Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Holoqrafiya lazer şüaları əsasında üç ölçülü görüntünün əldə edilməsinə verilən addır.
Bir cismin kosmosdakı varlığı haqqında məlumatlar ümumiyyətlə səs və ya işıq dalğaları şəklində bizə çatır. Holoqrafiya, cisimlərdən gələn dalğalardakı məlumatları müəyyən bir şəkildə saxlayıb, sonradan bu məlumatları itkisiz ortaya qoymağa imkan verən bir texnikadır.
Etimologiyası
Bu mövzuda ilk tədqiqatları həyata keçirmiş Dennis Gabor, texnikaya Holoqrafiya adını vermişdir. Holos yunan dilindən tərcümədə bütöv deməkdir. Holoqram, cisimdən gələn dalğanın ümumi məlumatlarını, yəni həm genlik, həm də faz dəyərlərini qeyd edir. İstədiyiniz zaman orijinal səs dalğası bu qeyd mühitindən bərpa olunur.
Tarixçəsi
Gabor, 1948-ci ildə nəşr olunan ilk məqaləsində holoqrafik qeyd prinsiplərini ortaya qoydu. Normal fiziki detektorlar və qeydiyyat mühiti yalnız U2 dalğa intensivliyinə həssas olduğundan tp fazı qeyd oluna bilməz. Cisimdən gələn işıq dalğası özü ilə tezlik və faz baxımından münasib bir referans dalğasına müdaxilə etdiyi zaman yarana bilən dalğanın intensivliyi bu dalğaların intensivliyindən tək-tək asılı deyil, həm də aralarındakı faz fərqinə tabedir. Bu da öz növbəsində holoqrafiyanın mahiyyətini təşkil edir.
Optik linzalar bir neçə əsr əvvəl aşkar edilmiş və optik görüntülərin linzaların köməyi ilə necə istehsal ediləcəyi 1900-cü ildən əvvəl tamamilə həll edilmişdi. Bundan sonra fotoqrafiya texnikası böyük irəliləyiş əldə etdi. Fotoqrafiya və holoqrafiya üsulları arasında çox böyük bir prinsip fərqi var. Fotoqrafiya texnikasında görüntü iki ölçülü paylama kimi qeyd olunur. Hər səhnədə işığın əks olunduğu bir çox nöqtə var. Bu nöqtələrdən çıxan müxtəlif dalğaların yaratdığı tək kompleks dalğa cisim dalğası adlanır. Bu kompleks dalğa fotoqrafiya texnikasında optik linza köməyi ilə çevrilir və radiasiya yayan obyektin görüntüsü alınır. Holoqram texnikasında, obyektin optik olaraq yaradılan görüntüsünü deyil, obyekt dalğasının özü qeyd olunur. Bu qeyd düzgün şəkildə yenidən işıqlandıqda, orijinal obyekt dalğasını yenidən yaratmaq mümkündür.
1947-ci ildə Danis Gobar, bir cisimdən yayılan işığın və ikinci bir əlaqəli şüanın müdaxilə təsirlərinin fotoqrafiya filminə yazılmasını təklif etdi. Belə bir film çox xüsusi bir difraksiya şəbəkəsidir. İşıq şəbəkədən keçəndə diffraqs edir və cismin tamamilə 3 ölçülü görüntüsünü yaradır. Başqa sözlə, müdaxilə effektlərindən istifadə edərək bir cisim şəklinin qeyd edilməsi və şəklin yenidən yaradılması üsuluna holoqrafiya, daxikix sən müdaxilə naxışlarının olduğu filmə isə hologram deyilir.
Holoqramın texnikası
Holoqrafiya normal fotoqrafiya texnikasından bəzi fərqləri ilə seçilir. Hər bir işıq dalğasının üç xassəsi var: dalğa hündürlüyü isə müəyyənləşdirilən şiddəti, dalğaboyu uzunluğu isə tanınan rəngi və istiqaməti. Gümüşü lövhədə çəkilən qara və ağ fotoşəkillərdə işıqdakı intensivlik dəyişiklikləri qeyd edilərkən, rəngli fotoşəkillərdə dalğa boyu dəyişikliklər də qeyd edilə bilər. Hologramda, işığın intensivliyi ilə yanaşı, işıq dalğalarının istiqaməti də qeyd olunur və beləliklə üç ölçülü bir cisimi görə bilməyimiz təmin edilir. Bu, monoxrom hologramlar üçün keçərli olsa da, rəngli hologramlar üçün işığın üç xüsusiyyəti də qeyd olunur.
Üç ölçülü bir görüntü əldə etmək üçün cisimdən (mənbədən) çıxan işığın fotoşəkilini çəkmək lazımdır. Müxtəlif zirvələri və çökəklikləri əmələ gətirən hərəkətli işıq dalğaları bir anlıq dondurulub fotoşəkili çəkilə bilinsə, cismin işığı əks etdirən üç ölçülü xüsusiyyətlərinə sahib olan dalğa nümunəsi yenidən qurula bilər. Bu nöqtədən hərəkət edərək, cisimdən əks olunan lazer dalğalarından üç ölçülü bir görüntü əldə etmək üçün mənbədən yayılan işığın fotoşəkilini çəkmək lazımdır. Müxtəlif zirvələri və çökəklikləri əmələ gətirən işığın hərəkət edən dalğaları bir anlıq dondurulub şəkilləri çəkilə bilinərsə, işığı əks etdirən cismin 3 ölçülü xüsusiyyətlərini daşıyan dalğa nümunəsi yenidən qurula bilər. Bu nöqtədən hərəkət edərək lazer dalğalarının amplitüdləri və fazaları qeyd olunaraq hologram əldə edilə bilər. Bununla birlikdə, hologram əldə etmək üçün davamlı dalğa lazeri, impulslu lazer və ya yaqut impulslu lazer kimi bir lazer mənbəyi, xüsusi bir holoqrafik film və cismi hərəkətsiz saxlayacaq bir mexanizm tələb olunur. Belə bir mexanizm və lazer mənbəyi təmin etmək asan bir iş deyil. Bu mexanizm olmadan, evdə hologram almaq mümkün deyil. Difraksiyanın amplitüdlərini və fazalarını qeyd edərək, hologram əldə etmək olar.
Hologramda yaradılacaq obyekt tək rəngli bir işıq ilə işıqlandırılır və cisimdən səpələnəcək işıq və mənbədən gələn işıq fotoqrafiya lövhəsinə göndərilir. Lazer işıq mənbəyi kimi istifadə olunmalıdır. Səpələnən və mənbədən gələn işığın müdaxiləsi, filmdə mürəkkəb bir nümunənin əmələ gəlməsinə və qeyd olunmasına səbəb olur. Şəkildə bir forma yaratmaq üçün yalnız işlənmiş filmə göndərilir. Lövhədə iki şəkil meydana gəlir, film tərəfində — mənbəyə daha yaxın bir hissədə virtual və arxa tərəfdə həqiqi bir şəkil meydana gəlir. Holoqram yaratmaq üçün iki problemi həll etmək lazımdır. Əvvəla, istifadə etdiyimiz işıq, cismin ölçülərindən və filmə olan məsafədən daha uzun məsafələrdə faza uyğun olmalıdır. Bu səbəbdən adi işıq mənbələri bu tələbi qarşılamır. Buna görə də hologramlar hazırlamaq üçün lazer işığından istifadə edilməlidir. İkincisi, mexaniki dayanıqlıq çox yaxşı olmalıdır. Mənbə obyektinin və ya qeydinin ən kiçik hərəkəti dalğa uzunluğunun dörddə biri qədər olsa belə, müdaxilə modelini bulandıracaq və aydın görüntülərin əmələ gəlməsinin qarşısını alacaqdır. Bu maneələr aşılmaz deyil və bu gün holoqrafiya hələ də elmi tədqiqatlarda, əyləncə və bir çox texnoloji sahələrdə istifadə olunur.
Holoqrafiyanın istifadə sahələri
Holoqramın istifadə sahələri, üç ölçülü şəkillərin məftunedici gözəlliyindən çox daha yüksək səviyyələrə çatmışdır. Holoqrafiya ilə kifayət qədər əhatəli bir məlumat saxlama sistemi yaratmaq mümkündür. Çap olunmuş səhifənin hər nöqtəsindən əks olunan işıq holoqramın hər nöqtəsinə çatdığından, bir neçə dalğa uzunluğundan daha böyük bir film çərçivəsinin hər bölgəsi daha az detallı olsa da bütün bir səhifəni yenidən yarada bilər. Həmçinin, bir-birini izləyən səhifələrin ardıcıl holoqramları qalın bir fotoqrafiya filmi qatında həyata keçirdilə bilər. Hər səhifənin ekspozisiya prosesi bir az fərqli bir bucaqla yönəldilmiş bir bələdçi şüasının üstünə edildikdə, əldə edilmiş holoqramı müəyyən bir bucaq ilə işıqlandıraraq uyğun bir nöqtədən yalnız istədiyiniz səhifə görünə bilər. Bir incəsənət muzeyindəki bütün rəsmlər ardıcıllıqla və həqiqətən kiçik bir məkanda yüksək dəqiqliklə qeyd edilə bilər.
Başqa bir istifadə sahəsi isə eyni cismin eyni filmdə ardıcıl olaraq iki dəfə iki ayrı holoqramının edilməsidir. Holoqramların çəkildiyi anlar arasında cism bir qədər tərpənirsə, iki görüntü bir-birinə müdaxilə edir (sabun köpüyünün iki səthindən əks olunan işıq kimi). Holoqramın yaradılması zamanı formalaşdırılan müdaxilə və qarışıq salınmaması tələb olunan müdaxilə nümunəsi, hərəkətin başqa bir şəkildə görünməyən təfərrüatlarını ortaya qoyur, eyni şəkildə, havadakı sıxlıq dəyişiklikləri də, eyni holoqramın üstünə havanın iki ardıcıl görüntüsünün formalaşdırdığı müdaxilə qeyd edildikdə, gözlə görünən vəziyyətə gəlir. Bu üsul sayəsində bir şamın qızdırdığı hava və ya bir təyyarədən buraxılmış şok dalğası üzərində tədqiqatlar həyata keçirilə bilər. Yenidən yönləndirmə bildirişi müdaxilə və difraksiya skripka obrazında rol oynayır və bu xətlər titrəyən simlərin hərəkətini göstərir və iki ayrı holoqrafik təsvirin müdaxiləsi ilə əmələ gəlir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Holoqrafiya lazer sualari esasinda uc olculu goruntunun elde edilmesine verilen addir Bir cismin kosmosdaki varligi haqqinda melumatlar umumiyyetle ses ve ya isiq dalgalari seklinde bize catir Holoqrafiya cisimlerden gelen dalgalardaki melumatlari mueyyen bir sekilde saxlayib sonradan bu melumatlari itkisiz ortaya qoymaga imkan veren bir texnikadir EtimologiyasiBu movzuda ilk tedqiqatlari heyata kecirmis Dennis Gabor texnikaya Holoqrafiya adini vermisdir Holos yunan dilinden tercumede butov demekdir Holoqram cisimden gelen dalganin umumi melumatlarini yeni hem genlik hem de faz deyerlerini qeyd edir Istediyiniz zaman orijinal ses dalgasi bu qeyd muhitinden berpa olunur TarixcesiGabor 1948 ci ilde nesr olunan ilk meqalesinde holoqrafik qeyd prinsiplerini ortaya qoydu Normal fiziki detektorlar ve qeydiyyat muhiti yalniz U2 dalga intensivliyine hessas oldugundan tp fazi qeyd oluna bilmez Cisimden gelen isiq dalgasi ozu ile tezlik ve faz baximindan munasib bir referans dalgasina mudaxile etdiyi zaman yarana bilen dalganin intensivliyi bu dalgalarin intensivliyinden tek tek asili deyil hem de aralarindaki faz ferqine tabedir Bu da oz novbesinde holoqrafiyanin mahiyyetini teskil edir Optik linzalar bir nece esr evvel askar edilmis ve optik goruntulerin linzalarin komeyi ile nece istehsal edileceyi 1900 cu ilden evvel tamamile hell edilmisdi Bundan sonra fotoqrafiya texnikasi boyuk irelileyis elde etdi Fotoqrafiya ve holoqrafiya usullari arasinda cox boyuk bir prinsip ferqi var Fotoqrafiya texnikasinda goruntu iki olculu paylama kimi qeyd olunur Her sehnede isigin eks olundugu bir cox noqte var Bu noqtelerden cixan muxtelif dalgalarin yaratdigi tek kompleks dalga cisim dalgasi adlanir Bu kompleks dalga fotoqrafiya texnikasinda optik linza komeyi ile cevrilir ve radiasiya yayan obyektin goruntusu alinir Holoqram texnikasinda obyektin optik olaraq yaradilan goruntusunu deyil obyekt dalgasinin ozu qeyd olunur Bu qeyd duzgun sekilde yeniden isiqlandiqda orijinal obyekt dalgasini yeniden yaratmaq mumkundur 1947 ci ilde Danis Gobar bir cisimden yayilan isigin ve ikinci bir elaqeli suanin mudaxile tesirlerinin fotoqrafiya filmine yazilmasini teklif etdi Bele bir film cox xususi bir difraksiya sebekesidir Isiq sebekeden kecende diffraqs edir ve cismin tamamile 3 olculu goruntusunu yaradir Basqa sozle mudaxile effektlerinden istifade ederek bir cisim seklinin qeyd edilmesi ve seklin yeniden yaradilmasi usuluna holoqrafiya daxikix sen mudaxile naxislarinin oldugu filme ise hologram deyilir Holoqramin texnikasiHoloqrafiya normal fotoqrafiya texnikasindan bezi ferqleri ile secilir Her bir isiq dalgasinin uc xassesi var dalga hundurluyu ise mueyyenlesdirilen siddeti dalgaboyu uzunlugu ise taninan rengi ve istiqameti Gumusu lovhede cekilen qara ve ag fotosekillerde isiqdaki intensivlik deyisiklikleri qeyd edilerken rengli fotosekillerde dalga boyu deyisiklikler de qeyd edile biler Hologramda isigin intensivliyi ile yanasi isiq dalgalarinin istiqameti de qeyd olunur ve belelikle uc olculu bir cisimi gore bilmeyimiz temin edilir Bu monoxrom hologramlar ucun kecerli olsa da rengli hologramlar ucun isigin uc xususiyyeti de qeyd olunur Uc olculu bir goruntu elde etmek ucun cisimden menbeden cixan isigin fotosekilini cekmek lazimdir Muxtelif zirveleri ve cokeklikleri emele getiren hereketli isiq dalgalari bir anliq dondurulub fotosekili cekile bilinse cismin isigi eks etdiren uc olculu xususiyyetlerine sahib olan dalga numunesi yeniden qurula biler Bu noqteden hereket ederek cisimden eks olunan lazer dalgalarindan uc olculu bir goruntu elde etmek ucun menbeden yayilan isigin fotosekilini cekmek lazimdir Muxtelif zirveleri ve cokeklikleri emele getiren isigin hereket eden dalgalari bir anliq dondurulub sekilleri cekile bilinerse isigi eks etdiren cismin 3 olculu xususiyyetlerini dasiyan dalga numunesi yeniden qurula biler Bu noqteden hereket ederek lazer dalgalarinin amplitudleri ve fazalari qeyd olunaraq hologram elde edile biler Bununla birlikde hologram elde etmek ucun davamli dalga lazeri impulslu lazer ve ya yaqut impulslu lazer kimi bir lazer menbeyi xususi bir holoqrafik film ve cismi hereketsiz saxlayacaq bir mexanizm teleb olunur Bele bir mexanizm ve lazer menbeyi temin etmek asan bir is deyil Bu mexanizm olmadan evde hologram almaq mumkun deyil Difraksiyanin amplitudlerini ve fazalarini qeyd ederek hologram elde etmek olar Hologramda yaradilacaq obyekt tek rengli bir isiq ile isiqlandirilir ve cisimden sepelenecek isiq ve menbeden gelen isiq fotoqrafiya lovhesine gonderilir Lazer isiq menbeyi kimi istifade olunmalidir Sepelenen ve menbeden gelen isigin mudaxilesi filmde murekkeb bir numunenin emele gelmesine ve qeyd olunmasina sebeb olur Sekilde bir forma yaratmaq ucun yalniz islenmis filme gonderilir Lovhede iki sekil meydana gelir film terefinde menbeye daha yaxin bir hissede virtual ve arxa terefde heqiqi bir sekil meydana gelir Holoqram yaratmaq ucun iki problemi hell etmek lazimdir Evvela istifade etdiyimiz isiq cismin olculerinden ve filme olan mesafeden daha uzun mesafelerde faza uygun olmalidir Bu sebebden adi isiq menbeleri bu telebi qarsilamir Buna gore de hologramlar hazirlamaq ucun lazer isigindan istifade edilmelidir Ikincisi mexaniki dayaniqliq cox yaxsi olmalidir Menbe obyektinin ve ya qeydinin en kicik hereketi dalga uzunlugunun dordde biri qeder olsa bele mudaxile modelini bulandiracaq ve aydin goruntulerin emele gelmesinin qarsisini alacaqdir Bu maneeler asilmaz deyil ve bu gun holoqrafiya hele de elmi tedqiqatlarda eylence ve bir cox texnoloji sahelerde istifade olunur Holoqrafiyanin istifade saheleriHoloqramin istifade saheleri uc olculu sekillerin meftunedici gozelliyinden cox daha yuksek seviyyelere catmisdir Holoqrafiya ile kifayet qeder ehateli bir melumat saxlama sistemi yaratmaq mumkundur Cap olunmus sehifenin her noqtesinden eks olunan isiq holoqramin her noqtesine catdigindan bir nece dalga uzunlugundan daha boyuk bir film cercivesinin her bolgesi daha az detalli olsa da butun bir sehifeni yeniden yarada biler Hemcinin bir birini izleyen sehifelerin ardicil holoqramlari qalin bir fotoqrafiya filmi qatinda heyata kecirdile biler Her sehifenin ekspozisiya prosesi bir az ferqli bir bucaqla yoneldilmis bir beledci suasinin ustune edildikde elde edilmis holoqrami mueyyen bir bucaq ile isiqlandiraraq uygun bir noqteden yalniz istediyiniz sehife gorune biler Bir incesenet muzeyindeki butun resmler ardicilliqla ve heqiqeten kicik bir mekanda yuksek deqiqlikle qeyd edile biler Basqa bir istifade sahesi ise eyni cismin eyni filmde ardicil olaraq iki defe iki ayri holoqraminin edilmesidir Holoqramlarin cekildiyi anlar arasinda cism bir qeder terpenirse iki goruntu bir birine mudaxile edir sabun kopuyunun iki sethinden eks olunan isiq kimi Holoqramin yaradilmasi zamani formalasdirilan mudaxile ve qarisiq salinmamasi teleb olunan mudaxile numunesi hereketin basqa bir sekilde gorunmeyen teferruatlarini ortaya qoyur eyni sekilde havadaki sixliq deyisiklikleri de eyni holoqramin ustune havanin iki ardicil goruntusunun formalasdirdigi mudaxile qeyd edildikde gozle gorunen veziyyete gelir Bu usul sayesinde bir samin qizdirdigi hava ve ya bir teyyareden buraxilmis sok dalgasi uzerinde tedqiqatlar heyata kecirile biler Yeniden yonlendirme bildirisi mudaxile ve difraksiya skripka obrazinda rol oynayir ve bu xetler titreyen simlerin hereketini gosterir ve iki ayri holoqrafik tesvirin mudaxilesi ile emele gelir