Hudilər ya da Banu Hud (بنو هود), İspaniyanın dağınıq müsəlman əmirliklərə () bölündüyü XI əsrdəki siyasi qarğaşa dönəmində Saraqosa şəhəri çevrəsində hökm sürən bir Ərəb xanədanıdır.
Tarixi
Xanədanın qurucusu olan Süleyman bin Məhəmməd bin Hudi, xanədanını Tucibi əmiri və yaxın müttəfiqi olan II Munzirin 1039-cu ildə öldürülməsindən sonra elan etmişdir. Tucibi zamanında şimal sınırında vəzifədə olan əl-Mustain adıyla da anılan Süleyman bin Məhəmməd bin Hudi, əsgəri uğurlarıyla adını duyurmuş və Lerida valiliyi vəzifəsində olmuşdur. Hudilər Əl-Mustain dönəmində qısa müddətdə şimal-şərqində geniş torpaqlara sahib bir əmirlik təşkil etdilər. Ancaq Əl-Mustainin ölümündən sonra beş oğlu arasında başlayan taxt qovğası, oğullarından I Əhməd əl-Müqtədirin hakimiyyəti ələ almasıyla sona çatdı.
Əhməd əl-Müqtədir uğurlu idarəsi və 1064-cü ildə müsəlmanlardan aldığı Barbastoyu yenidən fəthi (1065) ilə müsəlman əmirlər arasında adını duyurdu. Ayrıca aralarında ünlü din alimi Əbul Vəlid əl-Bacinin və şair İbn Ammarın da olduğu önəmli din adamlarını və sənətkarları yanına aldı və günümüzdə sadəcə kiçik bir qismi ayaqda qalmış olan tikdirdi. əl-Müqtədir bunun yanında Tortosa (1061) və Denianı (1075) ələ keçirərək əmirliyi dönəmində torpaqlarını genişlətməyi bacardı.
Yerinə keçən oğlu Yusif əl-Mutəmin (1081-1085) əsgəri kimliyindən çox elm adamı kimliyi ilə ortaya çıxdı. Əl-Mutəmindən sonra taxtı əlinə alan II Əhməd əl-Mustainin hökmdarlıq dönəmiysə (1085-1110) Xristianlarla aparılan savaşlarla keçdi. Xristianlar Əl-Mustaini Alcorazda böyük bir məğlubiyyətə uğratdıqdan sonra Saraqosaya yürüdülər. Ancaq Şimal Afrikanın müsəlman xanədanlarından Əlmoravilərin bölgəyə bir ordu göndərmələri üzərinə geri çəkilmək durumunda qaldılar.
Əlmoravilər Xristianlarla aralarında bir tampon bölgə yaratmaq məqsədi ilə Saraqosanın müstəqil bir əmirlik olaraq qalmasına izin verdilər. Lakin əl-Mustainin 1110-cu ildə Valtierrada Xristianlarla çarpışırkən ölməsi nəticəsində taxtın varisi olan İmadüd-Dövləni Rueda De Jalona qaçmağa məcbur edərək şəhəri ələ keçirdilər.
Xanədanın çöküşü
1130-cu ildə Ruedada ölən İmadın öğlu III Əhməd əl-Mustansır Toledo bölgəsində ona torpaq verilməsi qarşılığında Ruedanı buraxmaq mövzusunda Kastiliya və Leon kralı ilə anlaşdı. 1144-cü ildə Murabıtlara qarşı başladılan üsyanda yarımadanın hər yanından onu dəstəkləməyə gələn müsəlmanlardan bir ordu təşkil edərək Kurtuba (Kordoba), Ceyyan (), Gırnata (Qranada), Mursiyə () və Balansiyanı (Valensiya) ələ keçirmək üzrə bir hücum başlatdı. Ancaq 1146-cı ildə Chinchilla yaxınlarında aparılan savaşda məğlubiyyətə uğradılar və Əhməd əl-Mustansır bu savaşda öldü. Bu ölüm sonunda Hudi xanədanı da sona çatmış oldu.
Həmçinin bax
Monarx, sülalə və ya onların nümayəndələri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hudiler ya da Banu Hud بنو هود Ispaniyanin daginiq muselman emirliklere bolunduyu XI esrdeki siyasi qargasa doneminde Saraqosa seheri cevresinde hokm suren bir Ereb xanedanidir El Muqtedir terefinden insa edilmis Ceferiyye sarayiTarixiXanedanin qurucusu olan Suleyman bin Mehemmed bin Hudi xanedanini Tucibi emiri ve yaxin muttefiqi olan II Munzirin 1039 cu ilde oldurulmesinden sonra elan etmisdir Tucibi zamaninda simal sinirinda vezifede olan el Mustain adiyla da anilan Suleyman bin Mehemmed bin Hudi esgeri ugurlariyla adini duyurmus ve Lerida valiliyi vezifesinde olmusdur Hudiler El Mustain doneminde qisa muddetde simal serqinde genis torpaqlara sahib bir emirlik teskil etdiler Ancaq El Mustainin olumunden sonra bes oglu arasinda baslayan taxt qovgasi ogullarindan I Ehmed el Muqtedirin hakimiyyeti ele almasiyla sona catdi Ehmed el Muqtedir ugurlu idaresi ve 1064 cu ilde muselmanlardan aldigi Barbastoyu yeniden fethi 1065 ile muselman emirler arasinda adini duyurdu Ayrica aralarinda unlu din alimi Ebul Velid el Bacinin ve sair Ibn Ammarin da oldugu onemli din adamlarini ve senetkarlari yanina aldi ve gunumuzde sadece kicik bir qismi ayaqda qalmis olan tikdirdi el Muqtedir bunun yaninda Tortosa 1061 ve Deniani 1075 ele kecirerek emirliyi doneminde torpaqlarini genisletmeyi bacardi Ceferiyye sarayinin ici Yerine kecen oglu Yusif el Mutemin 1081 1085 esgeri kimliyinden cox elm adami kimliyi ile ortaya cixdi El Muteminden sonra taxti eline alan II Ehmed el Mustainin hokmdarliq donemiyse 1085 1110 Xristianlarla aparilan savaslarla kecdi Xristianlar El Mustaini Alcorazda boyuk bir meglubiyyete ugratdiqdan sonra Saraqosaya yuruduler Ancaq Simal Afrikanin muselman xanedanlarindan Elmoravilerin bolgeye bir ordu gondermeleri uzerine geri cekilmek durumunda qaldilar Elmoraviler Xristianlarla aralarinda bir tampon bolge yaratmaq meqsedi ile Saraqosanin musteqil bir emirlik olaraq qalmasina izin verdiler Lakin el Mustainin 1110 cu ilde Valtierrada Xristianlarla carpisirken olmesi neticesinde taxtin varisi olan Imadud Dovleni Rueda De Jalona qacmaga mecbur ederek seheri ele kecirdiler Xanedanin cokusu1130 cu ilde Ruedada olen Imadin oglu III Ehmed el Mustansir Toledo bolgesinde ona torpaq verilmesi qarsiliginda Ruedani buraxmaq movzusunda Kastiliya ve Leon krali ile anlasdi 1144 cu ilde Murabitlara qarsi basladilan usyanda yarimadanin her yanindan onu desteklemeye gelen muselmanlardan bir ordu teskil ederek Kurtuba Kordoba Ceyyan Girnata Qranada Mursiye ve Balansiyani Valensiya ele kecirmek uzre bir hucum baslatdi Ancaq 1146 ci ilde Chinchilla yaxinlarinda aparilan savasda meglubiyyete ugradilar ve Ehmed el Mustansir bu savasda oldu Bu olum sonunda Hudi xanedani da sona catmis oldu Hemcinin bax Monarx sulale ve ya onlarin numayendeleri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin