Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Həftrud döyüşü — Qaraqoyunlular ilə Cəlairilər sultanlığı arasında baş vermişdir.
| Həftrud döyüşü | |||
|---|---|---|---|
 Həftrut yaxınlığındaki qala | |||
| Tarix | 1382 | ||
| Yeri | Təbriz | ||
| Səbəbi | Əhməd Cəlayırın Qara Məhəmmədə sığınması. | ||
| Nəticəsi | Qaraqoyunluların qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
Döyüşdən əvvəl
Əhməd Cəlayır Sultan Hüseyn Cəlayıra ani bir basqın edərək öldürdü və özünü hökmdar elan etsədə,onun Hakimiyyətini heçbir əmir tanımadı. Hətta Əhməd Cəlayıra qarşı çıxışlar oldu. Bununla Əhməd Cəlayırın Bağdad şəhərindəki qardaşı Əhməd Cəlayır üzərinə Azərbaycana gəldi və Əhməd Cəlayırda ona qarşı Təbriz yaxınlığında saf qurdu. Lakin, döyüş başlamadan Əhməd Cəlayırın ordudundan bir çox əmir Şeyx Əli'nin ordusuna qatılması ilə Əhməd Cəlayır öncə Xoy şəhərinə sonra isə Qara Məhəmmədin olduğu Naxçıvan şəhərinə gəldi və ona sığındı.
Əhməd Cəlayır ilə anlaşma
Əhməd Cəlayır qaçaraq Naxçıvan şəhərində olan Qara Məhəmmədin hüzuruna gedib ondan yardım istədi.Qara Məhəmməd isə ona :
"Biz sizin üçün bu məsələ üzərində işləyəcəyik və Biz mübarizə aparacağıq. Bir şərtlə ki, siz, əsgərləriniz və əmirləriniz ilə yerindən tərpənməyin. Qoy ordun yerində dursun və heç tərpənməsin ki, biz qərar verək Onlarla necə vuruşacığımıza, biz də onlarla vuruşaq, ancaq bir şərt ilə, düşməndən əldə etdiyimiz Qənimət bizim olacaq, sizin və onların bunda gözləri olmayacaq və ona tamah qoymayacaqlar. Əgər qənimət əlinizə düşsə Belə etsələr, aramızda münaqişə və mübahisə yaranacaq".
Çarəsiz qalan Əhməd Cəlayır bunu qəbul etdi.
Ordunun toplanması
Bunun üzərinə Qaraqoyunlu Qara Məhəmməd ordusunu topladı. beş minlik bu ordunun hər biri üç yüz nəfərdən ibarət müxtəlif döyüş birliklərinə — qoşun (koşun) və ya Manga'ya (Mankalay) ayrılmışdı.
Qaraqoyunlu Bəyinin düşündüyü taktika
Qara Məhəmməd birliklərdən bir manga'nın (mankalay) sadəcə düzənli olaraq ox ataraq bağlə olduqları önündəki birlikləri ilə hərəkət etmələrini və düşmən hücum etdiyi zaman qaçmalarını (Sahtə qaçış) etmələrini istədi. Bu vaxtda digər birliklərdən on əsgərin qaçan birlikləri qovalayanları ox atəşinə tutaraq ordunun nizamını pozacaqdı. Daha sonra isə bütün birliklər hücuma keçərək onları məğlub edəcəkdi.
Döyüş
Həqiqətən də Qara Məhəmməd tezliklə onun qarşısında mövqe tutaraq hücuma keçdi. Hakimiyyətə gələn şahzadə Şeyx Əliyə qarşı istifadə etdiyi bu döyüş üsulu ilə Cəlairi ordusunu darmadağın etdi.rütbəli Şeyx Əlinin iyirmi min nəfər (qırx bir qoşun; hər biri ümumiyyətlə 300–500 nəfərdən ibarətdir) tamamilə məğlub oldu; özü və komandiri Onun komandiri Pir Əli və iki minə yaxın əsgəri döyüş meydanında qaldı. Bu qələbədən sonra çoxlu qənimət türkmənlərin əlinə keçdi.Qaraqoyunlu bəyinin bu qələbəsi onun gücünü və şöhrətini artırdıqca, şübhəsiz ki, Əhməd Cəlayırın taxtına çıxmasına kömək oldu
İstinadlar
- Korkmaz, Sultan Ahmed Celayir Dönemi, 18.
- Abdullah b. Fethullah el-Bağdâdî el-Gıyâsî, Târîhü’l-Gıyâsî, (Nşr. Marianne Schdmidt-Dumont),Freiburg 1970, 95
- Mirhond, Ravzat us-safi, V, s. 194 - 193
- İbni Arabşah, Acâibu’l-Makdûr,112
- Yılmaz, Celayirliler,145
- Beyânî, Târih-i Âl-i Celâyir, 71
- Kazanasmaz, Kara Yusuf ve Dönemi, Atatürk Üniversitesi ; Erzurum 2019 s.23
- Faruk Sümer Karakoyunlular I , s.47
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Jalayirids
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Heftrud doyusu Qaraqoyunlular ile Celairiler sultanligi arasinda bas vermisdir Heftrud doyusuHeftrut yaxinligindaki qalaTarix 1382Yeri TebrizSebebi Ehmed Celayirin Qara Mehemmede siginmasi Neticesi Qaraqoyunlularin qelebesi Ehmed Celayir taxta cixdi Munaqise terefleriQaraqoyunlular Celairiler sultanligiKomandan lar Qara Mehemmed Seyx Eli Emir Pireli Tereflerin quvvesi5 000 20 000Itkileryungul 2 000Doyusden evvelEhmed Celayir Sultan Huseyn Celayira ani bir basqin ederek oldurdu ve ozunu hokmdar elan etsede onun Hakimiyyetini hecbir emir tanimadi Hetta Ehmed Celayira qarsi cixislar oldu Bununla Ehmed Celayirin Bagdad seherindeki qardasi Ehmed Celayir uzerine Azerbaycana geldi ve Ehmed Celayirda ona qarsi Tebriz yaxinliginda saf qurdu Lakin doyus baslamadan Ehmed Celayirin ordudundan bir cox emir Seyx Eli nin ordusuna qatilmasi ile Ehmed Celayir once Xoy seherine sonra ise Qara Mehemmedin oldugu Naxcivan seherine geldi ve ona sigindi Ehmed Celayir ile anlasmaEhmed Celayir qacaraq Naxcivan seherinde olan Qara Mehemmedin huzuruna gedib ondan yardim istedi Qara Mehemmed ise ona Biz sizin ucun bu mesele uzerinde isleyeceyik ve Biz mubarize aparacagiq Bir sertle ki siz esgerleriniz ve emirleriniz ile yerinden terpenmeyin Qoy ordun yerinde dursun ve hec terpenmesin ki biz qerar verek Onlarla nece vurusacigimiza biz de onlarla vurusaq ancaq bir sert ile dusmenden elde etdiyimiz Qenimet bizim olacaq sizin ve onlarin bunda gozleri olmayacaq ve ona tamah qoymayacaqlar Eger qenimet elinize dusse Bele etseler aramizda munaqise ve mubahise yaranacaq Caresiz qalan Ehmed Celayir bunu qebul etdi Ordunun toplanmasiBunun uzerine Qaraqoyunlu Qara Mehemmed ordusunu topladi bes minlik bu ordunun her biri uc yuz neferden ibaret muxtelif doyus birliklerine qosun kosun ve ya Manga ya Mankalay ayrilmisdi Qaraqoyunlu Beyinin dusunduyu taktikaQara Mehemmed birliklerden bir manga nin mankalay sadece duzenli olaraq ox ataraq bagle olduqlari onundeki birlikleri ile hereket etmelerini ve dusmen hucum etdiyi zaman qacmalarini Sahte qacis etmelerini istedi Bu vaxtda diger birliklerden on esgerin qacan birlikleri qovalayanlari ox atesine tutaraq ordunun nizamini pozacaqdi Daha sonra ise butun birlikler hucuma kecerek onlari meglub edecekdi DoyusHeqiqeten de Qara Mehemmed tezlikle onun qarsisinda movqe tutaraq hucuma kecdi Hakimiyyete gelen sahzade Seyx Eliye qarsi istifade etdiyi bu doyus usulu ile Celairi ordusunu darmadagin etdi rutbeli Seyx Elinin iyirmi min nefer qirx bir qosun her biri umumiyyetle 300 500 neferden ibaretdir tamamile meglub oldu ozu ve komandiri Onun komandiri Pir Eli ve iki mine yaxin esgeri doyus meydaninda qaldi Bu qelebeden sonra coxlu qenimet turkmenlerin eline kecdi Qaraqoyunlu beyinin bu qelebesi onun gucunu ve sohretini artirdiqca subhesiz ki Ehmed Celayirin taxtina cixmasina komek olduIstinadlarKorkmaz Sultan Ahmed Celayir Donemi 18 Abdullah b Fethullah el Bagdadi el Giyasi Tarihu l Giyasi Nsr Marianne Schdmidt Dumont Freiburg 1970 95 Mirhond Ravzat us safi V s 194 193 Ibni Arabsah Acaibu l Makdur 112 Yilmaz Celayirliler 145 Beyani Tarih i Al i Celayir 71 Kazanasmaz Kara Yusuf ve Donemi Ataturk Universitesi Erzurum 2019 s 23 Faruk Sumer Karakoyunlular I s 47Hemcinin baxQara Mehemmed Ehmed Celayir Qaraqoyunlular Celairiler sultanligiXarici kecidlerJalayirids