Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gərginlik baş ağrısı(GBA) — geniş yayılmış birincili baş ağrısı formasıdır. Kişilərdə – 42%, qadınlarda isə 49% hallarda müşahidə olunur. GBA miqrenlə müqayisədə mülayimdir.
Ümumi məlumat
Adi hallarda GBA zamanı BA aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir:
- ikitərəfli lokalizasiya
- sıxıcı və ya təzyiqedici xarakter
- ağrılar yüngüldən orta ağırlıq dərəcəsinə qədər
- ürəkbulanma və ya qusma yoxdur
- adi fiziki gərginlik zamanı artmır
- perikranial əzələlərin ağrıları, işığa və ya səs-küyə qarşı artmış həssaslıqla müşahidə oluna bilər
GBA-nın səbəbləri tam aydın deyil, lakin onun əmələ gəlməsinə gətirən amillər müəyyən edilmişdir. Onların sırasına aşağıdakılar aiddir:
- emosional (həyəcan, depressiya, ailədə və həyatda stress və münaqişə vəziyyətləri)
- əmək və asudə vaxt rejiminin pozulması (işdə və ya təhsildə monoton əmək və ya artıq iş yükü, dincəlmə müddətinin yetərliolmaması)
- cinsi problemlər
- yuxunun pozulması
- havanın dəyişməsi
- gicgah-çənə oynağının disfunksiyası
- ənsə-alın və ənsəaltı əzələlərin spastik yığılması, əzələ gərginliyinə anadangəlmə meyililik
Gərginlik baş ağrısı diaqnozu nevroloji müayinələrin nəticələrinin normal olması ilə yanaşı əmək qabiliyyətinin itirilməsinə gətirməyən ikitərəfli baş ağrısı olan xəstələrə qoyulmalıdır.
Əsas məqamlar
Gərginlik tipli baş ağrısı baş ağrılarının ən çox rast gəlinən səbəbidir. Lakin, bu patologiyanın əsasında duran mexanizm hələ də dəqiq məlum deyil. Gərginlik tipli baş ağrısına həm əzələ gərginliyi, həm də emosional stress səbəbindən baş verən baş ağrıları daxildir. Əzələlərin palpasiyasında qeyd edilən tapıntılar baş ağrısının yaranması ilə uzlaşmır. Mürəkkəb hallarda gərginlik tipli baş ağrısı miqrenlə yanaşı gedə bilər. Bu patologiyanı periferik ağrı sensitizasiyasından ayırd etmək vacibdir. Müalicə əsasən qeyri-farmakolojidir: fiziki çalışmalar, erqonomika, masaj, relaksasiya.
Simptomlar
●Adətən, axşama doğru tədricən pisləşən məngənəyə bənzər davamlı basıcı və sıxıcı bir ağrı.
●Gicgahlarda, ənsədə və ya kəllə qapağında lokalizə olunmuş ağrı; adətən ikitərəflidir, lakin birtərəfli də ola bilər.
●Kəllə qapağı üzərində bıçaq kimi əzabverici ağrılar hiss olunur.
●Bəzən gecələr yuxarı ətraflarda keyləşmə baş verir.
●Oturduqda və ya ayağa qalxdıqda müvazinətin ani itkisi hissi ilə birlikdə başgicəllənmə hiss edilə bilər.
●Yanaşı olaraq çox zaman depressiya tipli yuxu pozğunluğu qeyd edilir.
Diaqnoz
●Anamnez və kliniki müayinəyə əsaslanır.
●Nevroloji status normalır.
●Palpasiya zamanı bəzi pasiyentlərdə gicgah və ya ənsə nahiyələrində həssaslıq, eləcə də boyun və çiyinlərdə gərginlik vardır.
●Əgər onurğa sütununun sadə rentgen müayinəsi aparılırsa çox zaman lordozun düzləşməsi aşkar edilir.
●Yalnız ciddi bir xəstəliyə şübhə olduqda görüntüləmə müayinəsinə göstəriş vardır.
●Beynəlxalq təsnifat komitəsinin (Baş ağrısı Pozğunluqlarının Beynəlxalq Təsnifatı-2004-cü il: CHD 2004) verdiyi tərifə uyğun olaraq bu baş ağrıları epizodik (< 15 baş ağrısı günü/ay) və xroniki (> 15 başağrısı günü/ay) tiplərə bölünür.
Differensial diaqnostika
●Aurasız miqren (daxildir: prodromal symptomlar, ürəkbulanma/qusma, fizki gərginliklə simptomların artması).
●Baş nahiyəsi dərisində ağrı hissinin sensitizasiyası (həssaslığının artması) çox zaman miqrenlə əlaqəlidir.
●Dişləm pozulması (ağrının lokalizasiyası, bruksizm).
●Sinusit (Rentgen müayinəsi).
●Temporal (gicgah) arteriit (çox zaman birtərəfli; eritrositlərin çökmə sürətinin artması).
●Hipertiroidizm.
●Hiperparatiroidizm.
●Böyük ənsə sinirinin kompressiyası (innnervasiya edilən sahənin hüdudları daxilində ağrı; birtərəfli).
●Baş beyin şişi (səhərlər ürəkbulanma, proqressiv pisləşən baş ağrısı, digər müvafiq simptomlar).
Radioloji müayinələr
●Baş ağrılarında başın kompüter tomoqrafiyası və ya maqnit rezonans tomoqrafiyası müayinəsi üçün göstərişlər:
- Subaraxnoidal qansızma şübhəsi.
- Proqressiv olaraq pisləşən baş ağrısı.
- Baş ağrısı ilə əlaqəli olaraq təkrarlanan və ya davamlı qusma.
- Baş ağrısı ilə əlaqəli olaraq qeyri-normal nevroloji status.
- Baş ağrısı yalnız öksürmə ya fiziki gərginliklə əlaqədar baş verir.
- Huşun itirilməsi epizodu baş ağrısı ilə əlaqəlidir.
- Bədən vəziyyətindən asılı olan baş ağrısı.
- Endokrin pozğunluq baş ağrısı ilə əlaqəlidir.
- Pasient və ya onun ailə üzvündə neyrofibromatoz xəstəliyi vardır.
İstinadlar
- (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-16.
- Markus Färkkilä. "Gərginlik tipli baş ağrısı" (az.). https://www.ebmg.az/. 30.08.2017. İstifadə tarixi: 2021-03-31.
Bu məqalə . |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gerginlik bas agrisi GBA genis yayilmis birincili bas agrisi formasidir Kisilerde 42 qadinlarda ise 49 hallarda musahide olunur GBA miqrenle muqayisede mulayimdir Gerginlik bas agrisindan eziyyet ceken qadinUmumi melumatAdi hallarda GBA zamani BA asagidaki xususiyyetlere malikdir ikiterefli lokalizasiya sixici ve ya tezyiqedici xarakter agrilar yungulden orta agirliq derecesine qeder urekbulanma ve ya qusma yoxdur adi fiziki gerginlik zamani artmir perikranial ezelelerin agrilari isiga ve ya ses kuye qarsi artmis hessasliqla musahide oluna biler GBA nin sebebleri tam aydin deyil lakin onun emele gelmesine getiren amiller mueyyen edilmisdir Onlarin sirasina asagidakilar aiddir emosional heyecan depressiya ailede ve heyatda stress ve munaqise veziyyetleri emek ve asude vaxt rejiminin pozulmasi isde ve ya tehsilde monoton emek ve ya artiq is yuku dincelme muddetinin yeterliolmamasi cinsi problemler yuxunun pozulmasi havanin deyismesi gicgah cene oynaginin disfunksiyasi ense alin ve ensealti ezelelerin spastik yigilmasi ezele gerginliyine anadangelme meyililik Gerginlik bas agrisi diaqnozu nevroloji muayinelerin neticelerinin normal olmasi ile yanasi emek qabiliyyetinin itirilmesine getirmeyen ikiterefli bas agrisi olan xestelere qoyulmalidir Esas meqamlar Gerginlik tipli bas agrisi bas agrilarinin en cox rast gelinen sebebidir Lakin bu patologiyanin esasinda duran mexanizm hele de deqiq melum deyil Gerginlik tipli bas agrisina hem ezele gerginliyi hem de emosional stress sebebinden bas veren bas agrilari daxildir Ezelelerin palpasiyasinda qeyd edilen tapintilar bas agrisinin yaranmasi ile uzlasmir Murekkeb hallarda gerginlik tipli bas agrisi miqrenle yanasi gede biler Bu patologiyani periferik agri sensitizasiyasindan ayird etmek vacibdir Mualice esasen qeyri farmakolojidir fiziki calismalar erqonomika masaj relaksasiya Simptomlar Adeten axsama dogru tedricen pislesen mengeneye benzer davamli basici ve sixici bir agri Gicgahlarda ensede ve ya kelle qapaginda lokalize olunmus agri adeten ikitereflidir lakin birterefli de ola biler Kelle qapagi uzerinde bicaq kimi ezabverici agrilar hiss olunur Bezen geceler yuxari etraflarda keylesme bas verir Oturduqda ve ya ayaga qalxdiqda muvazinetin ani itkisi hissi ile birlikde basgicellenme hiss edile biler Yanasi olaraq cox zaman depressiya tipli yuxu pozgunlugu qeyd edilir Diaqnoz Anamnez ve kliniki muayineye esaslanir Nevroloji status normalir Palpasiya zamani bezi pasiyentlerde gicgah ve ya ense nahiyelerinde hessasliq elece de boyun ve ciyinlerde gerginlik vardir Eger onurga sutununun sade rentgen muayinesi aparilirsa cox zaman lordozun duzlesmesi askar edilir Yalniz ciddi bir xesteliye subhe olduqda goruntuleme muayinesine gosteris vardir Beynelxalq tesnifat komitesinin Bas agrisi Pozgunluqlarinin Beynelxalq Tesnifati 2004 cu il CHD 2004 verdiyi terife uygun olaraq bu bas agrilari epizodik lt 15 bas agrisi gunu ay ve xroniki gt 15 basagrisi gunu ay tiplere bolunur Differensial diaqnostika Aurasiz miqren daxildir prodromal symptomlar urekbulanma qusma fizki gerginlikle simptomlarin artmasi Bas nahiyesi derisinde agri hissinin sensitizasiyasi hessasliginin artmasi cox zaman miqrenle elaqelidir Dislem pozulmasi agrinin lokalizasiyasi bruksizm Sinusit Rentgen muayinesi Temporal gicgah arteriit cox zaman birterefli eritrositlerin cokme suretinin artmasi Hipertiroidizm Hiperparatiroidizm Boyuk ense sinirinin kompressiyasi innnervasiya edilen sahenin hududlari daxilinde agri birterefli Bas beyin sisi seherler urekbulanma proqressiv pislesen bas agrisi diger muvafiq simptomlar Radioloji muayineler Bas agrilarinda basin komputer tomoqrafiyasi ve ya maqnit rezonans tomoqrafiyasi muayinesi ucun gosterisler Subaraxnoidal qansizma subhesi Proqressiv olaraq pislesen bas agrisi Bas agrisi ile elaqeli olaraq tekrarlanan ve ya davamli qusma Bas agrisi ile elaqeli olaraq qeyri normal nevroloji status Bas agrisi yalniz oksurme ya fiziki gerginlikle elaqedar bas verir Husun itirilmesi epizodu bas agrisi ile elaqelidir Beden veziyyetinden asili olan bas agrisi Endokrin pozgunluq bas agrisi ile elaqelidir Pasient ve ya onun aile uzvunde neyrofibromatoz xesteliyi vardir Istinadlar PDF 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 16 Markus Farkkila Gerginlik tipli bas agrisi az https www ebmg az 30 08 2017 Istifade tarixi 2021 03 31 Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin