Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Günəş enerjisindən passiv və aktiv qurğuların vasitəsi ilə istifadə etmək mümkündür. Passiv sistemlərdə Günəş enerjisi şüalanmanın, istilikkeçirmənin və təbii ventilyasiyanın köməyi ilə ötürülür. Bu sistemlər sadə olmaqla, istismar zamanı etibarlı və iqtisadi cəhətdən səmərəli işləyirlər. Aktiv sistemlərdə isə, Günəş şüaları ilə qızan səthin istiliyi istilik daşıyıcısının vasitəsilə digər qurğuya nəql edilir. Tətbiq edildikləri sahələrə görə termik Günəş qurğularından aşağıdakılara rast gəlmək olar:
-üzgüçülük hovuzları üçün;
-isti su təchizatı üçün;
-duzlu suların şirinləşdirilməsi üçün;
-otaqların isidilməsi üçün;
-müxtəlif texnoloji proseslər üçün;
-elektrik cərəyanı istehsal etmək üçün.
Bu zaman istiliyi qəbul etmək üçün Günəş kollektorlarından istifadə edilir ki, onlar da konsentratorsuz (hamar səthli), konsentratorlu, açıq və bağlı tipli növlərə ayrılırlar. Açıq tipli kollektorlar adətən üzgüçülük hovuzlarında (absorber), qapalı tipli kollektorlar isə isti su təchizatında, isitmədə və s. istifadə edilir. Hamar kollektorlar aşağı temperaturlu 40÷60, orta temperaturlu 60÷100 və yüksək temperaturlu (100 -dən yuxarı) olur.
Hamar Günəş kollektorları
Hamar kollektorsuz Günəş kollektorları hazırda ən çox istifadə edilən avadanlıqlardandır. Bunlar, əsasən suyu qızdırmaq üçün istifadə edilirlər. Bu kollektorlar əsasən üç elementdən ibarətdir:
-kollektorun örtüyü;
-kollektorun gövdəsi;
-absorber.
Kollektor, içərisində kanallar olan metal istilikdəyişdiricidən ibarətdir. Bu kanalların içərisindən istilikdaşıyıcıya maddə axır. İstilikdaşıyıcı kimi hava, su və ya digər maddələr ola bilər. Kollektorun içərisinin Günəşə baxan səthi şüaları yaxşı udan qara rənglə örtülür. Kollektorun Günəşə baxan tərəfi şəffaf qat ilə örtülür. Bu şüşə və ya digər şəffaf maddələrdən hazırlana bilir. Bunda məqsəd istiliyin konveksiya və ən əsası isə şüalanma ilə itkisinin qarşısını almaqdır. şəffaf qat, misal üçün, pəncərə şüşəsi, şünəşdən enerji gətirən şüalar (0,4÷0,8 ) üçün heç bir mane yaratmır. Bu qat həmin şüalar üçün demək olar ki, şəffafdır. Lakin qızdırıcının 80 temperatura qədər qızdığı səthdən isə şüalanan infraqırmızı şüalar (0,8÷3,5 ) üçün isə bu qat demək olar ki, qeyri-şəffafdır. Bu istixana effekti də adlanır. Adətən hamar kollektorlar hərəkətsiz və cənuba baxan istiqamətdə quraşdırılırlar. Əgər bu kollektorlardan alınan istilik əsasən qış dövründə, isitmə və ya isti su təchizatı üçün işlədilirsə, onda onların quraşdırılma bucağı, F+(10:15) yay dövründə maksimum istilik almaq üçün isə bu bucağın qiyməti F-(10:15) qəbul edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, Bakı şəhəri üçün şimal en dairəsinin qiyməti təşkil edir. Kollektorun yan və aşağı tərəfləri isə istilik itkilərini azaltmaq məqsədilə istilik izolə materialı ilə örtülür. Burulğanlı Günəş-hava kollektorunun prinsipial sxemi göstərilmişdir. Bu Günəş kollektoru da dibi qara rənglə rənglənmiş və istilik-izolə materialı ilə örtülmüş qutudan ibarətdir. Bu qutunun üz tərəfi şüşə və ya adətən ikiqat plastik şəffaf material ilə örtülür. Günəş şüaları qara səthə düşərək onu qızdırır və oradan istilik hərəkət edən havaya keçir. Günəş kollektorunda istilik mübadilə prosesini intensivləşdirmək üçün burulğanlıq yaradan lövhələr nəzərdə tutulmuşdur.
Vakumlu boru kollektorları
Vakuumlu boru kollektoru içərisində dərin vakuum olan hər tərəfli bağlı şüşə borudan ibarətdir. şüşə borular metal borulara nisbətən xarici mühitin təsirlərinə məruz qalmırlar. Ancaq onlar metal borulara nisbətən kövrəkdirlər və zərbəyə davamsızdırlar. Bu borunun içərisində təbəqəşəkilli absorberə sarınmış istilik borusu yerləşir. İistilik borusunun içərisüində temperatura həssas maddə, məsələn metanol yerləşdirilir. Günəş şüaları absorberin üzərinə düşərək onu qızdırır. İstilik buradan absorberin əhatə etdiyi istilik borusuna verilir və onun içərisindəki metanolu buxarlandırır. Metanol buxarı istilik borusunun yuxarısı ilə hərəkət edərək onun sonunda yerləşmiş istilikdəyişdiriciyə-kondensatora daxil olur. Burada metanol buxarı dövr edən istilikdaşıyıcı vasitəsilə soyudulur və kondensatlaşır. Alınmış kondensat istilik borusunun aşağı hissəsi ilə geriyə-yenidən istilik borusuna axır və proses təkrarlanır. Prosesin təkrarlanması üçün vakuumlu boru kollektoru mütləq maili şəkildə yerləşdirilməlidir. Qeyd etmək lazımdır ki, atmosferdəki hidrogen, molekullarının çox kiçik olması səbəbindən müəyyən vaxt ərzində kollektora nüfuz edərək oradakı vakuumu pisləşdirir. Ona görə də bu prosesə maneə törətmək üçün kollektorun içərisində qazuducu yerləĢdirilir. Bu qazuducu daxil olan hidrogen molekullarını udaraq müəyyən period ərzində vakuumun pisləşməsinin qarşısını alır.
İstinadlar
- S.Z.Məmmədov N.Ə.Babayev “Alternativ enerji mənbələri”
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Gunes enerjisinden passiv ve aktiv qurgularin vasitesi ile istifade etmek mumkundur Passiv sistemlerde Gunes enerjisi sualanmanin istilikkecirmenin ve tebii ventilyasiyanin komeyi ile oturulur Bu sistemler sade olmaqla istismar zamani etibarli ve iqtisadi cehetden semereli isleyirler Aktiv sistemlerde ise Gunes sualari ile qizan sethin istiliyi istilik dasiyicisinin vasitesile diger qurguya neql edilir Tetbiq edildikleri sahelere gore termik Gunes qurgularindan asagidakilara rast gelmek olar uzguculuk hovuzlari ucun isti su techizati ucun duzlu sularin sirinlesdirilmesi ucun otaqlarin isidilmesi ucun muxtelif texnoloji prosesler ucun elektrik cereyani istehsal etmek ucun Bu zaman istiliyi qebul etmek ucun Gunes kollektorlarindan istifade edilir ki onlar da konsentratorsuz hamar sethli konsentratorlu aciq ve bagli tipli novlere ayrilirlar Aciq tipli kollektorlar adeten uzguculuk hovuzlarinda absorber qapali tipli kollektorlar ise isti su techizatinda isitmede ve s istifade edilir Hamar kollektorlar asagi temperaturlu 40 60 orta temperaturlu 60 100 ve yuksek temperaturlu 100 den yuxari olur Hamar Gunes kollektorlari Hamar kollektorsuz Gunes kollektorlari hazirda en cox istifade edilen avadanliqlardandir Bunlar esasen suyu qizdirmaq ucun istifade edilirler Bu kollektorlar esasen uc elementden ibaretdir kollektorun ortuyu kollektorun govdesi absorber Kollektor icerisinde kanallar olan metal istilikdeyisdiriciden ibaretdir Bu kanallarin icerisinden istilikdasiyiciya madde axir Istilikdasiyici kimi hava su ve ya diger maddeler ola biler Kollektorun icerisinin Gunese baxan sethi sualari yaxsi udan qara rengle ortulur Kollektorun Gunese baxan terefi seffaf qat ile ortulur Bu suse ve ya diger seffaf maddelerden hazirlana bilir Bunda meqsed istiliyin konveksiya ve en esasi ise sualanma ile itkisinin qarsisini almaqdir seffaf qat misal ucun pencere susesi sunesden enerji getiren sualar 0 4 0 8 ucun hec bir mane yaratmir Bu qat hemin sualar ucun demek olar ki seffafdir Lakin qizdiricinin 80 temperatura qeder qizdigi sethden ise sualanan infraqirmizi sualar 0 8 3 5 ucun ise bu qat demek olar ki qeyri seffafdir Bu istixana effekti de adlanir Adeten hamar kollektorlar hereketsiz ve cenuba baxan istiqametde qurasdirilirlar Eger bu kollektorlardan alinan istilik esasen qis dovrunde isitme ve ya isti su techizati ucun isledilirse onda onlarin qurasdirilma bucagi F 10 15 yay dovrunde maksimum istilik almaq ucun ise bu bucagin qiymeti F 10 15 qebul edilir Qeyd etmek lazimdir ki Baki seheri ucun simal en dairesinin qiymeti teskil edir Kollektorun yan ve asagi terefleri ise istilik itkilerini azaltmaq meqsedile istilik izole materiali ile ortulur Burulganli Gunes hava kollektorunun prinsipial sxemi gosterilmisdir Bu Gunes kollektoru da dibi qara rengle renglenmis ve istilik izole materiali ile ortulmus qutudan ibaretdir Bu qutunun uz terefi suse ve ya adeten ikiqat plastik seffaf material ile ortulur Gunes sualari qara sethe duserek onu qizdirir ve oradan istilik hereket eden havaya kecir Gunes kollektorunda istilik mubadile prosesini intensivlesdirmek ucun burulganliq yaradan lovheler nezerde tutulmusdur Vakumlu boru kollektorlari Vakuumlu boru kollektoru icerisinde derin vakuum olan her terefli bagli suse borudan ibaretdir suse borular metal borulara nisbeten xarici muhitin tesirlerine meruz qalmirlar Ancaq onlar metal borulara nisbeten kovrekdirler ve zerbeye davamsizdirlar Bu borunun icerisinde tebeqesekilli absorbere sarinmis istilik borusu yerlesir Iistilik borusunun icerisuinde temperatura hessas madde meselen metanol yerlesdirilir Gunes sualari absorberin uzerine duserek onu qizdirir Istilik buradan absorberin ehate etdiyi istilik borusuna verilir ve onun icerisindeki metanolu buxarlandirir Metanol buxari istilik borusunun yuxarisi ile hereket ederek onun sonunda yerlesmis istilikdeyisdiriciye kondensatora daxil olur Burada metanol buxari dovr eden istilikdasiyici vasitesile soyudulur ve kondensatlasir Alinmis kondensat istilik borusunun asagi hissesi ile geriye yeniden istilik borusuna axir ve proses tekrarlanir Prosesin tekrarlanmasi ucun vakuumlu boru kollektoru mutleq maili sekilde yerlesdirilmelidir Qeyd etmek lazimdir ki atmosferdeki hidrogen molekullarinin cox kicik olmasi sebebinden mueyyen vaxt erzinde kollektora nufuz ederek oradaki vakuumu pislesdirir Ona gore de bu prosese manee toretmek ucun kollektorun icerisinde qazuducu yerleGdirilir Bu qazuducu daxil olan hidrogen molekullarini udaraq mueyyen period erzinde vakuumun pislesmesinin qarsisini alir IstinadlarS Z Memmedov N E Babayev Alternativ enerji menbeleri