlüyü 2,5-10 m çatan kol və ya ağacdır. Yalançı zoğları tumurcuqvari, saplağı 4-12 mm, əks yumurtavaridən ellipsvariyədək, 5-15 x 3-6 sm, alt tərəfi boz tükcüklüdür. Dişi çiçək 4-6 x 1-1,5 sm, meyvəsi 7-9 mm-dir.
Ekologiyası
Rütubətli, çimli torpaqlarda yaxşı bitir. Əsasən çaykənarlarında rütubətli yerlərdə rast gəlinir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqaz, Kür-Araz ovalığı, Talış və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi
Çiçəkləmə və meyvə əmələ gətirmə dövründə dekorativ görünüşə malik olur. Aşı maddəsi ilə zəngin qiymətli bitkidir, qabığında 10-12% tannid vardır. Sırğalarında 120,3 mq% C vitamini olduğu müəyyən edilmişdir. Lifli bitkidir - 32%-ə qədər lif verir.
Ekologiyası
Orta dağ qurşağında geniş yayılıb.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqazda, Samur-Dəvəçi düzənliyində, Lənkaran ovalığından orta dağ qurşağına qədər yayılıb.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Capraea cinerea (L.) Opiz
- Salix aurita var. cinerea (L.) Fiori
- Vimen cinerea (L.) Raf.
Heterotipik sinonimləri
- Capraea acuminata (Mill.) Opiz
- Salix acuminata Mill.
- Salix acuminata Schleich. ex Ser.
- Salix acuminata var. obovata Ser.
- Salix acuminata var. ovalifolia Ser.
- Salix acuminata var. variegata Ser.
- Salix ambigua Pollini
- Salix aquatica Sm.
- Salix aquatica var. androgyna Klett & Richt.
- Salix caprea Boiss. & Buhse
- Salix caprea var. variegata Weston
- Salix carinthiaca Host
- Salix cinerea f. acuta E.L.Wolf
- Salix cinerea f. angustata E.L.Wolf
- Salix cinerea var. aquatica Rchb.
- Salix cinerea var. crispa E.L.Wolf
- Salix cinerea var. cuneata E.L.Wolf
- Salix cinerea var. erosa E.L.Wolf
- Salix cinerea f. glabrescens E.L.Wolf
- Salix cinerea var. laeta E.L.Wolf
- Salix cinerea var. lancifolia E.L.Wolf
- Salix cinerea var. leiocarpos Gaudin
- Salix cinerea var. obovata (Ser.) Gaudin
- Salix cinerea var. ovalifolia (Ser.) Gaudin
- Salix cinerea f. serrata E.L.Wolf
- Salix cinerea var. spuria Wimm. & Krause
- Salix cinerea f. subintegra E.L.Wolf
- Salix cinerea var. timmii Rchb.
- Salix cinerea f. tricolor Dippel
- Salix cinerea f. variegata (Weston) Rehder
- Salix cinerea var. variegata (Ser.) Gaudin
- Salix cinerea var. virgata Fr.
- Salix constricta Guss.
- Salix discolor Host
- Salix dubia Andersson
- Salix dumetorum Suter
- Salix guseniensis Wimm.
- Salix hoffmanniana Bluff & Fingerh.
- Salix incanescens J.Forbes
- Salix lutescens A.Kern.
- Salix phlomoides M.Bieb.
- Salix polymorpha Host
- Salix praecox Dumort.
- Salix rothii Hoppe ex Rchb.
- Salix spadicea Vill.
- Salix timmii Schkuhr ex Rchb.
- Salix tortuosa Host
- Salix vaudensis A.Kern.
- Usionis aquatica Raf.
- Vimen acuminata Raf.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1021.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kulvari soyud lat Salix cinerea bitkiler aleminin malpigiyacicekliler destesinin soyudkimiler fesilesinin soyud cinsine aid bitki novu Kulvari soyudElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste MalpigiyaciceklilerFesile SoyudkimilerCins SoyudNov Kulvari soyudBeynelxalq elmi adiSalix cinerea L 1753Sekil axtarisiITIS 22519NCBI 470278EOL 584272Tebii yayilmasiAvropa Kicik Asiya Qara deniz sahilleri Qerbi Sibir Orta Asiya Qafqazda yayilib Veteni Cenub Qerbi Asiyadir Turkiye Zaqafqaziyanin cenubu Simali Iran Misir Iraq Efqanistan ve Pakistanda rast gelinir Botaniki tesviriHundurluyu 5 m e qeder olan yogun budaqli agac ve ya koldur Qabigi bozdur birillik ve ikillik zoglari sihsacaqli kecetukludur Soyulmus oduncaqda 1 5 sm e qeder uzunluqda duyunler vardir Yarpaqlarinin uzunlugu 4 12 sm eni 1 3 sm dir tersine yumurtasekilli ve ya uzunsov ellipssekillidir qaideye teref daralmisdir uc terefi sivri ust terefi bulaniq yasil alt terefi boz yasil olub damarlari qabariq her iki terefi qisa kecetukludur ve ya yalniz alt terefinde damarlarin yanlari tukludur kenarlari hirda misardislidir Yeni acilan zaman tehminen 2 sm uzunluqda ipek kimi yanlari iceri qatlanmisdir Yarpaqaltiqlari boyreksekillidir kenarlari dislidir Yarpaq saplaqlari qisa ve tukludur Tumurcuqlari arali qonur rengde boz tukludur uzunlugu 4 mm e qederdir Disicik sirgalari silindrsekilli uzunluqlari 3 4 sm dir Cicekalti pulcuqlari qonurumtul ag tuklu erkekcikleri 2 dir Cicek balligi 1 dir Yumurtaligi uzunsov konussekilli boz kecetuklu qisa sutuncuqludur Aprel ayinda cicekleyir Tohum vasitesile cohaldilir yazda ekilir Hundurluyu 2 5 10 m catan kol ve ya agacdir Yalanci zoglari tumurcuqvari saplagi 4 12 mm eks yumurtavariden ellipsvariyedek 5 15 x 3 6 sm alt terefi boz tukcukludur Disi cicek 4 6 x 1 1 5 sm meyvesi 7 9 mm dir EkologiyasiRutubetli cimli torpaqlarda yaxsi bitir Esasen caykenarlarinda rutubetli yerlerde rast gelinir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqaz Kur Araz ovaligi Talis ve Naxcivan MR da tebii halda rast gelinir IstifadesiCicekleme ve meyve emele getirme dovrunde dekorativ gorunuse malik olur Asi maddesi ile zengin qiymetli bitkidir qabiginda 10 12 tannid vardir Sirgalarinda 120 3 mq C vitamini oldugu mueyyen edilmisdir Lifli bitkidir 32 e qeder lif verir EkologiyasiOrta dag qursaginda genis yayilib Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqazda Samur Deveci duzenliyinde Lenkaran ovaligindan orta dag qursagina qeder yayilib SinonimleriHomotipik sinonimleri Capraea cinerea L Opiz Salix aurita var cinerea L Fiori Vimen cinerea L Raf Heterotipik sinonimleri Capraea acuminata Mill Opiz Salix acuminata Mill Salix acuminata Schleich ex Ser Salix acuminata var obovata Ser Salix acuminata var ovalifolia Ser Salix acuminata var variegata Ser Salix ambigua Pollini Salix aquatica Sm Salix aquatica var androgyna Klett amp Richt Salix caprea Boiss amp Buhse Salix caprea var variegata Weston Salix carinthiaca Host Salix cinerea f acuta E L Wolf Salix cinerea f angustata E L Wolf Salix cinerea var aquatica Rchb Salix cinerea var crispa E L Wolf Salix cinerea var cuneata E L Wolf Salix cinerea var erosa E L Wolf Salix cinerea f glabrescens E L Wolf Salix cinerea var laeta E L Wolf Salix cinerea var lancifolia E L Wolf Salix cinerea var leiocarpos Gaudin Salix cinerea var obovata Ser Gaudin Salix cinerea var ovalifolia Ser Gaudin Salix cinerea f serrata E L Wolf Salix cinerea var spuria Wimm amp Krause Salix cinerea f subintegra E L Wolf Salix cinerea var timmii Rchb Salix cinerea f tricolor Dippel Salix cinerea f variegata Weston Rehder Salix cinerea var variegata Ser Gaudin Salix cinerea var virgata Fr Salix constricta Guss Salix discolor Host Salix dubia Andersson Salix dumetorum Suter Salix guseniensis Wimm Salix hoffmanniana Bluff amp Fingerh Salix incanescens J Forbes Salix lutescens A Kern Salix phlomoides M Bieb Salix polymorpha Host Salix praecox Dumort Salix rothii Hoppe ex Rchb Salix spadicea Vill Salix timmii Schkuhr ex Rchb Salix tortuosa Host Salix vaudensis A Kern Usionis aquatica Raf Vimen acuminata Raf IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 1021 Hemcinin bax