Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Futbol hakim köməkçiləri (1996-cı ilə qədər laynsmen (ing. linesman) və ya laynsvumen (ing. lineswoman ) kimi tanınırdılar) — oyun zamanı referiyə qaydalara riayət etməsində kömək edə biləcək şəxslər. Futbolun ən mütəşəkkil səviyyələrində hakim briqadası 3 nəfərdən ibarət olur, onların ikisi köməkçi qismində, biri isə baş hakim kimi oyunu idarə edir. Onların əsas vəzifələri topun çıxdığını və hansı komandanın oyunçuları topu oyuna yenidən qaytarmaq hüququna malik olduğunu göstərmək, oyundan kənar vəziyyət baş verərsə, bunu baş hakimə bildirmək və hakimin görmədiyi məqamlarla bağlı ona məsləhət verməkdədi. Yerli oyun qaydalarından və hakimin mülahizəsindən asılı olaraq, köməkçi hakim müxtəlif inzibati vəzifələridə görə bilər. Məsələn, əgər baş hakim oyunu hər hansısa səbəbdən davam edə bilmirsə, onu köməkçi hakimlərdən biri əvəz edə bilər, həmçinin əvəzləmə vaxtı oyunçulara nəzarət edə bilər. Köməkçi hakimlər məsləhətçi rolunda çıxış edirlər, və onların verdiyi hər fikiri baş hakim ləğv edə bilər.
Yüksək səviyyəli oyunlarda referiyə dördüncü hakim kömək edir. Dördüncü hakimin vəzifəsi, bir qayda olaraq, inzibati xarakter daşısada, qaydalardan və hakimin qərarlarından asıllı olaraq dəyişə bilər. Dördüncü hakim əsasən oyunçu dəyişikliyinə nəzarət, oyuna nə qədər vaxt əlavə olunacağı barədə tamaşaçılara tablo vasitəsi ilə göstərmək və başqa texniki işlərlə məşğul olur. Yerli oyun qaydalarından asılı olaraq, əgər baş hakim və ya köməkçi hakim oyunu davam edə bilməzsə, dördüncü hakim onları əvəz edə bilər.
Əsas vəzifələri
Futbol oyununun 6-cı qaydasına görə "hakimin iki köməkçisi olmalıdır". Qayda həmçinin yardımçı hakimlərin səlahiyyətlərini müəyyən edir, lakin onların qərarları həlledici deyil və baş hakimin təsdiqi olmadan, heç bir qərar quvvəyə minmir. Həmçinin baş hakim şübhəli məsələlərə dair onlarla məsləhətləşə bilər. Hakimin köməkçiləri penalti zərbələri zamanı vizual yardımı təmin edirdilər, amma tətbiqindən sonra buna ehtiyac qalmadı. Baş hakimin köməkçiləri adətən hazırlıq və inzibati funksiyaların yerinə yetirilməsi üçün hakimə yardım göstərirlər.
Yardımçı hakimlərin və baş hakimin geyimi eyni olmalıdı, üstəlik yardımçı hakimlər öz qərarlarını baş hakimə, futbolçulara və tamaşaçılara göstərmək üçün gur-rəngli bayraqlar (adətən qırmızı, sarı) daşimalıdılar. Futbolda əsasən (diaqonal nəzarət sistemi) istifadə edildiyindən, hər köməkçi hakim oyun zamanı meydanın yalnız bir ucuna və bir yan xəttinə nəzarət edir. Yüksək səviyyəli yarışlarda yardımçı hakimin bayrağı düymələrlə təchiz oluna bilər, bununla o, hakimə səs siqnalı göndərib, hakimin diqqətini cəlb edə bilər. Həmçinin hakimlər arasında səs ünsiyyəti daha asan olsun deyə, yüksək səviyyəli yarışlarda xüsusilə də böyük stadionlarda keçirilən oyunlarda hakimlər briqadasının hər bir üzvü simsiz mikrofonlar və qulaqlıqlarla təchiz olunur.
Əvvəllər hakimin köməkçiləri "laysman" adlanırdılar. 1996-ci ildə bu ad hakimlərin müasir rolunu əks etdirmək və bu peşənin hansısa kankret cinsə aid olmadığını göstərmək üçün dəyişdirilmişdir. Buna baxmayaraq aşağı səviyyəli turnirlərdə hələdə "laynsman" termini işlədilir
Dördüncü hakim
Dördüncü hakim referiyə müxtəlif məsələlərdə kömək və digər hakimi əvəz edə bilər. İngilis hakim və inzibatçı Ken Aston 1966-cı ildə "ehtiyat hakim" adlanan praktikanı tətbiq etməyə başlıyıb, lakin Beynəlxalq Futbol Assosiasiyaları Şurası (İFAB) rəsmən 1991-ci ilə qədər belə bir hakim mövqeyisini yaratmadı və futbola nəzarət edən bu nümayəndənin (bir hakim kimi yox) meydanda məsuliyyət zonasını açıqlamışdı. Dördüncü hakimə sadəcə hər zaman baş hakimə yardım etmək tapşırılıb və onun vəzifələri əsasən baş hakimin səlahiyyətindədir. Dördüncü hakimin meydandaki mövqeyəsi komandaların texniki zonaların arasında olan qısa məsafədədi, amma onun dəqiq harda duracağını futbol qanunları müəyyən etmiyib. Adətən dördüncü hakim aşağıdakı işləri görməkdə kömək edir:
- Oyunun əvvəlində, zamanı və sonrasında inzibati funksiyalarını yerinə yetirməkdə köməklik göstərmə;
- Futbolçuların geyim təchizatını yoxlanışı və qiymətləndirilməsi;
- Əvəz edilmələrin mütəşəkkil qaydada aparılmasının təmin edilməsi;
- Nömrələnmiş lövhələr və ya elektron tablo vasitəsilə əvəzetmənin detalları haqqında hakimi xəbərdar etmək;
- Nömrələnmiş lövhələr və ya elektron tablo vasitəsilə komandalara və tamaşaçılara hissəyə nə qədər vaxt əlavə edildiyi haqda məlumat vermək. Oyuna nə qədər vaxt əlavə etməkdən öncə, dördüncü hakim baş hakimlə məsləhətləşməlidi;
- Hakim və oyunda iştirak etməyən hər hansı bir üzv (məsələn, stadion menecerləri, təhlükəsizlik heyəti, TV və radio yayım ekipajı) arasında əlaqəçi kimi çıxış etmə;
- Məşqçilər ya da əvəz edici oyunçular texniki zonada səs-küy edərlərsə, onları sakitləşdirmək;
Dördüncü hakim hakimlər briqadasının əsas üzvlərindən sayılır, hansı ki meydana və oyunçulara nəzarət edir və referinin gözdən qaçırtdığı epizodlarda ona məsləhət verir. Dördüncü hakim əlavə yazılarda edir və hakimin ciddi səhv etməsinin qarşısını alır: məsələn, hakimin səhv oyunçunu cəzalandırması və ya da bir oyunçuya iki dəfə sarı kart göstərib, qırmızı kart göstərməməsi hallarda.
Dördüncü hakim 2006-cı ildə Dünya Çempionatının finalında əhəmiyyətli rol oynadı, çünki bu vəzifəni daşıyan Luis Medina Kantalexo referi Elisondo Horasioya Zinəddin Zidanın ya başı ilə zərbə endirdiyini bildirdi, və nəticədə baş hakim Zidana qırmızı kart göstərdi. Fransa millisinin o zaman ki baş məşqçisi Raymond Domenik hakim Kantalexonu video təkrar izləməkdə günahlandırmışdı (hakimlərə video təkrar izləmək FİFA qanunlarına ziddi idi), amma FİFA bununla razılaşmadı və Kantalexonun heç bir qayda pozuntusu etmədiyini açıqlamışdı.
Əgər üç hakimlərdən biri zədələnərsə, onda dördüncü hakim rəsmi əvəzləyici sayıldığı üçün onların yerinə keçə bilər.
Əlavə hakimlər
Əlavə hakimlər az istifadə olunsalar da, yenə də bir neçə beynəlxalq turnirlərdə sınanmışdılar.
Beşinci hakim
2006-cı ildə keçirilən Dünya Çempionatında FİFA oyunlara 5 hakim təyin etmişdir. Beşinci hakimin vəzifəsi dördüncü hakimə müxtəlif məsələlərdə kömək və lazım gələrsə hansısa zədələnmiş hakimi əvəz etməkdə idi. Əgər yardımçı hakim hər hansısa səbəbdən oyunda hakimliyi davam edə bilməzsə, onda onu beşinci hakim əvəzləməlidir, dördüncü hakim isə referinin (baş hakimin) əsas əvəzedicisi sayılır. Bu fərq baş hakimin və hakimin köməkçilərinin ayrı-ayrı tapşırıqları yerinə yetirdiyini göstərmək üçün edilmişdir.
2006 Dünya Çempionatının finalı sonrası İtaliya millisinin baş məşqçisi söyləmşidir ki, baş hakim Fransa millisinin oyunçusu Zidana qırmız kart göstərməzdən əvvəl beşinci və dördüncü hakimlərlə məsləhətləşmişdir, hansılar ki qayda pozuntusu momentini video təkrar izlədikdən sonra, baş hakimə öz qərarını söyləmişdilər. FİFA bu iddianı təkzib etmişdir.
Əlavə köməkçi hakim
(UEFA Avropa Liqasının 2009/2010 sezonunun) qrup mərhələsində hər iki qapının arxasında bir hakim qoyulmuşdur ki, baş hakimi hər cür insidentlərlə bağlı məlumatlandırsın, xüsusilə cərimə meydançasında və onun ətrafında baş verən olaylar barədə. Onların mövqeyiləri mübahisəli anlar yada qol vəziyyətləri zamanı daha yaxşı görüntü təmin edir.
Bu sayda hakimlər həmçinin sezonunda və Avro 2012 seçmə və final mərhələsində istifadə olunmuşdur. UEFA Çempionlar Liqasında, Avropa Liqasında, AVRO 2012, eləcə də AFK Prezidentinin Kuboku və Braziliyada, Fransada, İtaliyada, Mərakeşdə və Qətərdə keçirilən turnirlərdə 2 illik sınağdan sonra, əlavə köməkçi hakimlərin istifadəsi 2012-ci ildə iyul ayında Beynəlxalq Futbol Assosiasiyaları Şurası (İFAB) tərəfindən təsdiqləndi. 2013-cü ildə əlavə yardımçı hakimlər Şotlandiya kubokunun final oyununu idarə etmişdilər, bu Şotlandiya futbolunda bir ilk idi.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2019-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-26.
- Poll, Graham (9 April 2009). "The Official Line: How many referees do you need for an FA Cup semi-final?" 2020-11-25 at the Wayback Machine. Daily Mail (Associated Newspapers). Retrieved 30 İyul 2015.
- Ingle, Sean (10 July 2006). "Sending-off is put down to video use" 2021-07-11 at the Wayback Machine. The Guardian (Guardian News and Media).
- "Fifa denies video evidence claims" 2018-06-13 at the Wayback Machine. BBC Sport. BBC. 10 July 2006. Retrieved 17 August 2013.
- "IFAB makes three unanimous historic decisions". 2015-06-08 at the Wayback Machine FIFA.com.
- "Willie Collum and additional assistants appointed for final". BBC Sport. BBC.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Futbol hakim komekcileri 1996 ci ile qeder laynsmen ing linesman ve ya laynsvumen ing lineswoman kimi taninirdilar oyun zamani referiye qaydalara riayet etmesinde komek ede bilecek sexsler Futbolun en mutesekkil seviyyelerinde hakim briqadasi 3 neferden ibaret olur onlarin ikisi komekci qisminde biri ise bas hakim kimi oyunu idare edir Onlarin esas vezifeleri topun cixdigini ve hansi komandanin oyunculari topu oyuna yeniden qaytarmaq huququna malik oldugunu gostermek oyundan kenar veziyyet bas vererse bunu bas hakime bildirmek ve hakimin gormediyi meqamlarla bagli ona meslehet vermekdedi Yerli oyun qaydalarindan ve hakimin mulahizesinden asili olaraq komekci hakim muxtelif inzibati vezifeleride gore biler Meselen eger bas hakim oyunu her hansisa sebebden davam ede bilmirse onu komekci hakimlerden biri evez ede biler hemcinin evezleme vaxti oyunculara nezaret ede biler Komekci hakimler meslehetci rolunda cixis edirler ve onlarin verdiyi her fikiri bas hakim legv ede biler Fransali qadin hakimi topun cixdigi barede isare edir Yuksek seviyyeli oyunlarda referiye dorduncu hakim komek edir Dorduncu hakimin vezifesi bir qayda olaraq inzibati xarakter dasisada qaydalardan ve hakimin qerarlarindan asilli olaraq deyise biler Dorduncu hakim esasen oyuncu deyisikliyine nezaret oyuna ne qeder vaxt elave olunacagi barede tamasacilara tablo vasitesi ile gostermek ve basqa texniki islerle mesgul olur Yerli oyun qaydalarindan asili olaraq eger bas hakim ve ya komekci hakim oyunu davam ede bilmezse dorduncu hakim onlari evez ede biler Esas vezifeleriFutbol oyununun 6 ci qaydasina gore hakimin iki komekcisi olmalidir Qayda hemcinin yardimci hakimlerin selahiyyetlerini mueyyen edir lakin onlarin qerarlari helledici deyil ve bas hakimin tesdiqi olmadan hec bir qerar quvveye minmir Hemcinin bas hakim subheli meselelere dair onlarla meslehetlese biler Hakimin komekcileri penalti zerbeleri zamani vizual yardimi temin edirdiler amma tetbiqinden sonra buna ehtiyac qalmadi Bas hakimin komekcileri adeten hazirliq ve inzibati funksiyalarin yerine yetirilmesi ucun hakime yardim gosterirler Yardimci hakimlerin ve bas hakimin geyimi eyni olmalidi ustelik yardimci hakimler oz qerarlarini bas hakime futbolculara ve tamasacilara gostermek ucun gur rengli bayraqlar adeten qirmizi sari dasimalidilar Futbolda esasen diaqonal nezaret sistemi istifade edildiyinden her komekci hakim oyun zamani meydanin yalniz bir ucuna ve bir yan xettine nezaret edir Yuksek seviyyeli yarislarda yardimci hakimin bayragi duymelerle techiz oluna biler bununla o hakime ses siqnali gonderib hakimin diqqetini celb ede biler Hemcinin hakimler arasinda ses unsiyyeti daha asan olsun deye yuksek seviyyeli yarislarda xususile de boyuk stadionlarda kecirilen oyunlarda hakimler briqadasinin her bir uzvu simsiz mikrofonlar ve qulaqliqlarla techiz olunur Evveller hakimin komekcileri laysman adlanirdilar 1996 ci ilde bu ad hakimlerin muasir rolunu eks etdirmek ve bu pesenin hansisa kankret cinse aid olmadigini gostermek ucun deyisdirilmisdir Buna baxmayaraq asagi seviyyeli turnirlerde helede laynsman termini isledilirDorduncu hakimDorduncu hakim referiye muxtelif meselelerde komek ve diger hakimi evez ede biler Ingilis hakim ve inzibatci Ken Aston 1966 ci ilde ehtiyat hakim adlanan praktikani tetbiq etmeye basliyib lakin Beynelxalq Futbol Assosiasiyalari Surasi IFAB resmen 1991 ci ile qeder bele bir hakim movqeyisini yaratmadi ve futbola nezaret eden bu numayendenin bir hakim kimi yox meydanda mesuliyyet zonasini aciqlamisdi Dorduncu hakime sadece her zaman bas hakime yardim etmek tapsirilib ve onun vezifeleri esasen bas hakimin selahiyyetindedir Dorduncu hakimin meydandaki movqeyesi komandalarin texniki zonalarin arasinda olan qisa mesafededi amma onun deqiq harda duracagini futbol qanunlari mueyyen etmiyib Adeten dorduncu hakim asagidaki isleri gormekde komek edir Oyunun evvelinde zamani ve sonrasinda inzibati funksiyalarini yerine yetirmekde komeklik gosterme Futbolcularin geyim techizatini yoxlanisi ve qiymetlendirilmesi Evez edilmelerin mutesekkil qaydada aparilmasinin temin edilmesi Nomrelenmis lovheler ve ya elektron tablo vasitesile evezetmenin detallari haqqinda hakimi xeberdar etmek Nomrelenmis lovheler ve ya elektron tablo vasitesile komandalara ve tamasacilara hisseye ne qeder vaxt elave edildiyi haqda melumat vermek Oyuna ne qeder vaxt elave etmekden once dorduncu hakim bas hakimle meslehetlesmelidi Hakim ve oyunda istirak etmeyen her hansi bir uzv meselen stadion menecerleri tehlukesizlik heyeti TV ve radio yayim ekipaji arasinda elaqeci kimi cixis etme Mesqciler ya da evez edici oyuncular texniki zonada ses kuy ederlerse onlari sakitlesdirmek Dorduncu hakim hakimler briqadasinin esas uzvlerinden sayilir hansi ki meydana ve oyunculara nezaret edir ve referinin gozden qacirtdigi epizodlarda ona meslehet verir Dorduncu hakim elave yazilarda edir ve hakimin ciddi sehv etmesinin qarsisini alir meselen hakimin sehv oyuncunu cezalandirmasi ve ya da bir oyuncuya iki defe sari kart gosterib qirmizi kart gostermemesi hallarda Dorduncu hakim 2006 ci ilde Dunya Cempionatinin finalinda ehemiyyetli rol oynadi cunki bu vezifeni dasiyan Luis Medina Kantalexo referi Elisondo Horasioya Zineddin Zidanin ya basi ile zerbe endirdiyini bildirdi ve neticede bas hakim Zidana qirmizi kart gosterdi Fransa millisinin o zaman ki bas mesqcisi Raymond Domenik hakim Kantalexonu video tekrar izlemekde gunahlandirmisdi hakimlere video tekrar izlemek FIFA qanunlarina ziddi idi amma FIFA bununla razilasmadi ve Kantalexonun hec bir qayda pozuntusu etmediyini aciqlamisdi Eger uc hakimlerden biri zedelenerse onda dorduncu hakim resmi evezleyici sayildigi ucun onlarin yerine kece biler Elave hakimlerElave hakimler az istifade olunsalar da yene de bir nece beynelxalq turnirlerde sinanmisdilar Besinci hakim 2006 ci ilde kecirilen Dunya Cempionatinda FIFA oyunlara 5 hakim teyin etmisdir Besinci hakimin vezifesi dorduncu hakime muxtelif meselelerde komek ve lazim gelerse hansisa zedelenmis hakimi evez etmekde idi Eger yardimci hakim her hansisa sebebden oyunda hakimliyi davam ede bilmezse onda onu besinci hakim evezlemelidir dorduncu hakim ise referinin bas hakimin esas evezedicisi sayilir Bu ferq bas hakimin ve hakimin komekcilerinin ayri ayri tapsiriqlari yerine yetirdiyini gostermek ucun edilmisdir 2006 Dunya Cempionatinin finali sonrasi Italiya millisinin bas mesqcisi soylemsidir ki bas hakim Fransa millisinin oyuncusu Zidana qirmiz kart gostermezden evvel besinci ve dorduncu hakimlerle meslehetlesmisdir hansilar ki qayda pozuntusu momentini video tekrar izledikden sonra bas hakime oz qerarini soylemisdiler FIFA bu iddiani tekzib etmisdir Elave komekci hakim UEFA Avropa Liqasinin 2009 2010 sezonunun qrup merhelesinde her iki qapinin arxasinda bir hakim qoyulmusdur ki bas hakimi her cur insidentlerle bagli melumatlandirsin xususile cerime meydancasinda ve onun etrafinda bas veren olaylar barede Onlarin movqeyileri mubahiseli anlar yada qol veziyyetleri zamani daha yaxsi goruntu temin edir Bu sayda hakimler hemcinin sezonunda ve Avro 2012 secme ve final merhelesinde istifade olunmusdur UEFA Cempionlar Liqasinda Avropa Liqasinda AVRO 2012 elece de AFK Prezidentinin Kuboku ve Braziliyada Fransada Italiyada Merakesde ve Qeterde kecirilen turnirlerde 2 illik sinagdan sonra elave komekci hakimlerin istifadesi 2012 ci ilde iyul ayinda Beynelxalq Futbol Assosiasiyalari Surasi IFAB terefinden tesdiqlendi 2013 cu ilde elave yardimci hakimler Sotlandiya kubokunun final oyununu idare etmisdiler bu Sotlandiya futbolunda bir ilk idi IstinadlarVikianbarda Hakimin komekcileri ile elaqeli mediafayllar var Vikianbarda Hakimin komekcileri ile elaqeli mediafayllar var Arxivlenmis suret 2019 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 26 Poll Graham 9 April 2009 The Official Line How many referees do you need for an FA Cup semi final 2020 11 25 at the Wayback Machine Daily Mail Associated Newspapers Retrieved 30 Iyul 2015 Ingle Sean 10 July 2006 Sending off is put down to video use 2021 07 11 at the Wayback Machine The Guardian Guardian News and Media Fifa denies video evidence claims 2018 06 13 at the Wayback Machine BBC Sport BBC 10 July 2006 Retrieved 17 August 2013 IFAB makes three unanimous historic decisions 2015 06 08 at the Wayback Machine FIFA com Willie Collum and additional assistants appointed for final BBC Sport BBC