Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gədəbəy kilsəsi – Gədəbəy şəhəri yaxınlığında meşədə yerləşən kilsədir. Mənbələrdə kilsənin inşa tarixi ilə bağlı heç bir məlumat olmasa da, inşa tarixi bəlli olan anoloji abidələrlə müqayisə nəticəsində abidənin təxminən VII-VIII əsrlərdə inşa edilməsi ehtimalı qeyd edilmişdir.
| Gədəbəy kilsəsi | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Gədəbəy rayonu |
| Aidiyyatı | Alban Həvari Kilsəsi |
| Tikilmə tarixi | VII-VIII əsrlər |
| Vəziyyəti | qəzalı |
Kilsə binası planda şərq-qərb hissəyə uzadılmış xaçvari formaya malikdir. Uzadılmış şərq qolunda yarımdairəvi apsida yerləşir, digər qollar isə düzbucaqlı formada tamamlanırlar. Onların kəsişməyerində daxildən dairəvi, xaricsən isə səkkizbucaqlı olan baraban ucalır. Baraban üzərini tamamlatan günbəz dövrümüzə çatmamışdır.
Tarixi
Mənbələrdə kilsənin inşa tarixi ilə bağlı heç bir məlumat yoxdur.G. Məmmədovaya görə memarlıq təhlili və Gürcüstan ərazisində yerləşən, dəqiq inşa tarixi bəlli olan anoloji abidələrlə müqayisə nəticəsində abidənin təxmini inşa tarixi haqqında fikir söyləmək mümkündür. Plan və xarici həcminin həllinə görə məbəd, VI-XI əsrlərin Kunturis Sakdari və Açkuridəki Müqəddəs Georgi kilsələri kimi “sərbəst xaç” tipli kilsələri ilə oxşarlıq təşkil edir.
G. Məmmədovanın fikrincə abidənin konstruktiv həllinin analizi, kvadrat təməldən dairəvi dacili və səkkizbucaqlı xarici barabana keçidin yelkənlərlə təmin edilməsinə əsasən kilsəni təxminən VII-VIII əsrlərə aid etmək mümkündür. Həmin dövrdə “sərbəst xaç” tipli kilsələr bütün Cənubi Qafqazda, o camlədən Qafqaz Albaniyası ərazisində geniş yayılmışdı.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Kilsə binası planda şərq-qərb hissəyə uzadılmış xaçvari formaya (8.8 x 7.1 m) malikdir. Uzadılmış şərq qolunda yarımdairəvi apsida yerləşir, digər qollar isə düzbucaqlı formada tamamlanırlar. Onların kəsişməyerində daxildən dairəvi, xaricsən isə səkkizbucaqlı olan baraban ucalır. Baraban üzərini tamamlatan günbəz dövrümüzə çatmamışdır.
Kilsə şərq və cənub qollarında yerləşən iki cüt pəncərə vasitəsiylə işıqlandırılır. Həmçinin günbəzin barabanında da iki cüt pəncərə yerləşir. Kilsənin daxili həcminin həllində sərt formalara üstünlük verilmidir. Dekor demək olar ki, yoxdur.
Günbəzaltı kvadratın küncləri düzbucaqlı bölmə profili ilə kəsilib və həll edilib. Barabanı saxlayan ikiqat tağlar yüksək mərkəzi hissədən alçaq yan hissələrə tədricən keçid yaradır. Tağların impostları sadə və hamar kapitellərə malik daşıyıcı kürəklərə söykənir. Kvadrat təməldən baraban dairəsinə keçid yelkənlər vasitəsiylə həyata keçirimişdir.
Bina müxtəlif ölçülü bazalt daşları və əhəng məhlulundan hörülmüşdür. Binanın fasadının bəzi yerlərində divar suvağı qalmışdır. Divarların qalınlığı 95 – 120 sm arasında dəyişir.
İstinadlar
- Мамедова, Г. Г. Христианское культовое зодчество Кавказской Албании эпохи раннего средневековья. Баку: Элм. 1985. səh. 15. (#accessdate_missing_url)
- Мамедова, 2004. səh. 79
- Чубинашвили, Г. Архитектура Кахетии. Тбилиси: Изд. АН Груз. ССР. 436–437, 405–411.
- Орбели, И. А. Албанские рельефы и бронзовые котлы (Избранные труды). Tреван: Изв. АН Арм. ССР. 1963. 1–5.
- Мамедова, 2004. səh. 77
- Мамедова, 2004. səh. 78
Ədəbiyyat
- Мамедова, Гюльчохра, Зодчество Кавказской Албании, Баку: Чашыоглу, 2004
- Мамедова, Гюльчохра, Христианское култовое зодчество Кавказской Албании эпохи раннего средневековья, Баку: Элм, 1985
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gedebey kilsesi Gedebey seheri yaxinliginda mesede yerlesen kilsedir Menbelerde kilsenin insa tarixi ile bagli hec bir melumat olmasa da insa tarixi belli olan anoloji abidelerle muqayise neticesinde abidenin texminen VII VIII esrlerde insa edilmesi ehtimali qeyd edilmisdir Gedebey kilsesiOlke AzerbaycanSeher Gedebey rayonuAidiyyati Alban Hevari KilsesiTikilme tarixi VII VIII esrlerVeziyyeti qezali Kilse binasi planda serq qerb hisseye uzadilmis xacvari formaya malikdir Uzadilmis serq qolunda yarimdairevi apsida yerlesir diger qollar ise duzbucaqli formada tamamlanirlar Onlarin kesismeyerinde daxilden dairevi xaricsen ise sekkizbucaqli olan baraban ucalir Baraban uzerini tamamlatan gunbez dovrumuze catmamisdir TarixiMenbelerde kilsenin insa tarixi ile bagli hec bir melumat yoxdur G Memmedovaya gore memarliq tehlili ve Gurcustan erazisinde yerlesen deqiq insa tarixi belli olan anoloji abidelerle muqayise neticesinde abidenin texmini insa tarixi haqqinda fikir soylemek mumkundur Plan ve xarici hecminin helline gore mebed VI XI esrlerin Kunturis Sakdari ve Ackurideki Muqeddes Georgi kilseleri kimi serbest xac tipli kilseleri ile oxsarliq teskil edir G Memmedovanin fikrince abidenin konstruktiv hellinin analizi kvadrat temelden dairevi dacili ve sekkizbucaqli xarici barabana kecidin yelkenlerle temin edilmesine esasen kilseni texminen VII VIII esrlere aid etmek mumkundur Hemin dovrde serbest xac tipli kilseler butun Cenubi Qafqazda o camleden Qafqaz Albaniyasi erazisinde genis yayilmisdi Memarliq xususiyyetleriKilsenin interyeri Kilse binasi planda serq qerb hisseye uzadilmis xacvari formaya 8 8 x 7 1 m malikdir Uzadilmis serq qolunda yarimdairevi apsida yerlesir diger qollar ise duzbucaqli formada tamamlanirlar Onlarin kesismeyerinde daxilden dairevi xaricsen ise sekkizbucaqli olan baraban ucalir Baraban uzerini tamamlatan gunbez dovrumuze catmamisdir Kilse serq ve cenub qollarinda yerlesen iki cut pencere vasitesiyle isiqlandirilir Hemcinin gunbezin barabaninda da iki cut pencere yerlesir Kilsenin daxili hecminin hellinde sert formalara ustunluk verilmidir Dekor demek olar ki yoxdur Gunbezalti kvadratin kuncleri duzbucaqli bolme profili ile kesilib ve hell edilib Barabani saxlayan ikiqat taglar yuksek merkezi hisseden alcaq yan hisselere tedricen kecid yaradir Taglarin impostlari sade ve hamar kapitellere malik dasiyici kureklere soykenir Kvadrat temelden baraban dairesine kecid yelkenler vasitesiyle heyata kecirimisdir Bina muxtelif olculu bazalt daslari ve eheng mehlulundan horulmusdur Binanin fasadinin bezi yerlerinde divar suvagi qalmisdir Divarlarin qalinligi 95 120 sm arasinda deyisir IstinadlarMamedova G G Hristianskoe kultovoe zodchestvo Kavkazskoj Albanii epohi rannego srednevekovya Baku Elm 1985 seh 15 accessdate missing url Mamedova 2004 seh 79 Chubinashvili G Arhitektura Kahetii Tbilisi Izd AN Gruz SSR 436 437 405 411 Orbeli I A Albanskie relefy i bronzovye kotly Izbrannye trudy Trevan Izv AN Arm SSR 1963 1 5 Mamedova 2004 seh 77 Mamedova 2004 seh 78EdebiyyatMamedova Gyulchohra Zodchestvo Kavkazskoj Albanii Baku Chashyoglu 2004 Mamedova Gyulchohra Hristianskoe kultovoe zodchestvo Kavkazskoj Albanii epohi rannego srednevekovya Baku Elm 1985