Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Həmədan əməliyyatı — rus qoşunlarının İranda Birinci dünya müharibəsi zamanı 1915-ci ilin 17 (30) oktyabr — 3 (16) dekabrında keçirdiyi hücum əməliyyatı. Əməliyyatın keçirilməsinə səbəb İranda və Əfqanıstanda fəallaşan alman-osmanlı casus şəbəkəsi, məqsəd isə onun neytrallaşdırılması idi. Rusların iddiasına görə alman-osmanlı casuslarının fəaliyyəti nəticəsində İran vətəndaş müharibəsi həddində idi. Eyni zamanda Əfqanıstanın da Rusiya və İngiltərəyə qarşı çıxmaq ehtimalları artırdı. Bu şəraitdə rus Qafqaz ordusunun komandanlığı İrana Bakı və Xəzər dənizi vasitəsi ilə, N.N.Baratovun komandanlığı altında 3 tabor, 39 yüzlük, 5 batareya — cəmi 8 min adam və 20 top göndərdi. 17 (30) oktyabr korpus Ənzəli limanında yerə endi, 29 oktyabrda (11 noyabr) isə, əvvəl rus qoşunlarının olduğu Qəzvində cəmləşdilər. Sonra iki sütunla, iddialarına görə 8 minlik alman-osmanlı agenturasının mərkəzi olan Həmədan və Qum, bir kolonla isə Tehran üzərinə hərəkətə başladılar. 3 (16) dekabrda rus qoşunları Həmədanı tutdu, sonra Bürucərd, Dövlətabad, cənub-qərbi və Qum rayonlarında alman-osmanlı diversantlarını darmadağın etdilər. Sonuncusu 9 (22) dekabrda alındı. Bu vaxta qədər korpusun qoşunları qüvvələrin bir hissəsi ilə Tehranın şimal-qərb, sonra isə cənub civarına çıxdılar. Türküstan hərbi dairəsindən irəli çəkilən rus Xorasan dəstəsi (1000 nəfər və 4 top) İranın cənubu ilə İran-Əfqanıstan sərhəddinə tərəf hərəkət edən alman-osmanlı qrupunu zərərsizləşdirdi. Sistanda olan ingilislərlə birgə rus Xorasan dəstəsi Bircənd, Sistan və Oman körfəzi xəttində, alman-osmanlı dəstələrinin Əfqanıstana daxil olmasının qarşısını almaq üçün, çevik sərhəd müdafiə sistemi yaratdılar. Bunun nəticəsində rus Xorasan dəstəsi, ingilislərlə birgə, rus Qafqaz ordusunun sol cinahdan alman-osmanlı dəstələrinin müdaxiləsinin qarşısını kəsmiş oldular.
Mənbə
- Советская военная энциклопедия. Москва: 1980. Военное издательство министерства обороны СССР T.8 стр. 354
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hemedan emeliyyati rus qosunlarinin Iranda Birinci dunya muharibesi zamani 1915 ci ilin 17 30 oktyabr 3 16 dekabrinda kecirdiyi hucum emeliyyati Emeliyyatin kecirilmesine sebeb Iranda ve Efqanistanda feallasan alman osmanli casus sebekesi meqsed ise onun neytrallasdirilmasi idi Ruslarin iddiasina gore alman osmanli casuslarinin fealiyyeti neticesinde Iran vetendas muharibesi heddinde idi Eyni zamanda Efqanistanin da Rusiya ve Ingiltereye qarsi cixmaq ehtimallari artirdi Bu seraitde rus Qafqaz ordusunun komandanligi Irana Baki ve Xezer denizi vasitesi ile N N Baratovun komandanligi altinda 3 tabor 39 yuzluk 5 batareya cemi 8 min adam ve 20 top gonderdi 17 30 oktyabr korpus Enzeli limaninda yere endi 29 oktyabrda 11 noyabr ise evvel rus qosunlarinin oldugu Qezvinde cemlesdiler Sonra iki sutunla iddialarina gore 8 minlik alman osmanli agenturasinin merkezi olan Hemedan ve Qum bir kolonla ise Tehran uzerine herekete basladilar 3 16 dekabrda rus qosunlari Hemedani tutdu sonra Burucerd Dovletabad cenub qerbi ve Qum rayonlarinda alman osmanli diversantlarini darmadagin etdiler Sonuncusu 9 22 dekabrda alindi Bu vaxta qeder korpusun qosunlari quvvelerin bir hissesi ile Tehranin simal qerb sonra ise cenub civarina cixdilar Turkustan herbi dairesinden ireli cekilen rus Xorasan destesi 1000 nefer ve 4 top Iranin cenubu ile Iran Efqanistan serheddine teref hereket eden alman osmanli qrupunu zerersizlesdirdi Sistanda olan ingilislerle birge rus Xorasan destesi Bircend Sistan ve Oman korfezi xettinde alman osmanli destelerinin Efqanistana daxil olmasinin qarsisini almaq ucun cevik serhed mudafie sistemi yaratdilar Bunun neticesinde rus Xorasan destesi ingilislerle birge rus Qafqaz ordusunun sol cinahdan alman osmanli destelerinin mudaxilesinin qarsisini kesmis oldular MenbeSovetskaya voennaya enciklopediya Moskva 1980 Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony SSSR T 8 str 354