Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Harşa (Harşavardhana; 590 – 647) — Şimali Hindistanı 606–647-ci illərdə udarə edən Puşpabxuti nəslindən hökmdar.
| Harşa | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 590 |
| Vəfat tarixi | 647 |
| Fəaliyyəti | şair |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
VI əsrdə Şimali Hindistanda ən böyük dövlətlər Qauda (Şimali və ), Maukhari (paytaxtı Kanauc, Qanqın orta axarları və Doab), Puşpabhuti (yuxarı Doab, paytaxtı Şthaneşvara, müasir Delhi və Sirhinda əraziləri) idi, bu üç dövlət bir-birilə qanlı mübarizə aparırdı.
VIII əsrə kimi Maqadhada Quptlara aidiyyəti olmayan sülalələr hökmranlıq edirdilər. Qanqdan şimalda paytaxtı müasir Kanauc olan Maukhariya dövləti, Satlec və Camna çayları arasında mərkəzi Sthaneşvara olan dövlət, Pəncabda isə Maqadhada hökmranlıq edən Qupt və Maukhariya sülaləsi ilə qohum olan Prabhakaravardhana hakimiyyətdə idi. Onun ölümündən sonra Puşpabhuti (Sthaneşvara) hökmdarının dəstəklədiyi Maqadha Qupt sülaləsi və Maukhariyalı sülaləsi arasında müharibə baş verdi, bu döyüşdə hökmdarlar həlak oldu. Qupt və Maukhariya dövlətləri Harşinin (və ya Harşa) hakimiyyəti (606–647-ci illər) altında birləşdirildi. Harşa hakimiyyəti illərində Qupt imperiyasının qüdrətini müəyyən qədər bərpa etsə də, bütün Hindistanı əhatə edən imperiya yaranmadı.
Harşa haqqında tarixçi-xronikaçı Banunun yazdığı "Harşaçarita" əsərində maraqlı məlumatlar əksini tapmışdır. Banu bildirirdi ki, "Harşanın hakimiyyətinin ilk altı ilində fillərin üzərindən zirehləri çıxarmadılar, döyüşçülər dəbilqələrini, zirehlərini yerə qoymadılar". Bu döyüşkənliyin nəticəsində də Harşa bütün Şimali Hindistanı tutdu. Qauda hökmdarı Şaşankinin ölümündən sonra Harşa Maqadha və Benqalı ələ keçirdi. Harşa dövləti XIII əsrin əvvəllərinədək Hindistanda sonuncu hind imperiyası oldu, bu dövlətin ərazisinə Malva və Racputandan başqa Şimali Hindistanın digər əraziləri daxil idi.
Güclü feodal dövləti olan Harşa dövründə sistemli vergi siyasəti yürüdülür, ticarət inkişaf edirdi. Harşa zamanında məhsulun 1/6-dən torpaq vergisi tutulur, dövlətin xəzinəsi daxili və xarici bazar vergiləri hesabına dolurdu. Harşanın ölümündən sonra dövləti bir neçə yerə parçalandı, vassal vilayətlərdən ibarət olması imperiyanın tez bir zamanda çökməsinə gətirib çıxardı.
Harşanın əcdadları şivaist olsa da özü buddizmi qəbul etmişdi. Onun hakimiyyəti illərində Nalanddakı (müasir Allahabad yaxınlığında) buddist universitet Hindistandan kənarda da məşhur idi. Altı mərtəbəli binası, təsərrüfat tikililəri olan, geniş ərazini əhatə edən Naland universitetində minlərlə tələbə təhsil alır və yaşayırdı.
Harşa dövründə buddizm dəstəklənsə də, buddist məbədlərinin tikintisinə xüsusi diqqət yetirilsə də, bu dini təlim tənəzzül dövrünü keçirirdi. Feodalizmin inkişafı ilə qapalı natural təsərrüfatların yaranması geniş kütlələrə müraciət edən buddizmin qarşısını aldı, daha qapalı və sərt varna-cati sistemi olan hinduizmin mövqelərini möhkəmləndirdi.
İstinadlar
- Harṣa // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- Harṣavardhana // Korean Authority File (kor.).
- Əliyev (Ayvazalı) B. F. Hindistanın etnoqrafiyası (maddi mədəniyyət). I. Bakıː Elm və təhsil, 2017, s.74–76
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Harsa Harsavardhana 590 647 Simali Hindistani 606 647 ci illerde udare eden Puspabxuti neslinden hokmdar HarsaDogum tarixi 590Vefat tarixi 647Fealiyyeti sair Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaVI esrde Simali Hindistanda en boyuk dovletler Qauda Simali ve Maukhari paytaxti Kanauc Qanqin orta axarlari ve Doab Puspabhuti yuxari Doab paytaxti Sthanesvara muasir Delhi ve Sirhinda erazileri idi bu uc dovlet bir birile qanli mubarize aparirdi VIII esre kimi Maqadhada Quptlara aidiyyeti olmayan sulaleler hokmranliq edirdiler Qanqdan simalda paytaxti muasir Kanauc olan Maukhariya dovleti Satlec ve Camna caylari arasinda merkezi Sthanesvara olan dovlet Pencabda ise Maqadhada hokmranliq eden Qupt ve Maukhariya sulalesi ile qohum olan Prabhakaravardhana hakimiyyetde idi Onun olumunden sonra Puspabhuti Sthanesvara hokmdarinin desteklediyi Maqadha Qupt sulalesi ve Maukhariyali sulalesi arasinda muharibe bas verdi bu doyusde hokmdarlar helak oldu Qupt ve Maukhariya dovletleri Harsinin ve ya Harsa hakimiyyeti 606 647 ci iller altinda birlesdirildi Harsa hakimiyyeti illerinde Qupt imperiyasinin qudretini mueyyen qeder berpa etse de butun Hindistani ehate eden imperiya yaranmadi Harsa haqqinda tarixci xronikaci Banunun yazdigi Harsacarita eserinde maraqli melumatlar eksini tapmisdir Banu bildirirdi ki Harsanin hakimiyyetinin ilk alti ilinde fillerin uzerinden zirehleri cixarmadilar doyusculer debilqelerini zirehlerini yere qoymadilar Bu doyuskenliyin neticesinde de Harsa butun Simali Hindistani tutdu Qauda hokmdari Sasankinin olumunden sonra Harsa Maqadha ve Benqali ele kecirdi Harsa dovleti XIII esrin evvellerinedek Hindistanda sonuncu hind imperiyasi oldu bu dovletin erazisine Malva ve Racputandan basqa Simali Hindistanin diger erazileri daxil idi Guclu feodal dovleti olan Harsa dovrunde sistemli vergi siyaseti yurudulur ticaret inkisaf edirdi Harsa zamaninda mehsulun 1 6 den torpaq vergisi tutulur dovletin xezinesi daxili ve xarici bazar vergileri hesabina dolurdu Harsanin olumunden sonra dovleti bir nece yere parcalandi vassal vilayetlerden ibaret olmasi imperiyanin tez bir zamanda cokmesine getirib cixardi Harsanin ecdadlari sivaist olsa da ozu buddizmi qebul etmisdi Onun hakimiyyeti illerinde Nalanddaki muasir Allahabad yaxinliginda buddist universitet Hindistandan kenarda da meshur idi Alti mertebeli binasi teserrufat tikilileri olan genis erazini ehate eden Naland universitetinde minlerle telebe tehsil alir ve yasayirdi Harsa dovrunde buddizm desteklense de buddist mebedlerinin tikintisine xususi diqqet yetirilse de bu dini telim tenezzul dovrunu kecirirdi Feodalizmin inkisafi ile qapali natural teserrufatlarin yaranmasi genis kutlelere muraciet eden buddizmin qarsisini aldi daha qapali ve sert varna cati sistemi olan hinduizmin movqelerini mohkemlendirdi IstinadlarHarṣa Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968 Harṣavardhana Korean Authority File kor Eliyev Ayvazali B F Hindistanin etnoqrafiyasi maddi medeniyyet I Bakiː Elm ve tehsil 2017 s 74 76