Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gövhər Zeynalova (25 iyun 1923, Bakı – 28 iyun 1997, Bakı) — üzvü və neft kimya sahəsində görkəmli alim, Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı Laureatı, texnika elmləri doktoru, professor, AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutunun yaradıcılarından biri.
| Gövhər Zeynalova | |
|---|---|
| Gövhər Əli qızı Zeynalova | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (74 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | neft kimyası |
| Elmi dərəcəsi | texnika elmləri doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Gövhər Əli qızı Zeynalova 1923-cü il iyun ayının 25-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. O 1940-cı ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin kimya fakultəsinə qəbul olmuş və 1945-ci ildə həmin institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirərək V.V.Kuybışev adına Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Neft Emalı İnstitutunda (AETNEİ-də) elmi fəaliyyətə başlamışdır. 1951-ci ildə Gövhər xanım elmlər namizədlik, 1967-ci ildə isə doktorluq dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir. 1968-ci ildə G.Ə.Zeynalovaya professor adı verilmişdir. Keçən əsrin 50-ci illərində texniki tərəqqi xalq təsərrüfatının bütün sahələrində maşın və mexanizmlərin sayının artmasına gətirib çıxartdı. Bu isə sürtkü materiallarının və xüsusilə də sürtkü yağlarının keyfiyyətinin yüksəldilməsi problemini çox kəskin şəkildə qarşıya qoydu. Bu da öz növbəsində neft kimyasında yeni istiqamətin – sürtkü yağlarına aşqarlar kimyasının formalaşmasına gətirib çıxartdı. Aşqarların sintezi və tətbiqi sahəsində məqsədyönlü tədqiqatlar ölkəmizdə aşqarların sənaye istehsalının təməlini qoydu. Tezliklə keçmiş SSRİ-də ilk dəfə olaraq bir sıra aşqarlar yaradıldı və istehsalata tətbiq edildi. G.Ə.Zeynalova 1965-ci ildən ömrünün axırına kimi Aşqarlar Kimyası İnstitutunda, əvvəl laboratoriya müdiri, sonra isə konsultant kimi çalışmışdır.Gövhər xanım Zeynalova öz işində həm tələbkar, həm də artıq dərəcədə dəqiq və məsuliyyətli olmaqla yanaşı, təvazökar, ətrafındakılara və övladlarına qarşı çox qayğıkeş insan idi. Görkəmli alim G.Ə.Zeynalova 28 iyun 1997-ci ildə vəfat etmişdir.
Elmi fəaliyyəti
G.Ə.Zeynalova, akademik Ə.M.Quliyev və əməkdaşları 1970-ci ildə Bakı neftlərindən alınan motor yağlarının keyfiyyətini yüksəldən yeni aşqarların sintezi, texnologiyasının hazırlanması, sənayedə tətbiqi və onların əsasında sürtkü kompozisiyaları yaratdıqlarına görə elm və texnika sahəsində Azərbaycan SSR Dövlət mükafatına layiq görüldülər. Motor yağlarının stabilliyini artırmaq üçün bir sıra azot-, hidroksil-, fosfor-, kükürd- tərkibli birləşmələr sintez edilmişdir. Sintez edilmiş birləşmələrdən АзНИИ-11, ИНХП-25, ИНХП-21 və s. ən effektli oksidləşməyə qarşı aşqarlar idi. Gövhər xanımın bilavasitə rəhbərliyi və iştirakı ilə 1975-ci ildə Sumqayıt Aşqarlar zavodunda ИХП −101 və БФКу aşqarları, 1979–2000-ci illərdə isə ИHХП −21 və ИХП-21 aşqarları keçmiş SSRİ-n Başqırdıstanın Ufa şəhərinin Neft emalı zavodunda, sənaye miqyasında istehsal edilib. Bu aşqarlar əsasında M-16 ИХП-3, Дп-11у, М-12Ву, М-8В, М-10Г2 və s. sürtkü kompozisiyaları hazırlanmış və motor yağlarının keyfiyyətini yüksəltmək üçün geniş tətbiq olunmuşdur. Həmin yaradılan kompozisiyalar dövlətə ildə küllü miqdarda vəsaitə qənaət etməyə imkan vermişdir. O, öz elmi fəaliyyətində dövrümüzün təlabatına müvafiq olaraq elm və təcrübənin əlaqəsinə xüsusi diqqət yetirən qadın alimlərimizdən biri olmuşdur.
Elmi əsərləri
G.Ə.Zeynalova çoxlu sayda dəyərli elmi məqalələrin o cümlədən, 150-dən çox müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifidir. O, bir sıra beynəlxalq və respublika konfranslarında elmi məruzələrlə çixış etmişdir.
- Зейналова Г.А.,Нагиева Э.А. //Способ получения многофункциональнойприсадки к смазочным маслам//ixtira//Авторское свидетельство СССР, № 1823486, 1990
- Зейналова Г.А.,Кязим-заде А.К.,Мамедова А.Х.//Смазочное масло // ixtira//Авторское свидетельство СССР, № 1774647, 1990
- Зейналова Г.А., Нагиева Э.А., Кязим-заде А.К.,Мамедова А.Х. // Смазочная композиция//ixtira// Рос.пат.№ 2015159, 1990
- Зейналова Г.А., Нагиева Э.А.,Кязим-заде А.К.,Мамедова А.Х.,Мамедова Р.А. //Беззольные дитиофосфатные присадкик смазочным маслам// Журнал "Нефтепереработка и нефтехимия",1992,№ 4,-С.16–18
- Зейналова Г.А., Нагиева Э.А.,Кязим-заде А.К.,Мамедова А.Х., Мамедова Р.А. //Беззольные дитиофосфатные присадкик смазочным маслам //"Химия и технология топлив и масел". 1993, № 4, С.15
- Кязим-заде А.К.,Нагиева Э.А., Зейналова Г.А. // Многофункциональная алкилфенолятная присадка к моторным маслам //"Нефтепереработка и нефтехимия", 1997,№ 2,-С.29–31
- Зейналова Г.А., Нагиева Э.А., Кязим-заде А.К., Мамедова Р.А. // Многофункциональные присадки к смазочным маслам //6-ое Совещание по химическим реактивам ,УФА-Баку 5–9 октября 1993г., -C.4
- Зейналова Г.А.,Нагиева Э.А.,Кязим-заде А.К.,Мамедова Р.А. //Серосодержащая алкилфенолятная присадка к смазочным маслам//Тезисы докладов ХIХ Всероссийконф.по химии и техн.органичес-
ких соединений серы. г.Казань.1995г.,-С. 267
- Зейналова Г.А., Нагиева Э.А., Кязим-заде А.К. //Использование отходов от производства алкилфенолятных присадок//Тезисы докладов III Муждународного Бакинского конгресса "Энергия
в составе буровых растворов Экология, Экономика". Баку. 1995г.,-С.3–11
Elmi kadrlar
Gənc elmi kadrların hazırlanması işinə də o, xüsusi diqqətini yetirirərək 3 elmlər doktoru və 15 elmlər namizədi yetişdirmişdir.
Mükafatları
G.Ə.Zeynalovanın əməyi dövlət tərəfəndən layiqincə qiymətləndirilərək, "Şərəf nişanı" ordeni, "Əmək rəşadətinə görə"medalı iıə təltif edilmişdir. Onun tərəfindən yaradılmış səmərəli aşqarların istehsal texnologiyasının maketləri dəfələrlə Ümumittifaq Xalq Təsərrüfatı Nailiyətləri Sərgisində nümayiş etdirilmiş və öz növbəsində 2 gümüş və bürünc medallara layiq görülmüşdür.
Mənbə
- A.Məhərrəmov,M.Allahverdiyev, R.Əliyeva "Azərbaycan kimyaçıları", "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1998.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Govher Zeynalova 25 iyun 1923 Baki 28 iyun 1997 Baki uzvu ve neft kimya sahesinde gorkemli alim Azerbaycan SSR Dovlet Mukafati Laureati texnika elmleri doktoru professor AMEA Asqarlar Kimyasi Institutunun yaradicilarindan biri Govher ZeynalovaGovher Eli qizi ZeynalovaDogum tarixi 25 iyun 1923Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 28 iyun 1997 74 yasinda Vefat yeri BakiVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi neft kimyasiElmi derecesi texnika elmleri doktoruElmi adi professorIs yeri AMEA Asqarlar Kimyasi InstitutuTehsili Baki Dovlet UniversitetiMukafatlariHeyatiGovher Eli qizi Zeynalova 1923 cu il iyun ayinin 25 de Baki seherinde anadan olmusdur O 1940 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin kimya fakultesine qebul olmus ve 1945 ci ilde hemin institutu ferqlenme diplomu ile bitirerek V V Kuybisev adina Azerbaycan Elmi Tedqiqat Neft Emali Institutunda AETNEI de elmi fealiyyete baslamisdir 1951 ci ilde Govher xanim elmler namizedlik 1967 ci ilde ise doktorluq dissertasiyasini muveffeqiyyetle mudafie etmisdir 1968 ci ilde G E Zeynalovaya professor adi verilmisdir Kecen esrin 50 ci illerinde texniki tereqqi xalq teserrufatinin butun sahelerinde masin ve mexanizmlerin sayinin artmasina getirib cixartdi Bu ise surtku materiallarinin ve xususile de surtku yaglarinin keyfiyyetinin yukseldilmesi problemini cox keskin sekilde qarsiya qoydu Bu da oz novbesinde neft kimyasinda yeni istiqametin surtku yaglarina asqarlar kimyasinin formalasmasina getirib cixartdi Asqarlarin sintezi ve tetbiqi sahesinde meqsedyonlu tedqiqatlar olkemizde asqarlarin senaye istehsalinin temelini qoydu Tezlikle kecmis SSRI de ilk defe olaraq bir sira asqarlar yaradildi ve istehsalata tetbiq edildi G E Zeynalova 1965 ci ilden omrunun axirina kimi Asqarlar Kimyasi Institutunda evvel laboratoriya mudiri sonra ise konsultant kimi calismisdir Govher xanim Zeynalova oz isinde hem telebkar hem de artiq derecede deqiq ve mesuliyyetli olmaqla yanasi tevazokar etrafindakilara ve ovladlarina qarsi cox qaygikes insan idi Gorkemli alim G E Zeynalova 28 iyun 1997 ci ilde vefat etmisdir Elmi fealiyyetiG E Zeynalova akademik E M Quliyev ve emekdaslari 1970 ci ilde Baki neftlerinden alinan motor yaglarinin keyfiyyetini yukselden yeni asqarlarin sintezi texnologiyasinin hazirlanmasi senayede tetbiqi ve onlarin esasinda surtku kompozisiyalari yaratdiqlarina gore elm ve texnika sahesinde Azerbaycan SSR Dovlet mukafatina layiq gorulduler Motor yaglarinin stabilliyini artirmaq ucun bir sira azot hidroksil fosfor kukurd terkibli birlesmeler sintez edilmisdir Sintez edilmis birlesmelerden AzNII 11 INHP 25 INHP 21 ve s en effektli oksidlesmeye qarsi asqarlar idi Govher xanimin bilavasite rehberliyi ve istiraki ile 1975 ci ilde Sumqayit Asqarlar zavodunda IHP 101 ve BFKu asqarlari 1979 2000 ci illerde ise IHHP 21 ve IHP 21 asqarlari kecmis SSRI n Basqirdistanin Ufa seherinin Neft emali zavodunda senaye miqyasinda istehsal edilib Bu asqarlar esasinda M 16 IHP 3 Dp 11u M 12Vu M 8V M 10G2 ve s surtku kompozisiyalari hazirlanmis ve motor yaglarinin keyfiyyetini yukseltmek ucun genis tetbiq olunmusdur Hemin yaradilan kompozisiyalar dovlete ilde kullu miqdarda vesaite qenaet etmeye imkan vermisdir O oz elmi fealiyyetinde dovrumuzun telabatina muvafiq olaraq elm ve tecrubenin elaqesine xususi diqqet yetiren qadin alimlerimizden biri olmusdur Elmi eserleriG E Zeynalova coxlu sayda deyerli elmi meqalelerin o cumleden 150 den cox muelliflik sehadetnamesinin muellifidir O bir sira beynelxalq ve respublika konfranslarinda elmi meruzelerle cixis etmisdir Zejnalova G A Nagieva E A Sposob polucheniya mnogofunkcionalnojprisadki k smazochnym maslam ixtira Avtorskoe svidetelstvo SSSR 1823486 1990 Zejnalova G A Kyazim zade A K Mamedova A H Smazochnoe maslo ixtira Avtorskoe svidetelstvo SSSR 1774647 1990 Zejnalova G A Nagieva E A Kyazim zade A K Mamedova A H Smazochnaya kompoziciya ixtira Ros pat 2015159 1990 Zejnalova G A Nagieva E A Kyazim zade A K Mamedova A H Mamedova R A Bezzolnye ditiofosfatnye prisadkik smazochnym maslam Zhurnal Neftepererabotka i neftehimiya 1992 4 S 16 18 Zejnalova G A Nagieva E A Kyazim zade A K Mamedova A H Mamedova R A Bezzolnye ditiofosfatnye prisadkik smazochnym maslam Himiya i tehnologiya topliv i masel 1993 4 S 15 Kyazim zade A K Nagieva E A Zejnalova G A Mnogofunkcionalnaya alkilfenolyatnaya prisadka k motornym maslam Neftepererabotka i neftehimiya 1997 2 S 29 31 Zejnalova G A Nagieva E A Kyazim zade A K Mamedova R A Mnogofunkcionalnye prisadki k smazochnym maslam 6 oe Soveshanie po himicheskim reaktivam UFA Baku 5 9 oktyabrya 1993g C 4 Zejnalova G A Nagieva E A Kyazim zade A K Mamedova R A Serosoderzhashaya alkilfenolyatnaya prisadka k smazochnym maslam Tezisy dokladov HIH Vserossijkonf po himii i tehn organiches kih soedinenij sery g Kazan 1995g S 267 Zejnalova G A Nagieva E A Kyazim zade A K Ispolzovanie othodov ot proizvodstva alkilfenolyatnyh prisadok Tezisy dokladov III Muzhdunarodnogo Bakinskogo kongressa Energiya v sostave burovyh rastvorov Ekologiya Ekonomika Baku 1995g S 3 11Elmi kadrlarGenc elmi kadrlarin hazirlanmasi isine de o xususi diqqetini yetirirerek 3 elmler doktoru ve 15 elmler namizedi yetisdirmisdir MukafatlariG E Zeynalovanin emeyi dovlet terefenden layiqince qiymetlendirilerek Seref nisani ordeni Emek resadetine gore medali iie teltif edilmisdir Onun terefinden yaradilmis semereli asqarlarin istehsal texnologiyasinin maketleri defelerle Umumittifaq Xalq Teserrufati Nailiyetleri Sergisinde numayis etdirilmis ve oz novbesinde 2 gumus ve burunc medallara layiq gorulmusdur MenbeA Meherremov M Allahverdiyev R Eliyeva Azerbaycan kimyacilari Azerbaycan nesriyyati 1998 Istinadlar