Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hüququn sistemi — hüququn struktur elementlərinin daxili strukturudur.
Hüququn sistemi
Beş əsas komponentdən ibarətdir: hüquq normaları, hüquq institutları, hüquq sahələri, alt institutlar və alt sektorlar.
Hüquq sahəsi hüquq sisteminin ən böyük elementidir. Hüquqi tənzimləmə predmetinin və metodunun orijinallığı ilə keyfiyyətcə bircinsli ictimai münasibətlər qrupunu tənzimləyən hüquq normalarının məcmusundan formalaşır. Əgər hüquq institutu ictimai münasibətlərin növünü tənzimləyirsə, sənaye bir növ sosial münasibətlərdir.
Beləliklə, hüququn sahələrə bölünməsi üçün əsasən iki meyardan - hüquqi tənzimləmənin predmetindən və metodundan istifadə olunur. Bu meyarlar bir hüquq sahəsini digərindən fərqləndirir.
Hüquq institutu bir hüquq sahəsi daxilində və ya onların qovşağında keyfiyyətcə homojen ictimai münasibətləri tənzimləyən hüquq normalarının ayrıca qrupudur.
Tənzimləmə xarakterinə görə bir neçə oxşar hüquq institutu hüququn alt qolunu təşkil edir. Məsələn, mülki hüququn tərkib hissəsi kimi müəllif hüququ, mənzil və patent hüququ, maliyyə hüququnun bir hissəsi kimi isə vergi hüququnun bir alt sahəsi fərqləndirilir.
Hüquqi tənzimləmənin predmeti verilmiş hüquq normaları toplusu ilə tənzimlənən ictimai münasibətlər hesab olunur. Hər bir sənayenin özünəməxsus tənzimləmə predmeti olur, başqa sözlə desək, hər bir sahə öz subyektinin özünəməxsusluğu, tənzimlənən ictimai münasibətlərin xüsusiyyətləri ilə seçilir. Tənzimləmə subyekti obyektiv şəkildə formalaşır və qanunvericinin mülahizəsindən asılı deyildir. Bütün ictimai münasibətlər hüquqi tənzimləmə predmeti ola bilməz. Bu münasibətlərin, ilk növbədə, sabitliyi və təkrarolunma qabiliyyəti ilə fərqlənməsi zəruridir; ikincisi, cəmiyyətin və dövlətin marağı ondan ibarətdir ki, bu münasibətlər məhz hüquqi formada mövcuddur və dövlət tərəfindən hüquqi müdafiəyə tabedir; üçüncüsü, məsələn, məhkəmə, inzibati orqanlar tərəfindən kənar nəzarət imkanı. Beləliklə, daxili ailə münasibətləri, bir qayda olaraq, kənar nəzarətə tabe deyildir, ona görə də onları qanunun aliliyi ilə tənzimləmək çətindir.
Hüquqi tənzimləmə metodu – ictimai münasibətlərə hüquqa təsirin subyekt-xüsusi üsuludur.
Hüquqi tənzimləmə üsulları üç halla xarakterizə olunur:
- ictimai münasibətlər subyektlərinin subyektiv hüquq və vəzifələrinin müəyyən edilməsi qaydası;
- onların təmin edilməsi vasitələri (sanksiyalar);
- subyektlərin hərəkətlərinin müstəqillik (ixtiyarı) dərəcəsi.
Bu meyarlara uyğun olaraq hüquq elmində hüquqi tənzimləmənin iki əsas metodu fərqləndirilir: imperativ və dispozitiv.
İstinadlar
- Марченко М. Н. Теория Государства и права
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Huququn sistemi huququn struktur elementlerinin daxili strukturudur Huququn sistemiBes esas komponentden ibaretdir huquq normalari huquq institutlari huquq saheleri alt institutlar ve alt sektorlar Huquq sahesi huquq sisteminin en boyuk elementidir Huquqi tenzimleme predmetinin ve metodunun orijinalligi ile keyfiyyetce bircinsli ictimai munasibetler qrupunu tenzimleyen huquq normalarinin mecmusundan formalasir Eger huquq institutu ictimai munasibetlerin novunu tenzimleyirse senaye bir nov sosial munasibetlerdir Belelikle huququn sahelere bolunmesi ucun esasen iki meyardan huquqi tenzimlemenin predmetinden ve metodundan istifade olunur Bu meyarlar bir huquq sahesini digerinden ferqlendirir Huquq institutu bir huquq sahesi daxilinde ve ya onlarin qovsaginda keyfiyyetce homojen ictimai munasibetleri tenzimleyen huquq normalarinin ayrica qrupudur Tenzimleme xarakterine gore bir nece oxsar huquq institutu huququn alt qolunu teskil edir Meselen mulki huququn terkib hissesi kimi muellif huququ menzil ve patent huququ maliyye huququnun bir hissesi kimi ise vergi huququnun bir alt sahesi ferqlendirilir Huquqi tenzimlemenin predmeti verilmis huquq normalari toplusu ile tenzimlenen ictimai munasibetler hesab olunur Her bir senayenin ozunemexsus tenzimleme predmeti olur basqa sozle desek her bir sahe oz subyektinin ozunemexsuslugu tenzimlenen ictimai munasibetlerin xususiyyetleri ile secilir Tenzimleme subyekti obyektiv sekilde formalasir ve qanunvericinin mulahizesinden asili deyildir Butun ictimai munasibetler huquqi tenzimleme predmeti ola bilmez Bu munasibetlerin ilk novbede sabitliyi ve tekrarolunma qabiliyyeti ile ferqlenmesi zeruridir ikincisi cemiyyetin ve dovletin maragi ondan ibaretdir ki bu munasibetler mehz huquqi formada movcuddur ve dovlet terefinden huquqi mudafieye tabedir ucuncusu meselen mehkeme inzibati orqanlar terefinden kenar nezaret imkani Belelikle daxili aile munasibetleri bir qayda olaraq kenar nezarete tabe deyildir ona gore de onlari qanunun aliliyi ile tenzimlemek cetindir Huquqi tenzimleme metodu ictimai munasibetlere huquqa tesirin subyekt xususi usuludur Huquqi tenzimleme usullari uc halla xarakterize olunur ictimai munasibetler subyektlerinin subyektiv huquq ve vezifelerinin mueyyen edilmesi qaydasi onlarin temin edilmesi vasiteleri sanksiyalar subyektlerin hereketlerinin musteqillik ixtiyari derecesi Bu meyarlara uygun olaraq huquq elminde huquqi tenzimlemenin iki esas metodu ferqlendirilir imperativ ve dispozitiv IstinadlarMarchenko M N Teoriya Gosudarstva i prava