Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IX Mixail Paleoloq (yun. Μιχαήλ Δούκας Ἄγγελος Κομνηνός Παλαιολόγος, Mikhaēl Doukas Angelos Komnēnos Palaiologos; 17 aprel 1277, Konstantinopol, Bizans imperiyası – 12 oktyabr 1320, Saloniki, Bizans imperiyası) — Bizans imperatoru. Atası II Androniklə birlikdə ortaq imperator olaraq hökm sürmüşdür.
| IX Mixail | |
|---|---|
| yun. Μιχαήλ Δούκας Ἄγγελος Κομνηνός Παλαιολόγος | |
 | |
| 21 may 1294 – 12 oktyabr 1320 | |
| Əvvəlki | II Andronik Paleoloq |
| Sonrakı | II Andronik Paleoloq |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 17 aprel 1277 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 12 oktyabr 1320 (43 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | monarx |
| Atası | II Andronik Paleoloq |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
12 aprel 1277-ci. ildə Pasxa bayramı günü Konstantinopolda (indiki İstanbul) dünyaya gəldi. Atası dövrün Bizans imperatoru II Andronik, anası isə Macarıstan kralı ın qızı idi. Hələ 5 yaşında ikən 1282-ci ildə taxtın varisi, 21 may 1294-cü ildə Ayasofiyada keçirilən tacqoyma mərasimiylə isə ortaq imperator elan olundu.
İlk hərbi fəaliyyətə isə 1302-ci ilin baharında Osmanlılar üzərinə tərtiblənən yürüşlə başladı. Əmri altında toplanan 16 minlik ordunun böyük qismi alan tayfasına mənsub muzdlu əsgərlər idi. Bu isə ordu daxilindəki nizam-intizamın pozulmasına səbəb oldu. Belə ki, muzdlu alan əsgərləri türklərlə yanaşı, yerli yunan əhalisinə də hücum edir, ordu sıralarını özbaşına tərk edərək ətraf bölgələri talan edirdilər. Nəhayət yaxınlaşan Osmanlı ordusundan qorxan əsgərlərin döyüş meydanından qaçması ilə Bizans birlikləri döyüşmədən geri çəkildilər. Digər yandan Nikomediya yaxınlığında olan digər Bizans birlikləri də 27 iyul 1302-ci ildə Qoyunhisar döyüşündə Osmanlı ordusuna məğlub edildi. Ard-arda gələn məğlubiyyət xəbərləri ilə səhhəti pisləşən IX Mixail 1303-cü ilin sonlarında ağır xəstələndi və bir neçə aylıq ağır xəstəliyin ardından 1304-cü ilin yanvarında sağalaraq xanımıyla birlikdə Konstantinopola geri döndü.
Bizans birliklərinin şərq cəbhəsindəki məğlubiyyətindən istifadə edən Bulqar çarı Fyodor Svetoslav 1303-1304-cü illərdə şərqi Frakiya bölgəsini işğal etdi. Yenidən ordunun idarəsini ələ alan IX Mixail qısa zamanda bölgəyə gələrək bulqarların işğal etdiyi bir çox qalanı geri aldı. Onun qısa zamanda əldə etdiyi bu hərbi uğur Konstantinopolda coşquyla qarşılandı.1304-cü ilin payızında tərəflər Skafida çayı sahilində qarşı-qarşıya gəldilər. Döyüşün ilk saatlarında IX Mixail cəsarətlə vuruşdu və bulqarları geri çəkilməyə məcbur etdi. Ancaq qaçan bulqarları təqib edən Bizans əsgərləri çayı keçərkən körpü çökdü və əsgərlərin çoxu çayda boğularaq həlak oldu. Bizans ordusunda yaraşanan qarışıqlıqdan istifadə edən bulqarlar geri dönərək döyüşün nəticəsini dəyişdilər. Yüzlərlə Bizans əsgəri əsir alındı. Əsirləri geri qaytarmaq üçün imperatorlar IX Mixail və atası II Andronik şəxsi zinyət əşyalarını satmağa məcbur oldular. 1307-ci ilədək davam edən danışıqların nəticəsində tərəflər sülh bağladılar və beləcə, növbəti 15 il ərzində Bizans-Bulqar münasibətləri stabil hal aldı. Sülhün bir digər şərtinə görə isə, IX Mixail qızlarından Teodoranı Bulqar çarı Fyodor Svetoslavla evləndirdi.
Digər yandan katalan kondottiyeri Rojer de Florun 30 aprel 1305-ci ildə Adrianapolda (indiki Ədirnə) şübhəli şəkildə öldürülməsinin ardından, başsız qalan və pullarını ala bilməyən katalan muzdlu əsgərləri ayaqlandılar və Frakiya-Fessaliya bölgələrinə hücum edərək yerli əhalini talan etdilər. Üstəlik, IX Mixailin rəhbərlik etdiyi 6 minlik Bizans ordusunu da məğlub edən katalanlar növbəti 2 il boyunca bölgəni yağmaladıqdan sonra Avropaya qaçdılar. IX Mixail isə döyüş meydanında ölümdən son anda xilas edilərək Konstantinopola qaçdı. Onun qatıldığı hərbi yürüşlərdə uğur qazana bilməməsinin səbəbi isə atası II Andronik tərəfindən aparılan hərbi islahatlar idi. Belə ki, xəzinə xərclərinin azaldılması məqsədilə II Andronik imperiya ordularını ləğv etmiş, yerinə muzdlu əsgərlərdən ibarət hərbi birliklər tərtibləmişdi. Qorxaq, acgöz və itaətsiz muzdlu əsgərlərin üzərində nəzarət isə demək olar ki, mümkün deyildi.
1319-cu ilin oktyabrında atasının istəyilə xanımını da yanına alaraq Salonikiyə göndərildi və bölgənin idarəsiylə vəzifələndirildi. Ancaq çox keçmədən 12 oktyabr 1320-ci ildə burada vəfat etdi. Ölüm səbəbi olaraq, həmin ilin əvvəlində qızı Anna və oğlu Manuelin gənc yaşda vəfat etməsi göstərilir.
Ailəsi
16 yanvar 1294-cü ildə Ayasofiyada keçirilən mərasimlə Erməni-Kilikiya çarı II Levonun qızı Ritayla evləndirildi. Mərasimin ardından gəlinin adı Mariya Dukan Paleoloq olaraq dəyişdirildi və 21 may 1294-cü ildə baş tutan tacqoyma mərasimində ortaq imperator elan edilən ərinin yanında imperatriça elan edildi. Ancaq o əsnada ortaq imperator olan qaynatası II Andronikin xanımı İrina həyatda idi və bu səbəblə, Montferratlı İrinanın öldüyü 1317-ci ilədək kiçik imperatriça olaraq anımağa başlandı. Cütlüyün bu nigahdan 4 övladı dünyaya gəldi.
- III Andronik (1297-1341), Bizans imperatoru
- Manuel Paleoloq – qardaşı III Andronikin əmriylə 1320-ci ildə öldürüldü.
- Anna Paleoloq (ö. 1320) – İlk evliliyi 1307-ci ildə Epir çarı I Tomas Komnini ilə, ikinci evliliyi isə 1318-ci ildə Epir çarı Nikolay Orsini ilə baş tutdu.
- Teodora Paleoloq (ö. 1330'dan sonra) – İlk evliliyi 1308-ci ildə Bulqar çarı Fyodor Svetoslavla, ikinci evliliyi isə 1324-cü ildə digər Bulqar çarı III Mixaillə baş tutdu.
Mənbə
- Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press.
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453. Cambridge: Cambridge University Press.
İstinadlar
- Nicephorus Gregoras. Byzantine History. Vol. 1. Saint Petersburg. 1862
- Grierson, Philip (1999). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Michael VIII to Constantine XI, 1258-1453. Dumbarton Oaks. p. 95.
- A. Failler. "Sur un passage mutile de la Chronique breve de 1352" Arxivləşdirilib 2015-09-24 at the Wayback Machine pp. 61–62
- A. Talbot, ed. (1975). The Correspondence of Athanasius I, Patriarch of Constantinople: Letters to the Emperor Andronicus II, Members of the Imperial Family, and Officials. Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. pp. 30–32.
- K. V. Ryzhov (2002). Все монархи мира // Андроник II Палеолог // Михаил IX Палеолог [All the monarchs of the world // Andronicus II Palaeologus // Michael IX Palaeologus] (in Russian). Moscow: Veche.
- S.B. Dashkov. "Императоры Византии // Андроник III Палеолог [Emperors of Byzantium // Andronicus III Palaeologus]". Церковно-Научный Центр "Православная Энциклопедия" Arxivləşdirilib 2012-04-27 at the Wayback Machine (in Russian)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
IX Mixail Paleoloq yun Mixahl Doykas Ἄggelos Komnhnos Palaiologos Mikhael Doukas Angelos Komnenos Palaiologos 17 aprel 1277 Konstantinopol Bizans imperiyasi 12 oktyabr 1320 Saloniki Bizans imperiyasi Bizans imperatoru Atasi II Andronikle birlikde ortaq imperator olaraq hokm surmusdur IX Mixailyun Mixahl Doykas Ἄggelos Komnhnos PalaiologosBizans imperatoru21 may 1294 12 oktyabr 1320EvvelkiII Andronik PaleoloqSonrakiII Andronik PaleoloqSexsi melumatlarDogum tarixi 17 aprel 1277Dogum yeri Konstantinopol Bizans imperiyasiVefat tarixi 12 oktyabr 1320 43 yasinda Vefat yeri Saloniki Bizans imperiyasiFealiyyeti monarxAtasi II Andronik PaleoloqHeyat yoldasi Ermeni Rita imperatrica Usaqlari III Andronik imperator Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati12 aprel 1277 ci ilde Pasxa bayrami gunu Konstantinopolda indiki Istanbul dunyaya geldi Atasi dovrun Bizans imperatoru II Andronik anasi ise Macaristan krali in qizi idi Hele 5 yasinda iken 1282 ci ilde taxtin varisi 21 may 1294 cu ilde Ayasofiyada kecirilen tacqoyma merasimiyle ise ortaq imperator elan olundu Ilk herbi fealiyyete ise 1302 ci ilin baharinda Osmanlilar uzerine tertiblenen yurusle basladi Emri altinda toplanan 16 minlik ordunun boyuk qismi alan tayfasina mensub muzdlu esgerler idi Bu ise ordu daxilindeki nizam intizamin pozulmasina sebeb oldu Bele ki muzdlu alan esgerleri turklerle yanasi yerli yunan ehalisine de hucum edir ordu siralarini ozbasina terk ederek etraf bolgeleri talan edirdiler Nehayet yaxinlasan Osmanli ordusundan qorxan esgerlerin doyus meydanindan qacmasi ile Bizans birlikleri doyusmeden geri cekildiler Diger yandan Nikomediya yaxinliginda olan diger Bizans birlikleri de 27 iyul 1302 ci ilde Qoyunhisar doyusunde Osmanli ordusuna meglub edildi Ard arda gelen meglubiyyet xeberleri ile sehheti pislesen IX Mixail 1303 cu ilin sonlarinda agir xestelendi ve bir nece ayliq agir xesteliyin ardindan 1304 cu ilin yanvarinda sagalaraq xanimiyla birlikde Konstantinopola geri dondu Skafida cayi sahilindeki doyusun plani Bizans birliklerinin serq cebhesindeki meglubiyyetinden istifade eden Bulqar cari Fyodor Svetoslav 1303 1304 cu illerde serqi Frakiya bolgesini isgal etdi Yeniden ordunun idaresini ele alan IX Mixail qisa zamanda bolgeye gelerek bulqarlarin isgal etdiyi bir cox qalani geri aldi Onun qisa zamanda elde etdiyi bu herbi ugur Konstantinopolda cosquyla qarsilandi 1304 cu ilin payizinda terefler Skafida cayi sahilinde qarsi qarsiya geldiler Doyusun ilk saatlarinda IX Mixail cesaretle vurusdu ve bulqarlari geri cekilmeye mecbur etdi Ancaq qacan bulqarlari teqib eden Bizans esgerleri cayi kecerken korpu cokdu ve esgerlerin coxu cayda bogularaq helak oldu Bizans ordusunda yarasanan qarisiqliqdan istifade eden bulqarlar geri donerek doyusun neticesini deyisdiler Yuzlerle Bizans esgeri esir alindi Esirleri geri qaytarmaq ucun imperatorlar IX Mixail ve atasi II Andronik sexsi zinyet esyalarini satmaga mecbur oldular 1307 ci iledek davam eden danisiqlarin neticesinde terefler sulh bagladilar ve belece novbeti 15 il erzinde Bizans Bulqar munasibetleri stabil hal aldi Sulhun bir diger sertine gore ise IX Mixail qizlarindan Teodorani Bulqar cari Fyodor Svetoslavla evlendirdi Diger yandan katalan kondottiyeri Rojer de Florun 30 aprel 1305 ci ilde Adrianapolda indiki Edirne subheli sekilde oldurulmesinin ardindan bassiz qalan ve pullarini ala bilmeyen katalan muzdlu esgerleri ayaqlandilar ve Frakiya Fessaliya bolgelerine hucum ederek yerli ehalini talan etdiler Ustelik IX Mixailin rehberlik etdiyi 6 minlik Bizans ordusunu da meglub eden katalanlar novbeti 2 il boyunca bolgeni yagmaladiqdan sonra Avropaya qacdilar IX Mixail ise doyus meydaninda olumden son anda xilas edilerek Konstantinopola qacdi Onun qatildigi herbi yuruslerde ugur qazana bilmemesinin sebebi ise atasi II Andronik terefinden aparilan herbi islahatlar idi Bele ki xezine xerclerinin azaldilmasi meqsedile II Andronik imperiya ordularini legv etmis yerine muzdlu esgerlerden ibaret herbi birlikler tertiblemisdi Qorxaq acgoz ve itaetsiz muzdlu esgerlerin uzerinde nezaret ise demek olar ki mumkun deyildi 1319 cu ilin oktyabrinda atasinin isteyile xanimini da yanina alaraq Salonikiye gonderildi ve bolgenin idaresiyle vezifelendirildi Ancaq cox kecmeden 12 oktyabr 1320 ci ilde burada vefat etdi Olum sebebi olaraq hemin ilin evvelinde qizi Anna ve oglu Manuelin genc yasda vefat etmesi gosterilir Ailesi16 yanvar 1294 cu ilde Ayasofiyada kecirilen merasimle Ermeni Kilikiya cari II Levonun qizi Ritayla evlendirildi Merasimin ardindan gelinin adi Mariya Dukan Paleoloq olaraq deyisdirildi ve 21 may 1294 cu ilde bas tutan tacqoyma merasiminde ortaq imperator elan edilen erinin yaninda imperatrica elan edildi Ancaq o esnada ortaq imperator olan qaynatasi II Andronikin xanimi Irina heyatda idi ve bu sebeble Montferratli Irinanin olduyu 1317 ci iledek kicik imperatrica olaraq animaga baslandi Cutluyun bu nigahdan 4 ovladi dunyaya geldi III Andronik 1297 1341 Bizans imperatoru Manuel Paleoloq qardasi III Andronikin emriyle 1320 ci ilde olduruldu Anna Paleoloq o 1320 Ilk evliliyi 1307 ci ilde Epir cari I Tomas Komnini ile ikinci evliliyi ise 1318 ci ilde Epir cari Nikolay Orsini ile bas tutdu Teodora Paleoloq o 1330 dan sonra Ilk evliliyi 1308 ci ilde Bulqar cari Fyodor Svetoslavla ikinci evliliyi ise 1324 cu ilde diger Bulqar cari III Mixaille bas tutdu MenbeFine John Van Antwerp 1994 The Late Medieval Balkans A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest University of Michigan Press ISBN 0472082604 Nicol Donald M 1993 The Last Centuries of Byzantium 1261 1453 Cambridge Cambridge University Press ISBN 9780521439916IstinadlarNicephorus Gregoras Byzantine History Vol 1 Saint Petersburg 1862 Grierson Philip 1999 Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection Michael VIII to Constantine XI 1258 1453 Dumbarton Oaks p 95 ISBN 978 0 88402 261 9 A Failler Sur un passage mutile de la Chronique breve de 1352 Arxivlesdirilib 2015 09 24 at the Wayback Machine pp 61 62 A Talbot ed 1975 The Correspondence of Athanasius I Patriarch of Constantinople Letters to the Emperor Andronicus II Members of the Imperial Family and Officials Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies pp 30 32 ISBN 978 0 884 02040 0 K V Ryzhov 2002 Vse monarhi mira Andronik II Paleolog Mihail IX Paleolog All the monarchs of the world Andronicus II Palaeologus Michael IX Palaeologus in Russian Moscow Veche ISBN 5 7838 0528 9 S B Dashkov Imperatory Vizantii Andronik III Paleolog Emperors of Byzantium Andronicus III Palaeologus Cerkovno Nauchnyj Centr Pravoslavnaya Enciklopediya Arxivlesdirilib 2012 04 27 at the Wayback Machine in Russian