Jan Batist de Lamaz fr Jean Baptiste de la Maze Fransız yezuit din xadimi isfahanda və şamaxıda fəaliyyətdə olmuşdur Jan

Jan Batist de Lamaz (fr. Jean-Baptiste de la Maze) — Fransız yezuit din xadimi, İsfahanda və Şamaxıda fəaliyyətdə olmuşdur.

Jan Batist de Lamaz
fr. Jean-Baptiste de la Maze
İsfahan Yezuit missiyasının rəhbəri
1676 – 1683
Əvvəlki
Sonrakı	Keşiş Rua
Şamaxı Yezuit missiyasının rəhbəri
1688 – 1709
Əvvəlki	Keşiş Potye
Sonrakı	Fransisk Savier Şampion
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	21 fevral 1624
Doğum yeri	Fransa
Vəfat tarixi	4 mart 1709 (85 yaşında)
Vəfat yeri	Şamaxı

Həyatı

21 fevral 1624-cü ildə Fransanın Paris şəhərində doğulmuşdur. 16 yaşında yezuit ordeninə daxil olub, 8 dekabr 1658-ci ildə dini and içmişdi. 1652-ci ildən bəri Fransada qrammatika, fəlsəfə və humanitar elmlər dərsi dedikdən sonra 1662-ci ildə Şərqə doğru katolik təriqətini yaymağa gəlmişdi. 2 il Suriyada qaldıqdan sonra, 1664-cü ildə Səfəvilər dövlətinə gəlmişdi.

Fəaliyyəti

1664-cü ildə Klod İqnat Mersier ilə İsfahandakı Yeni Culfa məhəlləsinə gəlmişdi. 1674-cü ildə Mersierin ölümündən sonra 1676-cı ildə Yezuit missiyasınn rəhbəri təyin olunmuşdu. Onun burdakı əsas işi qriqorian erməniləri katolik məzhəbinə gətirməkdən ibarət idi. Farsca, türkcə və ermənicə bilirdi.

1688-ci ildə Şamaxıya Şah Süleyman Səfəvinin icazəsi ilə gəlmiş və fəaliyyətinə burda davam etmişdir. Öz xatiratında Şirvan regionu haqda məlumatlar vermiş, Şamaxıda yəhudilərin, ermənilərin, rusların və hətta 200 nəfərdən ibarət və şəhərin ən varlıları olan hindu tacirlərinin öz məbədlərinin olduğunu qeyd etmişdi. Şamaxıdakı 22 illik fəaliyyəti dövründə kilsədəki ayinlərini Azərbaycan türkcəsində aparırdı. Çox keçmədən Şamaxıya daha iki yezuit keşiş gəldi - həkim Fransisk Savier Şampion və Jak Vilyotte. 1693-1694-cü illərdə yazdığı məktublarda qeyd etdiyinə görə Gəncə və İrəvandakı missiyalarla sıx əlaqədə idi. Keşişlərin ən böyük problemi tək olmaqları idi. Yerevandakı keşişlərin tək vəfat etməyindən təsirlənən Lamaz da xəstələnib vəsiyyətini çatdırmadan öləcəyindən qorxurdu. 1698-ci ildə Zubarek adlı bir erməni ilə Polşaya səyahət etmişdi.

Ölümü

4 mart 1709-cu ildə Şamaxıda vəfat etmişdi. Yerinə başqa bir fransız - Fransisk Savier Şampion təyin edilmişdi. Xatiratında Bakıdakı zəfəran və neft sənayesindən, əhalinin rüşvətxor məmurlar tərəfindən zülmə uğramasından, çətin iqtisadi vəziyyətdən bəhs etmişdi.

İstinadlar

Archives des Jesuites de Paris, Perse, nr. 30, “Jean Baptiste de la Maze.”
"Jesuits in Safavid Persia - Encyclopedia Iranica". 2022-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-21.
Villote, Voyages d’un missionnaire, səh. 92-96
Petis de la Croix, Extrait du journal, səh. 127
Jan Batist de La Maz - “Mémoire de la province de Sirvan” səh. 28
Jan Batist de La Maz - “Mémoire de la province de Sirvan” səh. 40
[https://web.archive.org/web/20201204082806/https://books.google.az/books/about/Voyages_d_un_missionnaire_de_la_Compagni.html?id=3-kDK1h_Hc4C&redir_esc=y Arxivləşdirilib 2020-12-04 at the Wayback Machine Voyages d'un missionnaire de la Compagnie de Jésus [Jacques Villotte], en Turquie, en Perse, en Arménie, en Arabie, et en Barbarie [rédigés par le P. Nicolas Frizon]]
Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI), Rome Gall. 97II, 225, De la Maze

[1] Archives des Jesuites de Paris, Perse, nr. 30, “Jean Baptiste de la Maze.”

[:0-2] "Jesuits in Safavid Persia - Encyclopedia Iranica". 2022-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-21.

[3] Villote, Voyages d’un missionnaire, səh. 92-96

[4] Petis de la Croix, Extrait du journal, səh. 127

[5] Jan Batist de La Maz - “Mémoire de la province de Sirvan” səh. 28

[6] Jan Batist de La Maz - “Mémoire de la province de Sirvan” səh. 40

[7] [https://web.archive.org/web/20201204082806/https://books.google.az/books/about/Voyages_d_un_missionnaire_de_la_Compagni.html?id=3-kDK1h_Hc4C&redir_esc=y Arxivləşdirilib 2020-12-04 at the Wayback Machine Voyages d'un missionnaire de la Compagnie de Jésus [Jacques Villotte], en Turquie, en Perse, en Arménie, en Arabie, et en Barbarie [rédigés par le P. Nicolas Frizon]]

[8] Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI), Rome Gall. 97II, 225, De la Maze