Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hedysarum alpinum — Alp qəpikotu (Sarılıq qəpikotu, qaymaqçiçək qəpikotu, qəpikotu)
| Hedysarum alpinum | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Hedysarum alpinum | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası
Alp qəpikotu çoxillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 40-120 sm, yarpaqlı, düzqalxan olmaqla, çılpaq gövdəyə malikdir. Yarpaqları tökülən, cüt olmayan, tək, lələkli-mürəkkəb, 5-9 ədəd qısasaplaqlı, uzunsov-yumurtavari və ya uzunsov-ellipsvari olub, bütövkənarlı yarpaqlardan ibarətdir. Yarpaqları çılpaq və ya kənarları tükcüklü, əsas damarının uzunluğu 3 sm-ə bərabərdir. Yalançı zoğları iridir. Hamaş çiçəkləri 20-30 (60) ədəd, uzun fırçalı, başlıca olaraq uzun yarpaqlıdır. Çiçəkləri tünd-çəhrayı və ya bənövşəyi, bəzən ağ, qısa saplaqlı və xətti çiçək altlıqlıdır. Kasacığı zəngşəkilli olub, çiçək tacı kəpənəkçiçək tipindədir. Meyvələri 1-4 üzvlü paxla, dairəvi və ya dairəvi-ellipsşəkilli, çılpaq və ya açılan sıx tükcüklü, torvari olmamaqla, kənarları yoxdur. İyul-avqust aylarında çiçəkləyir, avqustun sonunda meyvələri yetişir. Sarılıq qəpikotunun hündürlüyü 150 sm olan çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları 3-5 cüt iri yarpaqcıqlı olub, uzunluğu 4 sm və daha çox olur. Çiçəkqrupu seyrək, birtərəfli fırçalı, 15-35 ədəd sarımtıl ləçəkli iri çiçəkləri vardır. Meyvələri paxlalı 2-4 yastı, uzunsov-ellipsvari, naziktorlu və bütöv kənarlıdır.
Xammal toplanılmış massivlərin təkrar bərpası aqrotexniki tədbirlərə əməl etməklə 1 il çəkir.
İyul-avqust aylarında yarpaqlı gövdəsi 10-20 sm torpaqdan hündür oraqla biçilməlidir. Yerüstü hissələrini topladıqdan sonra kölgədə mütəmadi olaraq qurudulmalıdır. Sonra bitkini döymək, qaba, kobud, yoğun gövdələrini dırmığın köməkliyi ilə toplamaq lazımdır.
Zəif iyli və büzücü dadlıdır.
Xammalı yeşiklərə qablaşdırılmalı və yaxşı hava dəyişilən quru yerlərdə saxlanılmalıdır. Saxlama müddəti 2 ildir.
Tərkibi və təsiri
Hər iki növün tərkibində ksantonlar (mangiferin, izomangiferin, qlyükomangiferin), flavonoidlər (hiperozid, polistixozid, avikulyarin), monosaxaridlər (qalaktoza, qlükoza, arabinoza, ksiloza), pektin maddələri, polisaxaridlər və askorbin turşusu vardır. Alp qəpikotu bitkisinin tərkibində makro və mikroelementlər K, Са, Мn, Мо, Сu, Se tapılmışdır.
Alipizarin həb 0,1 q, məlhəmi 2%, 5% fərdi mangiferindən ibarətdir. Virusəleyhinə dərmandır. «Roqlidis» (ot komponenti).
Virusəleyhinə dərmandır. Ksanton qlükozid manqiferini ingibitasiya etməklə, virus reproduksiya olunaraq onun inkişafına səbəb olur. Virusa qarşı hazırlanan qamma interferon qan hüceyrələrində bakterostatik təsirlə qrammüsbət və qrammənfi bakteriyalara, ibtidailərə və vərəm mikrobakteriyalarına təsir edir.
Alp qəpikotundan hazırlanan «Alpizarin» preparatı fərdi xüsusiyyətə malik manqiferin qlükozidinə görə təsir edir. «Alpizarin» preparatından hazırlanan məlhəm və həblər virusəleyhinə dərman kimi keratit və dermatitlərdə herpes virusu ştammlarını məhv edir. «Roqlidis» (ot komponenti) yaz və payız dövrlərində respirator xəstəliklərində, xroniki xəstəliklər zamanı ahıl yaşlı orqanizmin zəifləməsində əvəzsiz dərmandır.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 750.
- S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hedysarum alpinum Alp qepikotu Sariliq qepikotu qaymaqcicek qepikotu qepikotu Hedysarum alpinumElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Hedysarum alpinumBeynelxalq elmi adiHedysarum alpinum L 1753Sekil axtarisiITIS 26723NCBI 57576EOL 703939Botaniki xarakteristikasiAlp qepikotu coxillik ot bitkisi olub hundurluyu 40 120 sm yarpaqli duzqalxan olmaqla cilpaq govdeye malikdir Yarpaqlari tokulen cut olmayan tek lelekli murekkeb 5 9 eded qisasaplaqli uzunsov yumurtavari ve ya uzunsov ellipsvari olub butovkenarli yarpaqlardan ibaretdir Yarpaqlari cilpaq ve ya kenarlari tukcuklu esas damarinin uzunlugu 3 sm e beraberdir Yalanci zoglari iridir Hamas cicekleri 20 30 60 eded uzun fircali baslica olaraq uzun yarpaqlidir Cicekleri tund cehrayi ve ya benovseyi bezen ag qisa saplaqli ve xetti cicek altliqlidir Kasacigi zengsekilli olub cicek taci kepenekcicek tipindedir Meyveleri 1 4 uzvlu paxla dairevi ve ya dairevi ellipssekilli cilpaq ve ya acilan six tukcuklu torvari olmamaqla kenarlari yoxdur Iyul avqust aylarinda cicekleyir avqustun sonunda meyveleri yetisir Sariliq qepikotunun hundurluyu 150 sm olan coxillik ot bitkisidir Yarpaqlari 3 5 cut iri yarpaqciqli olub uzunlugu 4 sm ve daha cox olur Cicekqrupu seyrek birterefli fircali 15 35 eded sarimtil lecekli iri cicekleri vardir Meyveleri paxlali 2 4 yasti uzunsov ellipsvari naziktorlu ve butov kenarlidir Xammal toplanilmis massivlerin tekrar berpasi aqrotexniki tedbirlere emel etmekle 1 il cekir Iyul avqust aylarinda yarpaqli govdesi 10 20 sm torpaqdan hundur oraqla bicilmelidir Yerustu hisselerini topladiqdan sonra kolgede mutemadi olaraq qurudulmalidir Sonra bitkini doymek qaba kobud yogun govdelerini dirmigin komekliyi ile toplamaq lazimdir Zeif iyli ve buzucu dadlidir Xammali yesiklere qablasdirilmali ve yaxsi hava deyisilen quru yerlerde saxlanilmalidir Saxlama muddeti 2 ildir Terkibi ve tesiriHer iki novun terkibinde ksantonlar mangiferin izomangiferin qlyukomangiferin flavonoidler hiperozid polistixozid avikulyarin monosaxaridler qalaktoza qlukoza arabinoza ksiloza pektin maddeleri polisaxaridler ve askorbin tursusu vardir Alp qepikotu bitkisinin terkibinde makro ve mikroelementler K Sa Mn Mo Su Se tapilmisdir Alipizarin heb 0 1 q melhemi 2 5 ferdi mangiferinden ibaretdir Viruseleyhine dermandir Roqlidis ot komponenti Viruseleyhine dermandir Ksanton qlukozid manqiferini ingibitasiya etmekle virus reproduksiya olunaraq onun inkisafina sebeb olur Virusa qarsi hazirlanan qamma interferon qan huceyrelerinde bakterostatik tesirle qrammusbet ve qrammenfi bakteriyalara ibtidailere ve verem mikrobakteriyalarina tesir edir Alp qepikotundan hazirlanan Alpizarin preparati ferdi xususiyyete malik manqiferin qlukozidine gore tesir edir Alpizarin preparatindan hazirlanan melhem ve hebler viruseleyhine derman kimi keratit ve dermatitlerde herpes virusu stammlarini mehv edir Roqlidis ot komponenti yaz ve payiz dovrlerinde respirator xesteliklerinde xroniki xestelikler zamani ahil yasli orqanizmin zeiflemesinde evezsiz dermandir IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 750 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333Hemcinin bax