Geyim — parçadan və müxtəlif materialalrdan hazırlanan, insanların bədənin müxtəlif hissələrini örtmək üçün istifadə etdiyi bədən örtüyü. Geyim adətən parçadan və ya toxuculuq materiallarından hazırlanır, lakin zaman keçdikcə heyvan dərisindən və ya digər materiallardan hazırlanmış geyimlər də yaranmağa başlanılmışdır. Geyim bütün insan cəmiyyətlərinin xüsusiyyətidir və yalnız insanla məhdudlaşır. Geyilən geyimin həcmi və növü cinsiyyət, bədən növü, sosial və coğrafi mülahizələrdən asılıdır.
Geyim bir çox məqsədə xidmət edir: dəri və ətraf mühit arasında bir maneə təmin etməklə elementlərdən, kobud səthlərdən, həşərat dişləmələrindən, tikanlardan qoruyur. Paltar soyuq və ya isti hava şəraitinə qarşı müdafiə edir və yoluxucu və zəhərli materialları bədəndən uzaq tutaraq gigiyenik bir səth yarada bilir. Geyim həmdə ultrabənövşəyi şüalanmadan qorunma təmin edir.
Paltar geyinmək sosial bir normadır və başqalarının gözü qarşısında geyimdən məhrum olmaq utandırıcı hal yarada bilər. Dünyanın əksər yerlərində ictimai yerlərdə paltar geyinməmək ləyaqətsiz ifşa sayıla bilər.
Tarixi və mənşəyi
Arxeoloqlar 1988-ci ildə Rusiyada, Kostenki yaxınlığında tapılmış sümük və fil sümüyü tikiş iynələrini eramızdan təxminən 30 min il əvvələ aid olduğunu təyin etdilər. Geyimdə istifadə edilə bilən boyalı kətan lifləri Gürcüstan Respublikasında eramızdan əvvəl 34 min il əvvələ aid bir mağarada tapılmışdır.
Erkən istifadə
İnsanların paltar geyinməyə başlaması müxtəlif alimlərin hesablamalarına görə, 40 min ilə 3 milyon il əvvəl arasında dəyişir. Arxeoloqlar və antropoloqların fikrincə, ən erkən geyimlər bədənin üstünə sarılmış və ya bağlanmış xəz, dəri, yarpaq və ya otlardan ibarət idi.
Müasir geyim
Dəb — Paris 1900–1940-cı illərdə Avropa və Şimali Amerika üçün moda trendlərini təyin etdi. 1920-ci illərdə məqsəd hər kəsin rahatlığını təmin etmək idi. Gündəlik geyimlər beldə bir kəmər və ya belbağı olmaqla, uzunluğu diz və ayaq topuğu arasında müxtəlif ölçüdə ola bilən paltarlar idi. Aksesuarlar daha az diqqəti cəlb edirdi. Saçlar əsasən qısaldılırdı və bu daha gənc görünüş yaradırdı.
Qərb geyim üslubu — Qərbin geyim üslubu son 500 ildən artıq müddətdə daha sürətli inkişaf etdi. Toxuculuq sənayesinin mexanikləşməsi bir çox çeşidlərin əlverişli qiymətlərlə geniş satışa çıxarılmasına şərait yaratdı. XX əsrin ikinci yarısında, mavi cins çox populyarlaşdı. İdman geyimlər də geniş və böyüyən bir bazara çevrildi.
Qərb geyim üslubunda cins geyimlər həm kişilər, həm də qadınlar tərəfindən geyinilir. Cinsin bir neçə tərzləri var: yüksək boylu cins, orta boylu cins, aşağı boylu cins, çəkmə cins, düz cins, kəsilmiş cins, manjetli cins, boyfriend cins və kapri cins.
Mədəni aspektlər
Gender müxtəlifliyi
Əksər mədəniyyətlərdə geyimlərin gender fərqliliyi məqsədəuyğun hesab olunur. Fərqlər üslub, rəng, parça və növlərdədir. Qərb cəmiyyətlərində ətəklər, donlar və hündürdaban ayaqqabılar əsasən qadın geyimləri, qalstuklar isə kişi geyimi kimi qəbul edilir. Şalvar bir zamanlar yalnız kişi geyimi kimi qəbul edilirdi, amma müasir dövrümüzdə hər iki cins tərəfindən geyilə bilər. Hər iki cins tərəfindən geyilə bilmək üçün hazırlanmış geyimlərə uniseks geyim deyilir. Uniseks geyimləri, məsələn, qısaqol köynəklər, müxtəlif bədən ölçülərinə uyğunlaşmaq üçün düz kəsim formasına meyllidirlər.
Həyat tsikli
Geyimə qulluq
İnsanlar paltar yuyulmanın bir çox xüsusi üsulunu inkişaf etdirdilər, axan çaylarda qayalara paltar çırpma üsullarından tutmuş elektron paltaryuyan maşınlara və quru təmizliyə qədər (çirkləri sudan başqa həlledicilərdə həll etmək). İsti suda yuma (qaynar), kimyəvi təmizlənmə və ütüləmə, gigiyena məqsədləri üçün sterilizasiya edilən ənənəvi üsullardır.
Çamaşır və ütüləmə
Bir çox geyimlər qırışları aradan qaldırmaq üçün geyilməzdən əvvəl ütülənmək zərurəti yaradır. Ən müasir rəsmi və yarı-rəsmi geyimlər bu kateqoriyadadır (məsələn, yaxalı köynək və kostyumlar). Ütlü paltarların təmiz, təzə və səliqəli görünməsinə inanılır. Bir çox müasir geyim asanlıqla qırışmayan və ütüləməyi tələb etməyən toxuculuq materiallarından hazırlanmışdır.
Paltarlar yuyulduqdan və ütülədikdən sonra, paltarları səliqəli qalması paltar asılqanlarına qoyulur və ya qatlanır.
Bəzi həşərat və sürfələr geyim və toxuma ilə qidalanır. Bu cür zərərvericilərin qarşısını almaq üçün paltarlar sidr örtüklü şkaflarda və ya sandıqlarda saxlanıla bilər və ya Lavanda və ya naftalin kimi zərərvericilərə qarşə müdafiə xüsusiyyətlərə malik olan ləvazimatlar yerləşdirilmiş siyirmə və ya konteynerlərdə saxlanıla bilər.
Təkrar emal
İstifadə olunmuş və ya istifadəyə yararlı olmayan geyimlər, parçalar, yorğanlar, kilimlər və bu kimi bir çox evdə istifadə edilən başqa əşyalar yenidən istifadəyə verilə bilər. Neytral rəngli və ya toxunmamış sellüloz lifləri yenidən kağıza çevrilə bilər. Qərb cəmiyyətlərində istifadə olunmuş geyimlər əsasən atılır və ya xeyriyyəçilik üçün verilir (məsələn, təkrar emal qutusu vasitəsi ilə). Bundan əlavə, dükanlarda, geyim agentliklərində, bazarlarda və onlayn auksionlarda satılır. İstifadə olunmuş geyimlər çox vaxt yoxsul ölkələrdə təkrar istifadə üçün sənaye miqyasında toplanır. Qlobal olaraq, istifadə olunmuş paltarların dəyəri 4 milyard dollardır. ABŞ 575 milyon dollar ilə ixracatda liderdir.
Sintetikanın həyat tsikli ilə əlaqədar bir çox narahatlıq var, bunlar əsasən neft-kimya məhsullarından qaynaqlanır.
Paltarın həddən artıq inventarlaşdırılması bəzən marka dəyərini qorumaq üçün məhv edilir.
İstinadlar
- . 2011-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-13.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-13.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-11.
- "Arxivlənmiş surət". 2018-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-13.
Ədəbiyyat
- Mary Louise Robert. . (1993). 657–684.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Geyim parcadan ve muxtelif materialalrdan hazirlanan insanlarin bedenin muxtelif hisselerini ortmek ucun istifade etdiyi beden ortuyu Geyim adeten parcadan ve ya toxuculuq materiallarindan hazirlanir lakin zaman kecdikce heyvan derisinden ve ya diger materiallardan hazirlanmis geyimler de yaranmaga baslanilmisdir Geyim butun insan cemiyyetlerinin xususiyyetidir ve yalniz insanla mehdudlasir Geyilen geyimin hecmi ve novu cinsiyyet beden novu sosial ve cografi mulahizelerden asilidir Geyim bir cox meqsede xidmet edir deri ve etraf muhit arasinda bir manee temin etmekle elementlerden kobud sethlerden heserat dislemelerinden tikanlardan qoruyur Paltar soyuq ve ya isti hava seraitine qarsi mudafie edir ve yoluxucu ve zeherli materiallari bedenden uzaq tutaraq gigiyenik bir seth yarada bilir Geyim hemde ultrabenovseyi sualanmadan qorunma temin edir Paltar geyinmek sosial bir normadir ve basqalarinin gozu qarsisinda geyimden mehrum olmaq utandirici hal yarada biler Dunyanin ekser yerlerinde ictimai yerlerde paltar geyinmemek leyaqetsiz ifsa sayila biler Tarixi ve menseyiArxeoloqlar 1988 ci ilde Rusiyada Kostenki yaxinliginda tapilmis sumuk ve fil sumuyu tikis iynelerini eramizdan texminen 30 min il evvele aid oldugunu teyin etdiler Geyimde istifade edile bilen boyali ketan lifleri Gurcustan Respublikasinda eramizdan evvel 34 min il evvele aid bir magarada tapilmisdir Erken istifadeInsanlarin paltar geyinmeye baslamasi muxtelif alimlerin hesablamalarina gore 40 min ile 3 milyon il evvel arasinda deyisir Arxeoloqlar ve antropoloqlarin fikrince en erken geyimler bedenin ustune sarilmis ve ya baglanmis xez deri yarpaq ve ya otlardan ibaret idi Muasir geyimDeb Paris 1900 1940 ci illerde Avropa ve Simali Amerika ucun moda trendlerini teyin etdi 1920 ci illerde meqsed her kesin rahatligini temin etmek idi Gundelik geyimler belde bir kemer ve ya belbagi olmaqla uzunlugu diz ve ayaq topugu arasinda muxtelif olcude ola bilen paltarlar idi Aksesuarlar daha az diqqeti celb edirdi Saclar esasen qisaldilirdi ve bu daha genc gorunus yaradirdi Qerb geyim uslubu Qerbin geyim uslubu son 500 ilden artiq muddetde daha suretli inkisaf etdi Toxuculuq senayesinin mexaniklesmesi bir cox cesidlerin elverisli qiymetlerle genis satisa cixarilmasina serait yaratdi XX esrin ikinci yarisinda mavi cins cox populyarlasdi Idman geyimler de genis ve boyuyen bir bazara cevrildi Qerb geyim uslubunda cins geyimler hem kisiler hem de qadinlar terefinden geyinilir Cinsin bir nece terzleri var yuksek boylu cins orta boylu cins asagi boylu cins cekme cins duz cins kesilmis cins manjetli cins boyfriend cins ve kapri cins Medeni aspektlerGender muxtelifliyi Ekser medeniyyetlerde geyimlerin gender ferqliliyi meqsedeuygun hesab olunur Ferqler uslub reng parca ve novlerdedir Qerb cemiyyetlerinde etekler donlar ve hundurdaban ayaqqabilar esasen qadin geyimleri qalstuklar ise kisi geyimi kimi qebul edilir Salvar bir zamanlar yalniz kisi geyimi kimi qebul edilirdi amma muasir dovrumuzde her iki cins terefinden geyile biler Her iki cins terefinden geyile bilmek ucun hazirlanmis geyimlere uniseks geyim deyilir Uniseks geyimleri meselen qisaqol koynekler muxtelif beden olculerine uygunlasmaq ucun duz kesim formasina meyllidirler Heyat tsikliGeyime qulluq Insanlar paltar yuyulmanin bir cox xususi usulunu inkisaf etdirdiler axan caylarda qayalara paltar cirpma usullarindan tutmus elektron paltaryuyan masinlara ve quru temizliye qeder cirkleri sudan basqa helledicilerde hell etmek Isti suda yuma qaynar kimyevi temizlenme ve utuleme gigiyena meqsedleri ucun sterilizasiya edilen enenevi usullardir Camasir ve utuleme Bir cox geyimler qirislari aradan qaldirmaq ucun geyilmezden evvel utulenmek zerureti yaradir En muasir resmi ve yari resmi geyimler bu kateqoriyadadir meselen yaxali koynek ve kostyumlar Utlu paltarlarin temiz teze ve seliqeli gorunmesine inanilir Bir cox muasir geyim asanliqla qirismayan ve utulemeyi teleb etmeyen toxuculuq materiallarindan hazirlanmisdir Paltarlar yuyulduqdan ve utuledikden sonra paltarlari seliqeli qalmasi paltar asilqanlarina qoyulur ve ya qatlanir Bezi heserat ve surfeler geyim ve toxuma ile qidalanir Bu cur zerervericilerin qarsisini almaq ucun paltarlar sidr ortuklu skaflarda ve ya sandiqlarda saxlanila biler ve ya Lavanda ve ya naftalin kimi zerervericilere qarse mudafie xususiyyetlere malik olan levazimatlar yerlesdirilmis siyirme ve ya konteynerlerde saxlanila biler Tekrar emal Istifade olunmus ve ya istifadeye yararli olmayan geyimler parcalar yorganlar kilimler ve bu kimi bir cox evde istifade edilen basqa esyalar yeniden istifadeye verile biler Neytral rengli ve ya toxunmamis selluloz lifleri yeniden kagiza cevrile biler Qerb cemiyyetlerinde istifade olunmus geyimler esasen atilir ve ya xeyriyyecilik ucun verilir meselen tekrar emal qutusu vasitesi ile Bundan elave dukanlarda geyim agentliklerinde bazarlarda ve onlayn auksionlarda satilir Istifade olunmus geyimler cox vaxt yoxsul olkelerde tekrar istifade ucun senaye miqyasinda toplanir Qlobal olaraq istifade olunmus paltarlarin deyeri 4 milyard dollardir ABS 575 milyon dollar ile ixracatda liderdir Sintetikanin heyat tsikli ile elaqedar bir cox narahatliq var bunlar esasen neft kimya mehsullarindan qaynaqlanir Paltarin hedden artiq inventarlasdirilmasi bezen marka deyerini qorumaq ucun mehv edilir Istinadlar 2011 08 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 08 13 Arxivlenmis suret 2019 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 13 Arxivlenmis suret 2022 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 11 Arxivlenmis suret 2018 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 13 EdebiyyatMary Louise Robert 1993 657 684