Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Helford Makkinder (15 fevral 1861[…], Qeynsboro[d], Linkolnşir qraflığı[d] – 6 mart 1947[…], Bornmut, Dorset[d]) — London Universitetində coğrafiya professoru və İngilis Kral Coğrafiya Cəmiyyətinin ikinci başçısı.
| Helford Makkinder | |
|---|---|
| ing. Halford Mackinder | |
 | |
| Doğum adı | Halford Jdanella |
| Doğum tarixi | 15 fevral 1861[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 6 mart 1947[…](86 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahələri | coğrafiya, sosial-iqtisadi coğrafiya[d] |
| İş yerləri | |
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
O, vəzifələrini icra edərkən, eyni zamanda dünya müharibəsinə gətirib çıxaran və təxminən 12 milyondan çox insanın ölümünə səbəb olan "Qara Hakimiyyət Nəzəriyyəsi"ni ortaya qoymuşdur. Makkinder öz fikirlərini 1919-cu ildə nəşr etdirdiyi "Demokratik ideallar və gerçək" adlı əsərində ifadə etmişdir. Həmin fikirləri bu şəkildə təsnifatlandırmaq olar: "Şərqi Avropa ilə Sibir bölgəsi dünyanın "Heartlandı"nı (Ürək sahəsi) yaradır. Heartlandın ətrafındakı Balkanlardan Çinə qədər uzanan sahə isə "İç və ya Kənar Aypara", ya da "Rimland" qurşağıdır. Bunun xaricində qalan Amerika- Afrika- Avstraliya- Yaponiya xətti isə "Xarici və ya Kənar Aypara", ya da "Dünya Adasının Peykləri" olaraq qəbul edilir". Makkinder dünyanı bu şəkildə təsnifatlandırdıqdan sonra, nəzəriyyə kimi formalaşmış fikrini bu şəkildə inkişaf etdirmişdir: "Şərqi Avropaya hökm edən bir dövlət Heartlanda hakim olar. Heartlanda hökm edən isə əvvəlcə "İç və ya Kənar Aypara", ya da "Rimland"a hökm edər. Sonra da "Xarici və ya Kənar Aypara"ya, yəni bütün dünyaya hakim olar."
"Quru Hakimiyyət Nəzəriyyəsi" kimi tanınan bu fikirdə müsəlman Türk dünyasının yeri "Daxili və ya Kənar Aypara" qurşağı içindədir. Haushofer və Makkinderin fikirləri xüsusilə Hitler tərəfindən qəbul olunmuş və İkinci dünya müharibəsi zamanı tətbiq mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Daha sonra Sovet Rusiyası bu fikri reallaşdırmaq üçün 70 il boyunca Avrasiyanı qan gölünə çevirmişdir.
Makkinderin bu fikrinə zidd fikirlər inkişaf etdirilmiş və bu mövzuda Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ), xüsusilə "Kənar Qurşaq Nəzəriyyəsi", "Dəniz Hakimiyyət Nəzəriyyəsi" və "Hava Hakimiyyət Nəzəriyyəsi"ni ortaya atmışdır. ABŞ-nin Yale Universitetində beynəlxalq münasibətlər üzrə professor Nicholas J. Spykman (1893-1943) Makkinderin fikirlərinə qarşı bir başqa fikir inkişaf etdirmiş və "Kənar Qurşaq Nəzəriyyəsi"ni irəli sürmüşdür. Bu fikirlə hakim güc Heartland deyil, Xarici-Kənar Aypara üzərindəki ölkələrdir. Bunların başında ABŞ gəlir. Ancaq Heartlanda çatmaq üçün Daxili-Kənar Ayparanın, yəni müsəlman Türk dünyasının ələ keçirilməsi şərtdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Crone G. R. Halford Mackinder // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Who's who (brit. ing.). (untranslated), 1849. ISSN 0083-937X
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Helford Makkinder 15 fevral 1861 Qeynsboro d Linkolnsir qrafligi d 6 mart 1947 Bornmut Dorset d London Universitetinde cografiya professoru ve Ingilis Kral Cografiya Cemiyyetinin ikinci bascisi Helford Makkindering Halford MackinderDogum adi Halford JdanellaDogum tarixi 15 fevral 1861 1861 02 15 Dogum yeri Qeynsboro d Linkolnsir d Linkolnsir qrafligi d Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiVefat tarixi 6 mart 1947 1947 03 06 86 yasinda Vefat yeri Bornmut Bornmut Kraystcorc ve Pul d Dorset d Ingiltere Birlesmis KralliqElm saheleri cografiya sosial iqtisadi cografiya d Is yerleri Oksford Universiteti London Iqtisadiyyat ve Siyasi Elmler MektebiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiO vezifelerini icra ederken eyni zamanda dunya muharibesine getirib cixaran ve texminen 12 milyondan cox insanin olumune sebeb olan Qara Hakimiyyet Nezeriyyesi ni ortaya qoymusdur Makkinder oz fikirlerini 1919 cu ilde nesr etdirdiyi Demokratik ideallar ve gercek adli eserinde ifade etmisdir Hemin fikirleri bu sekilde tesnifatlandirmaq olar Serqi Avropa ile Sibir bolgesi dunyanin Heartlandi ni Urek sahesi yaradir Heartlandin etrafindaki Balkanlardan Cine qeder uzanan sahe ise Ic ve ya Kenar Aypara ya da Rimland qursagidir Bunun xaricinde qalan Amerika Afrika Avstraliya Yaponiya xetti ise Xarici ve ya Kenar Aypara ya da Dunya Adasinin Peykleri olaraq qebul edilir Makkinder dunyani bu sekilde tesnifatlandirdiqdan sonra nezeriyye kimi formalasmis fikrini bu sekilde inkisaf etdirmisdir Serqi Avropaya hokm eden bir dovlet Heartlanda hakim olar Heartlanda hokm eden ise evvelce Ic ve ya Kenar Aypara ya da Rimland a hokm eder Sonra da Xarici ve ya Kenar Aypara ya yeni butun dunyaya hakim olar Quru Hakimiyyet Nezeriyyesi kimi taninan bu fikirde muselman Turk dunyasinin yeri Daxili ve ya Kenar Aypara qursagi icindedir Haushofer ve Makkinderin fikirleri xususile Hitler terefinden qebul olunmus ve Ikinci dunya muharibesi zamani tetbiq merhelesine qedem qoymusdur Daha sonra Sovet Rusiyasi bu fikri reallasdirmaq ucun 70 il boyunca Avrasiyani qan golune cevirmisdir Makkinderin bu fikrine zidd fikirler inkisaf etdirilmis ve bu movzuda Amerika Birlesmis Statlari ABS xususile Kenar Qursaq Nezeriyyesi Deniz Hakimiyyet Nezeriyyesi ve Hava Hakimiyyet Nezeriyyesi ni ortaya atmisdir ABS nin Yale Universitetinde beynelxalq munasibetler uzre professor Nicholas J Spykman 1893 1943 Makkinderin fikirlerine qarsi bir basqa fikir inkisaf etdirmis ve Kenar Qursaq Nezeriyyesi ni ireli surmusdur Bu fikirle hakim guc Heartland deyil Xarici Kenar Aypara uzerindeki olkelerdir Bunlarin basinda ABS gelir Ancaq Heartlanda catmaq ucun Daxili Kenar Ayparanin yeni muselman Turk dunyasinin ele kecirilmesi sertdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Crone G R Halford Mackinder Encyclopaedia Britannica ing Who s who brit ing untranslated 1849 ISSN 0083 937X