Həqiqət Əliəşrəf qızı Cavadova (9 oktyabr 1939, Nuxa) — kimyaçı alim, Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin akademik Ə. Quliyev adına Aşqarlar Kimyası İnstitutunda laboratoriya müdiri, professor, texnika elmləri doktoru, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatı laureatı (2024).
Həqiqət Cavadova | |
---|---|
Həqiqət Əliəşrəf qızı Cavadova | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Şəki, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Elm sahəsi | kimya |
Elmi dərəcəsi | texnika üzrə elmlər doktoru |
Elmi adı | professor |
İş yeri | Aşqarlar Kimyası İnstitutunda laboratoriya müdiri |
Mükafatları | |
ica.az |
Həyatı
Texnika elmləri doktoru Cavadova Həqiqət Əliəşrəf qızı Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Aşqarlar Kimyası İnstitutunun laboratoriya müdiri, neft-kimyaçı alim, Azərbaycan neftlərindən alınan yağların tədqiqi, onların əsasında müxtəlif təyinatlı sürtkü yağlarının yaradılması, istehsalının təşkili sahələrində tanınmış mütəxəssisdir. Həqiqət Əliəşrəf qızı Cavadova 1939-cu il oktyabrın 9-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur. H.Ə.Cavadova 1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) kimya fakültəsini kimyaçı ixtisası ilə bitirdikdən sonra həmin ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda kiçik elmi işçi vəzifəsində, 1965-ci ildən yeni yaradılmış AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda mühəndis, kiçik və böyük elmi işçi işləmiş, 1988-ci ildən “Motor yağlarına aşqar kompozisiyaları” laboratoriyasına rəhbərlik edir. H.Ə.Cavadovanın əsas elmi istiqaməti praktiki əhəmiyyətə malik müxtəlif funksional təsirli yeni, tərkibində fosfor, kükürd və azot saxlayan üzvi birləşmələr və sənaye aşqarları əsasında avtomobil və yük maşınları, avtotraktor və gəmi mühərrikləri üçün motor yağlarının sürtkü kompozisiyalarının elmi əsaslarının işlənib hazırlanması sahəsini əhatə edir. H.Ə.Cavadovanın bilavasitə rəhbərliyi ilə aparılan tədqiqatlar nəticəsində ilk dəfə avtotraktor, teplovoz, stasionar, gəmi dizelləri və müxtəlif təyinatlı daxili yanma mühərriklərində istifadə olunan M-8B, M-63/12Г1, М-8Г1, М-12ВБ, М-10Г2, М-10Г2k, М-14Г2, М-10Г2ЦС, М-10В2, М-14В2, М-14ГБ, М-20Бп, М-16ИХП-3 markalı motor yağları yaradılmış, istehsalı “Azərneftyağ” Neft Emalı Zavodunda (NEZ) və institiutun “Aşqar” Təcrübi İstehsallı ilə Xüsusi Texnoloji Bürosunda təşkil edilmişdir. 1995-ci ildən başlayaraq müxtəlif illərdə (1995-2011) bir sıra motor yağları Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti, Müdafiə Nazirliyinin “Xüsusi Texnika” Elmi İstehsalat Birliyi(EİB), Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti, Azərbaycan Dəmir Yolları QSC, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, “Bakı Sərnişin Nəqliyyatı”MMC və digər qrumlarda tətbiq olunmuşdur. Bakı baza yağları əsasında işlənib hazırlanmış gəmi və stasionar dizellərində istifadə olunan M-12ВБ motor yağı 1998-ci ildən hal-hazıradək “Azərneftyağ” NEZ-də istehsal olunur. М-10В2, və М-14В2 yağları isə MDB ölkələrinə ixrac edilib. Xəzər Dəniz Donanması, ARDNŞ Bayıl limanı və Sərhəd Qoşunlarının istismarında olan gəmilərin dizel mühərrikləri üçün xaricdən gətirilən motor yağlarının yeni analoqları yerli xammal əsasında М-20В2Ф yağının sürtkü kompozisiyaları yaradılmışdır. Tətbiq olunan və tövsiyə edilən bütün motor yağları Azərbaycan Respublikasının patentləri ilə müdafiə olunmuşdur. H.Ə.Cavadova dəfələrlə Moskva, Sankt-Peterburq, Kiyev, Daşkənd, Nijniy Novqorod, Perm, Tambov, Volqoqrad və digər şəhərlərdə kecirilən Ümumiittifaq və Beynəlxalq qurultay, konfrans, simpoziumlarda elmi məruzələrlə cıxış etmişdir. H.Ə.Cavadovanın rəhbərlik etdiyi laboratoriyanın bazası əsasında Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin nəzdində “Aşqarlar, aşqarlı sürtkü yağları, sürtkülər, xüsusi mayelər”in sertifikatlaşdırılması və qiymətləndirilməsi üçün yaradılan TK – 02 Texniki Komitə on ildən artıq müddətdə fəaliyyət göstərmişdir. H.Ə.Cavadova on cildlik Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasında (ASE) dərc edilən kimya və neft-kimya sahəsinə dair yüzlərlə söz önlüklərinin müəllifidir, onun adı ASE-nin əsas müəlliflərinin siyahısındadır.
1978-ci ildə namizədlik, 1992-ci ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək "Neft-kimyası" ixtisası üzrə texnika elmləri doktoru dərəcəsi, 2015-ci ildə isə professor elmi adını almışdır.
Elmi fəaliyyəti
H. Ə. Cavadovanın əsas elmi istiqaməti praktiki əhəmiyyətə malik müxtəlif funksional təsirli yeni, tərkibində fosfor, kükürd və azot saxlayan üzvi birləşmələr və sənaye aşqarları əsasında avtomobil və yük maşınları, avtotraktor və gəmi mühərrikləri üçün motor yağlarının sürtkü kompozisiyalarının elmi əsaslarının işlənib hazırlanması sahəsini əhatə edir. Apardığı tədqiqatlar nəticəsində müxtəlif təyinatlı M-8B, M-63/12Г1, М-8Г1, М-12ВБ, М-10Г2, М-10Г2k, М-14Г2, М-10Г2ЦС, М-10В2, М-14В2, М-14ГБ, М-20Бп, М-16ИХП-3 motor yağları yaradılmış, istehsalı "Azərneftyağ" Neft Emalı Zavodunda (NEZ) və institiutun "Aşqar" Təcrübi İstehsalı ilə Xüsusi Texnoloji Bürosunda təşkil edilib. Müxtəlif illərdə (1995–2004) bir sıra motor yağları Dövlət Dəmiryol idarəsi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Dövlət Sərnişin Nəqliyyatı, Sərhəd Qoşunları, Dövlət Neft Şirkəti, Müdafiə Nazirliyi "Xüsusi Texnika" Elmi İstehsalat Birliyində (EİB) tətbiq olunmuşdur. Bakı baza yağları əsasında işlənib hazırlanmış M-12ВБ motor yağı 1998-ci ildən hal-hazıradək "Azərneftyağ" NEZ-də istehsal olunur, М-10В2, və М-14В2 yağları isə MDB ölkələrinə ixrac edilib. Xəzər Dəniz Donanması, ARDNŞ Bayıl limanı və Sərhəd Qoşunlarının istismarında olan gəmilərin dizel mühərrikləri üçün xaricdən gətirilən motor yağlarının yeni analoqları, yerli xammal əsasında М-20В2Ф yağının sürtkü kompozisiyaları yaradılmışdır. Tətbiq olunan və tövsiyə edilən bütün motor yağları Azərbaycan Respublikasının patentləri ilə müdafiə olunmuşdur. H. Ə. Cavadovanın rəhbərlik etdiyi laboratoriyanın bazası əsasında Azərbaycan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin nəzdində "Aşqarlar, aşqarlı sürtkü yağları, sürtkülər, xüsusi mayelər"in sertifikatlaşdırılması və qiymətləndirilməsi üçün yaradılan (TK – 02 Texniki Komitə) on ildən artıq müddətdə fəaliyyət göstərmişdir.
Elmi əsərləri
Elmi tədqiqat işlərinin nəticələri 260 elmi əsərdə, o cümlədən SSRİ-nin 26 müəlliflik şəhadətnaməsinin və Azərbaycan Respublikasının 45, 5 məxfi patentdə öz ifadəsini tapmışdır. Onun əsərləri respublika (Elm Fondu) qrant layihələrinin qalibi olmuşdur. Həqiqət Cavadovanın elmi fəaliyyət sahəsinə aid aşağıdakı monoqrafiyaların müəllifidir:
- Yağlar, sürtkülər və texniki mayelər // Əliyeva N.T., Cavadova H.Ə., Qurbanov Ə.Ş., Hüseynova E.Ə., Əcəmov K.Y., Bakı – 2018, S.134.
- Sürtkü yağlarının mikrobioloji zədələnməsi // Cəfərova İ.A., Cavadova H.Ə. Gəncə - 2021, S.228.
Elmi məqalələri
- "Исследование окисляемости масла М-15 с дитиофосфатными присадками методом ИК-спектроскопии" Азербайджанское Нефтяное Хозяйство, Баку, № 12, с.41–45, 2003. С.Б. Мамедкеримова.
- "Исследование защитных свойств мотор-ных масел для автотракторных судовых и стационарных дизельных двигателей" Азерб. Нефтяное Хозяйство, Баку, № 6, с. 35–37, 2004. Э. М.Джавадова
- "Реологические свойства смазочных композиций для дизельных двигателей". Химия и технология топлив и масел, № 5, 2008. c.32–35. Фарзалиев В. М.,
Азимов Э. В.,Бабашлы А.А.,Мамедкеримова С.Б.
- "Разработка моторного масла М-14Г2 на базе Бакинских масел и исследование его реологических свойств". Нефтепереработка и нефтехимия № 10, 2008.c.26–29. Фарзалиев В. М., Бабашлы А.А., Мамедкеримова С.Б.
- "Исследование биостойкости смазочных композиций с детергентно-диспергирующими присадками" // Нефтепереработка и нефтехимия −2013-№ 11, с.36. М. Т.Аббасова, И.А.Джафарова
- "Исследование защитных свойств детергентно-диспергирующих присадок алкилфенолятного типа" Нефтеперерабтка и нефтехимия, № 9, c. 46–49, 2014. Ю.Б. Рамазанова, Э.А. Haгиева, Г.Г. Юсифзаде, А. Х. Мамедова
- "Разработка биостойких смазочных композиций на базе регенерированных масел" , Нефтеперерабтка и нефтехимия, № 10, 2016. В. М.Фарзалиев, Аббасова М. Т., Юсифова А. Р., Юсифзаде Г.Г.
- "1-Aryl-2-Nitroethens as Antimikrobial Additives for lubricating materials" International Journal of Research Studies in Science, Engineering and Technology. Volume 3, Issue 4, s.23–26, April 2016. V. M. Farzaliyev, A. A., M. T. Abbasova, I. A. Jafarova
Müəllif şəhadətnamələri
- "Способ защиты стальных обводненных нефтяных скажин от коррозии" А. С.323977 СССР. 23.09.1971. И. М. Оруджева, Т.А. Платонова, Н. М.Агаев, Д.А.Ахундова.
- "Способ защиты стали от кислотной коррозии" А. С.327844 СССР. 03.11.1971. И. М. Оруджева, А.А.Фархадов, Ю.А.Алекперова, Д. М.Абрамов. Ф.И. Халилова.
- "Способ защиты от коррозии стального оборудования газокон денсатных скважин" А. С.425518 СССР. 21.04.1972. И. М. Оруджева, С.Д. Зейналов, Д. С. Азаряев
- "Способ защиты алюминиевых сплавов от щелочной коррозии" А. С.451369 СССР. 26.07.1974. И. М. Оруджева, А. М. Кязимов, З. М. Салам-заде
- "Смазочная композиция" А. С.116707 СССР. 02.06.1978. А. М. Кулиев, И. М. Оруджева, Ф. Н. Мамедов, А.Г.Байрамова, В.Б. Ликша
- "Смазочная композиция" А. С.112530 СССР. 02.02.1978. И. М. Оруджева, А. М. Кулиев, Ф. Н. Мамедов, А.Г.Байрамова
Patentləri
- "Gəmi dizelləri üçün motor yağı" Azərb. Patenti İ 2006 0085 // Fərzəliyev V. M., Mövsümzadə M. M., Əsədov F. M., Kərimov K. T., Şamilzadə T. İ., Hüseynova A. Ə., Abdullayev B. İ.
- "Gəmi və stasionar dizellər üçün motor yağı" Azərb. Patenti İ 2007 0212 / Fərzəliyev V. M., Kazımzadə K. K., Şamilzadə T. İ., Ramazanova Y. B., Nağıyeva E. Ə., Abdullayev B. İ., Hüsynova A. Ə., Əzimov E. V.
- "Yüksək gücləndirilmiş avtotraktor dizelləri üçün motor yağı" Azərb. Patenti İ 2008 0202 // Fərzəliyev V. M., Əzimov E. V., Şamilzadə T. İ., Ramazanova Y. B., Babaşlı A. Ə., Abdullayev B. İ.
- "Gəmi dizelləri üçün motor yağı" Azərb. Patenti İ 2009 0207 // V. M. Fərzəliyev, A. A. Babaşlı, T. İ. Şamil-zadə, A. Ə. Hüseynva.
- "Yüksək gücləndirilmiş avtotraktor dizelləri üçün motor yağı" Azərb. Patent İ 2015 0073 // X. Q. Əfəndiyeva, A. X. Məmmədova, G. Q. Yusifzadə, Z. K. Məhərrəmova
- "Способ получения приработочного масла" Государственное научное учреждение • "Институт химии новых материалов Национальной академии наук Белоруси"(BY) № 18144, 28.03.2012, Е. В. Карпинчик, В. Е. Агабеков, В. М. Фарзалиев, М. М. Мовсумзаде, В. С. Комаров.
- "Itiyerişli nəqliyyat dizelləri üçün motor yağı" Azərb. Patenti İ 2016 04M(məxfi) // A. A. Əlizadə, V. M. Fərzəliyev, Y. B. Ramazanova, K. T. Kərimov
- "Neft və neft məhsullarının donma temperaturunu aşağı salan tərkib" Azərb. Patenti İ 2016 05M(məxfi) // V. M. Fərzəliyev, O. M. Eyyubov, K. T. Kərimov, E. M. Cəfərov, İ. İ. Kazımov, C. N. Məmmədov
- "İşlənmiş motor yağlarının regenerasiya üsulu" Azərb. Patenti İ 2016 03M(məxfi) A. A. Əlizadə, V. M. Fərzəliyev, K. T. Kərimov, Y. B. Ramazanova, A. R. Yusifova, T. İ. Şamilzadə, M. M. Abdullayev
Beynəlxalq konfranslarda iştirakı
H. Ə. Cavadova dəfələrlə Moskva, Sankt-Peterburq, Kiyev, Daşkənd, Novqorod, Perm, Tambov və digər şəhərlərdə kecirilən Ümumiittifaq və Beynəlxalq konfranslarda elmi məruzələrlə cıxış etmişdir.
- IV Межд.научно-техн. конференция "АИСТ-2013" Белорусия, г. Минск 28–30 мая, 2013. c.44 // Разработка смазочных композиций на базе отработанных масел после регенерации // Фарзалиев В. М., Юсифова А. Р., Керимов К. Т.
- IV Межд.научно-техн. Kонфере-нция "АИСТ-2013" Белорусия, г. Минск 28–30 мая, 2013. c.45 // Создание биостойких смазочных комозиций масел с детергентно-диспергирующими присадками". // Джафарова И.А., Аббасова М. Т., Нагиева Э. A., Кулиева Г. М.
- XI Международная конференция молодых ученых по нефтехимии. Памяти академика В. М.Грязнова, Москва, г. Звенигород 16–19 сентября 2014г. c.192–193 // Исследование биостойкости отработанного масла для высокооборотных двигателей с искровым зажиганием // Аббасова М. Т., Юсифова А. Р., Кулиева Г. М., Дадашева Т.А.
- XI Международная конференция молодых ученых по нефтехимии. Памяти академика В. М.Грязнова, 16–19 сентября 2014г. Москва, г. Звенигород, c.190–191, // Исследование защитных свойств присадок различного функционального действия // Юсифова А. Р., Рамазанова Ю.Б., Юсифзаде Г.Г., Шамиль-заде Т.И.
Dissertantlara elmi rəhbərlik və opponent
Professorun müəyyən etdiyi fəlsəfə doktoru və elmlər doktorluğu üzrə dissertasiya mövzuları aktual problemlərin araşdırılmasına həsr olunur. Professor Həqiqət Cavadovanın rəhbərliyi ilə 6 texnika elmləri namizədi və 1 elmlər doktoru yetişdirmişdir.
Elmi-təşkilati fəaliyyəti
H. Cavadova uzun müddət "Neft kimyası" ixtisası üzrə elmi dərəcələr verən ixtisaslaşdırılmış şuraların (AKİ, NKPİ) tərkibində işləmişdir. AMEA akademik Y. H. Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu nəzdində D 01.031 dissertasiya Şurasının üzvdür. Həqiqət Cavadova 1988-ci ildən "Motor yağlarına aşqar kompozisiyaları" laboratoriyasına rəhbərlik edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu tərəfindən keçirilən iki qrant layihəsinin rəhbəri(EİF-2010–1(1)), (EİF/MQM/Sənaye- 2014–4(19) olmuşdur. Həqiqət Cavadova institutun nəzdində onun rəhbərlik etdiyi laboratoriyanın əsasında yaradılmış “Aşqarlar, sürtkü yağları və xüsusi mayelər üzrə Sertifikasiya Mərkəzi”nin yaradılmasında yaxından iştirak edib. O, institutun bazasında Azərbaycan Respublikasının Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyinin nəzdində yaradılan və 10 ildən artıq müddət fəaliyyət göstərən “Aşqarlar,aşqarlı sürtkü yağları, sürtkülər, xüsusi mayelərin sertifikatlaşdırılması və qiymətləndirilməsi” üçün yaradılan Texniki Komitənin (TK-02) sədr müavini olub. AR ETN-nin nəzdində yeni yaradılan “Təcrübə-Sənaye Zavodun”da istehsal olunan və istehsalı nəzərdə tutulmuş müxtəlif təyinatlı sürtkü materialları və digər məhsulların istehsal və istehlakını təmin edən 26 adda Texniki Şərtlər Həqiqət Cavadova tərəfindən işlənilmişdir. Respublikanın gəmi, teplovoz, stasionar və avtotraktor dizel mühərriklərində istifadə edilən bir sıra yağların istehsalı təşkil edilmiş və 2 min tonn həcmdə 1995-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin Dövlət Sərnişin nəqliyyatı, Dövlət Sərhəd Qoşunları, Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəri, Azərbaycan Dövlət Dəmiryol Nazirliyinin müəssisələrinin tələbləri təmin edilmişdir.
Mükafatlar
- Azərbaycan Respublikasının "Tərəqqi" medalı(2005).
- "Əmək veteranı" fəxri adı(1988).
- AMEA Rəyasət Heyətinin 3 fəxri fərmanı ilə təltif edilib (2004, 2009, 2014).
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatı — 27.05.2024
Mənbə
- A. Məhərrəmov, M. Allahverdiyev, R. Əliyeva "Azərbaycan kimyaçıları", "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1998.
- A. Məhərrəmov "Azərbaycan kimyaçıları", 2017.
- AKİ-nin rəsmi saytında professor Həqiqət Cavadova haqqında məlumat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Heqiqet Eliesref qizi Cavadova 9 oktyabr 1939 Nuxa kimyaci alim Azerbaycan Respublikasi Elm ve Tehsil Nazirliyinin akademik E Quliyev adina Asqarlar Kimyasi Institutunda laboratoriya mudiri professor texnika elmleri doktoru Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Mukafati laureati 2024 Heqiqet CavadovaHeqiqet Eliesref qizi CavadovaDogum tarixi 9 oktyabr 1939 84 yas Dogum yeri Seki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRI AzerbaycanElm sahesi kimyaElmi derecesi texnika uzre elmler doktoruElmi adi professorIs yeri Asqarlar Kimyasi Institutunda laboratoriya mudiriMukafatlari 2005ica azHeyatiTexnika elmleri doktoru Cavadova Heqiqet Eliesref qizi Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Asqarlar Kimyasi Institutunun laboratoriya mudiri neft kimyaci alim Azerbaycan neftlerinden alinan yaglarin tedqiqi onlarin esasinda muxtelif teyinatli surtku yaglarinin yaradilmasi istehsalinin teskili sahelerinde taninmis mutexessisdir Heqiqet Eliesref qizi Cavadova 1939 cu il oktyabrin 9 da Baki seherinde anadan olmusdur H E Cavadova 1962 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU kimya fakultesini kimyaci ixtisasi ile bitirdikden sonra hemin ilden Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi AMEA Neft Kimya Prosesleri Institutunda kicik elmi isci vezifesinde 1965 ci ilden yeni yaradilmis AMEA Asqarlar Kimyasi Institutunda muhendis kicik ve boyuk elmi isci islemis 1988 ci ilden Motor yaglarina asqar kompozisiyalari laboratoriyasina rehberlik edir H E Cavadovanin esas elmi istiqameti praktiki ehemiyyete malik muxtelif funksional tesirli yeni terkibinde fosfor kukurd ve azot saxlayan uzvi birlesmeler ve senaye asqarlari esasinda avtomobil ve yuk masinlari avtotraktor ve gemi muherrikleri ucun motor yaglarinin surtku kompozisiyalarinin elmi esaslarinin islenib hazirlanmasi sahesini ehate edir H E Cavadovanin bilavasite rehberliyi ile aparilan tedqiqatlar neticesinde ilk defe avtotraktor teplovoz stasionar gemi dizelleri ve muxtelif teyinatli daxili yanma muherriklerinde istifade olunan M 8B M 63 12G1 M 8G1 M 12VB M 10G2 M 10G2k M 14G2 M 10G2CS M 10V2 M 14V2 M 14GB M 20Bp M 16IHP 3 markali motor yaglari yaradilmis istehsali Azerneftyag Neft Emali Zavodunda NEZ ve institiutun Asqar Tecrubi Istehsalli ile Xususi Texnoloji Burosunda teskil edilmisdir 1995 ci ilden baslayaraq muxtelif illerde 1995 2011 bir sira motor yaglari Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Sirketi Mudafie Nazirliyinin Xususi Texnika Elmi Istehsalat Birliyi EIB Azerbaycan Respublikasi Dovlet Serhed Xidmeti Azerbaycan Demir Yollari QSC Kend Teserrufati Nazirliyi Baki Sernisin Neqliyyati MMC ve diger qrumlarda tetbiq olunmusdur Baki baza yaglari esasinda islenib hazirlanmis gemi ve stasionar dizellerinde istifade olunan M 12VB motor yagi 1998 ci ilden hal haziradek Azerneftyag NEZ de istehsal olunur M 10V2 ve M 14V2 yaglari ise MDB olkelerine ixrac edilib Xezer Deniz Donanmasi ARDNS Bayil limani ve Serhed Qosunlarinin istismarinda olan gemilerin dizel muherrikleri ucun xaricden getirilen motor yaglarinin yeni analoqlari yerli xammal esasinda M 20V2F yaginin surtku kompozisiyalari yaradilmisdir Tetbiq olunan ve tovsiye edilen butun motor yaglari Azerbaycan Respublikasinin patentleri ile mudafie olunmusdur H E Cavadova defelerle Moskva Sankt Peterburq Kiyev Daskend Nijniy Novqorod Perm Tambov Volqoqrad ve diger seherlerde kecirilen Umumiittifaq ve Beynelxalq qurultay konfrans simpoziumlarda elmi meruzelerle cixis etmisdir H E Cavadovanin rehberlik etdiyi laboratoriyanin bazasi esasinda Azerbaycan Respublikasi Standartlasdirma Metrologiya ve Patent uzre Dovlet Komitesinin nezdinde Asqarlar asqarli surtku yaglari surtkuler xususi mayeler in sertifikatlasdirilmasi ve qiymetlendirilmesi ucun yaradilan TK 02 Texniki Komite on ilden artiq muddetde fealiyyet gostermisdir H E Cavadova on cildlik Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasinda ASE derc edilen kimya ve neft kimya sahesine dair yuzlerle soz onluklerinin muellifidir onun adi ASE nin esas muelliflerinin siyahisindadir 1978 ci ilde namizedlik 1992 ci ilde doktorluq dissertasiyasini mudafie ederek Neft kimyasi ixtisasi uzre texnika elmleri doktoru derecesi 2015 ci ilde ise professor elmi adini almisdir Elmi fealiyyetiH E Cavadovanin esas elmi istiqameti praktiki ehemiyyete malik muxtelif funksional tesirli yeni terkibinde fosfor kukurd ve azot saxlayan uzvi birlesmeler ve senaye asqarlari esasinda avtomobil ve yuk masinlari avtotraktor ve gemi muherrikleri ucun motor yaglarinin surtku kompozisiyalarinin elmi esaslarinin islenib hazirlanmasi sahesini ehate edir Apardigi tedqiqatlar neticesinde muxtelif teyinatli M 8B M 63 12G1 M 8G1 M 12VB M 10G2 M 10G2k M 14G2 M 10G2CS M 10V2 M 14V2 M 14GB M 20Bp M 16IHP 3 motor yaglari yaradilmis istehsali Azerneftyag Neft Emali Zavodunda NEZ ve institiutun Asqar Tecrubi Istehsali ile Xususi Texnoloji Burosunda teskil edilib Muxtelif illerde 1995 2004 bir sira motor yaglari Dovlet Demiryol idaresi Kend Teserrufati Nazirliyi Dovlet Sernisin Neqliyyati Serhed Qosunlari Dovlet Neft Sirketi Mudafie Nazirliyi Xususi Texnika Elmi Istehsalat Birliyinde EIB tetbiq olunmusdur Baki baza yaglari esasinda islenib hazirlanmis M 12VB motor yagi 1998 ci ilden hal haziradek Azerneftyag NEZ de istehsal olunur M 10V2 ve M 14V2 yaglari ise MDB olkelerine ixrac edilib Xezer Deniz Donanmasi ARDNS Bayil limani ve Serhed Qosunlarinin istismarinda olan gemilerin dizel muherrikleri ucun xaricden getirilen motor yaglarinin yeni analoqlari yerli xammal esasinda M 20V2F yaginin surtku kompozisiyalari yaradilmisdir Tetbiq olunan ve tovsiye edilen butun motor yaglari Azerbaycan Respublikasinin patentleri ile mudafie olunmusdur H E Cavadovanin rehberlik etdiyi laboratoriyanin bazasi esasinda Azerbaycan Respublikasi Standartlasdirma Metrologiya ve Patent uzre Dovlet Komitesinin nezdinde Asqarlar asqarli surtku yaglari surtkuler xususi mayeler in sertifikatlasdirilmasi ve qiymetlendirilmesi ucun yaradilan TK 02 Texniki Komite on ilden artiq muddetde fealiyyet gostermisdir Elmi eserleriElmi tedqiqat islerinin neticeleri 260 elmi eserde o cumleden SSRI nin 26 muelliflik sehadetnamesinin ve Azerbaycan Respublikasinin 45 5 mexfi patentde oz ifadesini tapmisdir Onun eserleri respublika Elm Fondu qrant layihelerinin qalibi olmusdur Heqiqet Cavadovanin elmi fealiyyet sahesine aid asagidaki monoqrafiyalarin muellifidir Yaglar surtkuler ve texniki mayeler Eliyeva N T Cavadova H E Qurbanov E S Huseynova E E Ecemov K Y Baki 2018 S 134 Surtku yaglarinin mikrobioloji zedelenmesi Ceferova I A Cavadova H E Gence 2021 S 228 Elmi meqaleleri Issledovanie okislyaemosti masla M 15 s ditiofosfatnymi prisadkami metodom IK spektroskopii Azerbajdzhanskoe Neftyanoe Hozyajstvo Baku 12 s 41 45 2003 S B Mamedkerimova Issledovanie zashitnyh svojstv motor nyh masel dlya avtotraktornyh sudovyh i stacionarnyh dizelnyh dvigatelej Azerb Neftyanoe Hozyajstvo Baku 6 s 35 37 2004 E M Dzhavadova Reologicheskie svojstva smazochnyh kompozicij dlya dizelnyh dvigatelej Himiya i tehnologiya topliv i masel 5 2008 c 32 35 Farzaliev V M Azimov E V Babashly A A Mamedkerimova S B Razrabotka motornogo masla M 14G2 na baze Bakinskih masel i issledovanie ego reologicheskih svojstv Neftepererabotka i neftehimiya 10 2008 c 26 29 Farzaliev V M Babashly A A Mamedkerimova S B Issledovanie biostojkosti smazochnyh kompozicij s detergentno dispergiruyushimi prisadkami Neftepererabotka i neftehimiya 2013 11 s 36 M T Abbasova I A Dzhafarova Issledovanie zashitnyh svojstv detergentno dispergiruyushih prisadok alkilfenolyatnogo tipa Neftepererabtka i neftehimiya 9 c 46 49 2014 Yu B Ramazanova E A Hagieva G G Yusifzade A H Mamedova Razrabotka biostojkih smazochnyh kompozicij na baze regenerirovannyh masel Neftepererabtka i neftehimiya 10 2016 V M Farzaliev Abbasova M T Yusifova A R Yusifzade G G 1 Aryl 2 Nitroethens as Antimikrobial Additives for lubricating materials International Journal of Research Studies in Science Engineering and Technology Volume 3 Issue 4 s 23 26 April 2016 V M Farzaliyev A A M T Abbasova I A JafarovaMuellif sehadetnameleri Sposob zashity stalnyh obvodnennyh neftyanyh skazhin ot korrozii A S 323977 SSSR 23 09 1971 I M Orudzheva T A Platonova N M Agaev D A Ahundova Sposob zashity stali ot kislotnoj korrozii A S 327844 SSSR 03 11 1971 I M Orudzheva A A Farhadov Yu A Alekperova D M Abramov F I Halilova Sposob zashity ot korrozii stalnogo oborudovaniya gazokon densatnyh skvazhin A S 425518 SSSR 21 04 1972 I M Orudzheva S D Zejnalov D S Azaryaev Sposob zashity alyuminievyh splavov ot shelochnoj korrozii A S 451369 SSSR 26 07 1974 I M Orudzheva A M Kyazimov Z M Salam zade Smazochnaya kompoziciya A S 116707 SSSR 02 06 1978 A M Kuliev I M Orudzheva F N Mamedov A G Bajramova V B Liksha Smazochnaya kompoziciya A S 112530 SSSR 02 02 1978 I M Orudzheva A M Kuliev F N Mamedov A G BajramovaPatentleri Gemi dizelleri ucun motor yagi Azerb Patenti I 2006 0085 Ferzeliyev V M Movsumzade M M Esedov F M Kerimov K T Samilzade T I Huseynova A E Abdullayev B I Gemi ve stasionar dizeller ucun motor yagi Azerb Patenti I 2007 0212 Ferzeliyev V M Kazimzade K K Samilzade T I Ramazanova Y B Nagiyeva E E Abdullayev B I Husynova A E Ezimov E V Yuksek guclendirilmis avtotraktor dizelleri ucun motor yagi Azerb Patenti I 2008 0202 Ferzeliyev V M Ezimov E V Samilzade T I Ramazanova Y B Babasli A E Abdullayev B I Gemi dizelleri ucun motor yagi Azerb Patenti I 2009 0207 V M Ferzeliyev A A Babasli T I Samil zade A E Huseynva Yuksek guclendirilmis avtotraktor dizelleri ucun motor yagi Azerb Patent I 2015 0073 X Q Efendiyeva A X Memmedova G Q Yusifzade Z K Meherremova Sposob polucheniya prirabotochnogo masla Gosudarstvennoe nauchnoe uchrezhdenie Institut himii novyh materialov Nacionalnoj akademii nauk Belorusi BY 18144 28 03 2012 E V Karpinchik V E Agabekov V M Farzaliev M M Movsumzade V S Komarov Itiyerisli neqliyyat dizelleri ucun motor yagi Azerb Patenti I 2016 04M mexfi A A Elizade V M Ferzeliyev Y B Ramazanova K T Kerimov Neft ve neft mehsullarinin donma temperaturunu asagi salan terkib Azerb Patenti I 2016 05M mexfi V M Ferzeliyev O M Eyyubov K T Kerimov E M Ceferov I I Kazimov C N Memmedov Islenmis motor yaglarinin regenerasiya usulu Azerb Patenti I 2016 03M mexfi A A Elizade V M Ferzeliyev K T Kerimov Y B Ramazanova A R Yusifova T I Samilzade M M AbdullayevBeynelxalq konfranslarda istirakiH E Cavadova defelerle Moskva Sankt Peterburq Kiyev Daskend Novqorod Perm Tambov ve diger seherlerde kecirilen Umumiittifaq ve Beynelxalq konfranslarda elmi meruzelerle cixis etmisdir IV Mezhd nauchno tehn konferenciya AIST 2013 Belorusiya g Minsk 28 30 maya 2013 c 44 Razrabotka smazochnyh kompozicij na baze otrabotannyh masel posle regeneracii Farzaliev V M Yusifova A R Kerimov K T IV Mezhd nauchno tehn Konfere nciya AIST 2013 Belorusiya g Minsk 28 30 maya 2013 c 45 Sozdanie biostojkih smazochnyh komozicij masel s detergentno dispergiruyushimi prisadkami Dzhafarova I A Abbasova M T Nagieva E A Kulieva G M XI Mezhdunarodnaya konferenciya molodyh uchenyh po neftehimii Pamyati akademika V M Gryaznova Moskva g Zvenigorod 16 19 sentyabrya 2014g c 192 193 Issledovanie biostojkosti otrabotannogo masla dlya vysokooborotnyh dvigatelej s iskrovym zazhiganiem Abbasova M T Yusifova A R Kulieva G M Dadasheva T A XI Mezhdunarodnaya konferenciya molodyh uchenyh po neftehimii Pamyati akademika V M Gryaznova 16 19 sentyabrya 2014g Moskva g Zvenigorod c 190 191 Issledovanie zashitnyh svojstv prisadok razlichnogo funkcionalnogo dejstviya Yusifova A R Ramazanova Yu B Yusifzade G G Shamil zade T I Dissertantlara elmi rehberlik ve opponentProfessorun mueyyen etdiyi felsefe doktoru ve elmler doktorlugu uzre dissertasiya movzulari aktual problemlerin arasdirilmasina hesr olunur Professor Heqiqet Cavadovanin rehberliyi ile 6 texnika elmleri namizedi ve 1 elmler doktoru yetisdirmisdir Elmi teskilati fealiyyetiH Cavadova uzun muddet Neft kimyasi ixtisasi uzre elmi dereceler veren ixtisaslasdirilmis suralarin AKI NKPI terkibinde islemisdir AMEA akademik Y H Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutu nezdinde D 01 031 dissertasiya Surasinin uzvdur Heqiqet Cavadova 1988 ci ilden Motor yaglarina asqar kompozisiyalari laboratoriyasina rehberlik edir Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Elmin Inkisafi Fondu terefinden kecirilen iki qrant layihesinin rehberi EIF 2010 1 1 EIF MQM Senaye 2014 4 19 olmusdur Heqiqet Cavadova institutun nezdinde onun rehberlik etdiyi laboratoriyanin esasinda yaradilmis Asqarlar surtku yaglari ve xususi mayeler uzre Sertifikasiya Merkezi nin yaradilmasinda yaxindan istirak edib O institutun bazasinda Azerbaycan Respublikasinin Standartlasdirma Metrologiya ve Patent uzre Dovlet Agentliyinin nezdinde yaradilan ve 10 ilden artiq muddet fealiyyet gosteren Asqarlar asqarli surtku yaglari surtkuler xususi mayelerin sertifikatlasdirilmasi ve qiymetlendirilmesi ucun yaradilan Texniki Komitenin TK 02 sedr muavini olub AR ETN nin nezdinde yeni yaradilan Tecrube Senaye Zavodun da istehsal olunan ve istehsali nezerde tutulmus muxtelif teyinatli surtku materiallari ve diger mehsullarin istehsal ve istehlakini temin eden 26 adda Texniki Sertler Heqiqet Cavadova terefinden islenilmisdir Respublikanin gemi teplovoz stasionar ve avtotraktor dizel muherriklerinde istifade edilen bir sira yaglarin istehsali teskil edilmis ve 2 min tonn hecmde 1995 2015 ci illerde Azerbaycan Respublikasinin Mudafie Nazirliyinin Dovlet Sernisin neqliyyati Dovlet Serhed Qosunlari Azerbaycan Dovlet Neft Sirkeri Azerbaycan Dovlet Demiryol Nazirliyinin muessiselerinin telebleri temin edilmisdir MukafatlarAzerbaycan Respublikasinin Tereqqi medali 2005 Emek veterani fexri adi 1988 AMEA Reyaset Heyetinin 3 fexri fermani ile teltif edilib 2004 2009 2014 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Mukafati 27 05 2024MenbeA Meherremov M Allahverdiyev R Eliyeva Azerbaycan kimyacilari Azerbaycan nesriyyati 1998 A Meherremov Azerbaycan kimyacilari 2017 AKI nin resmi saytinda professor Heqiqet Cavadova haqqinda melumat