Fəxrəddin Nəsib oğlu Məmmədov (1928-1992) - kimyaçı alim, "Neft-kimyası" və "Neft-kimya sintezi" ixtisası üzrə kimya elmləri doktoru, AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda sabiq laboratoriya müdiri.
Fəxrəddin Məmmədov | |
---|---|
Fəxrəddin Nəsib oğlu Məmmədov | |
Doğum tarixi | 01.01. 1928 |
Doğum yeri | Kirovabad (indiki Gəncə şəhəri) |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Bakı şəhəri |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Elm sahələri | Neft-kimyası və neft-kimya sintezi |
Elmi dərəcəsi | kimya elmləri doktoru |
İş yeri | AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutu |
Təhsili | S.M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti (indiki Bakı Dövlət Universiteti) |
Mükafatları | D.M.Mendeleyev adına Ümumittifaq Kimya Cəmiyyəti və respublika Kimya Cəmiyyətinin diplomları, Ümumittifaq Xalq Təşərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin gümüş və bürünc medalları |
Həyatı
Fəxrəddin Nəsib oğlu Məmmədov 1928-ci ildə Kirovobad (indiki Gəncə) şəhərində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1944-cü ildə M.Ə. Gəncə şəhərində orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1945-ci ildə S.M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) kimya fakültəsinə daxil olmuş, 1950-ci ildə həmin Universiteti bitirmişdir. Fəxrəddin Məmmədov 1949-cu ildə V.V. Kuybışev adına Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft emalı institutunda texnik-laborant vəzifəsində əmək fəaliyyəyinə başlamış, 1950-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Kimya İnstitutunda kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. Sonra həmin institutun aspiranturasına qəbul olmuş və 1951-ci ili martında SSRİ Elmlər Akademiyasının Neft İnstitutuna ezam olunmuş, 1954-cü ildə həmin institutda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək, kimya elmləri namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. Fəxrəddin Məmmədov 1955-1958-ci illərdə AEA-nın Kimya İnstitutunda böyük elmi işçi əvəzi vəzifəsində çalışmış, 1959-cu ildə müsabiqə yolu ilə EA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda böyük elmi işçi vəzifəsinə seçilmiş və 1965-ci ildən ömrünün sonuna kimi yeni yaradılmış Azərbaycan EA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda laboratoriya müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1954-cü ildə SSRİ EA Nİ-in Elmi Şurasında "Beşüzvlü heterotsiklik birləşmələrin quruluşu ilə onların reaksiyagirmə qabiliyyəti arasında əlaqə" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını, 1980-ci ildə "Fenol, nbjatyjk və aromatik karbohidrogenlərinin sintezi üsullarının işlənib hazırlanması və onların müxtəlif materiallara əlavə kimi tədqiqi" mövzusunda "Neft-kimya" və "Neft-kimya sintezi" ixtisası üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. F.Məmmədov 1992-ci il noyabr ayının 29-da vəfat etmişdir.
Elmi istiqaməti
Fəxrəddin Məmmədovun elmi-tədqiqat işlərinin əsas istiqamətini sürtkü yağlarına müxtəlif çeşidli aşqarların, yüksək təsir effektinə malik korroziya inhibitorlarının polimer materiallarına stabilizatorların və bioloji fəal maddələrin sintezi, eləcə də onların quruluşu ilə təsir effektivliyi arasında asılılığın öyrənilməsi təşkil edir. Fəxrəddin Məmmədov korroziya inhibitorları və səthi aktiv maddələrin, yağlara aşqarların sintezi və kimyası sahəsində aparıcı alimlərdən biri olmuşdur. Onun rəhbərliyi və bilavasitə iştirakı ilə fenol və tiofenolların bir sıra törəmələrinin alınma üsulları işlənib hazırlanmışdır. Sintez edilmiş azot, kükürd tərkibli birləşmələrin içərisindən ən effektli olanları aşkarlanaraq tətbiq üçün tövsiyə edilmiş, bəzilərinin (ИКИПГ, ИКАНАЗ) isə sənaye istehsalı təşkil olunmuş və bir çox müəssisələrdə tətbiq olunmuşdur.ИКИПГ inhibitoru Türkmənistanın Şadlıq qaz mədənlərində geniş istifadə edilmişdir. O, həmçinin polimerlərin keyfiyyətini yaxşılaşdıran termostabilizatorların, neft quyularında neft hasilatını artıran səhi-aktiv maddələrin yaradılması işlərinə rəhbərlik etmişdir.
Elmi əsərləri
Fəxrəddin Məmmədov 220 elmi əsərin, o cümlədən 97 müəlliflik şəhadətnaməsinin və 1 monoqrafiyanın müəllifidir.
- А.М. Кулиев,Ф.Н. Мамедов "Исследование нефтяных углеводородов для получения поверхностно-активных веществ"//Журнал “Коррозия в нефтедобывающей промышленности”, 1967, стр.47, Москва
- А.М. Кулиев , Ф.Ю. Рачинский, О.Д. Шатилов, Ф.Н. Мамедов "Гексаметиленаммониевые производные замещенных тиофенолов" //“Прикладная химия”, т.ХIV, 1970, стр.131, изд. Химия, Ленинград
- Ф.Н. Мамедов, М.М. Мовсумзаде, Ф.А. Мамедов "Высокоэффективный ингибитор сероводоной и кислотной коррозии на основе нефтяного сырья" // “Коррозия и защита в нефтегаз. пром-ти”, №3, стр.7, 1976, Москва
- Ф.Н. Мамедов, Ф.А. Мамедов "Выделение экранированных фенолов из смеси алкилированных фенолов"//Журнал химическая промышленность, Москва, 1976
- А.М. Кулиев , С.Б. Билалов, Ф.Н. Мамедов и др."Реакция конденсации тиолов с фенольными основаниями Манниха"//Орг. соед. серы “Синтез, строение и реакц. способн., т.2, стр.28, 1980, Рига-Зинатне”
- 6.М.М. Мовсумзаде, Ф.Н. Мамедов,В.М. Кязимов "Синтез и превращения 1-хлор-3-(2- гидрокси-5-алкилфенилтио)-2-пропанолов" //ЖОрХ, 1982, т.18, вып.1, стр.56
- А.М. Кулиев, В.М. Кязимов1,М.М. Мовсумзаде, Ф.Н. Мамедов, М.И. Шихиева, Б.И. Абдуллаев "3-Бис-(тио-2-гидрокси-5-трет.-бутилфенил)-пропанол-2 в качестве противокоррозионной присадки к смазочным маслам" //Авт.свид.А.С. СССР №1025098, 1982
- А.М. Кулиев, В.М. Кязимов1,М.М. Мовсумзаде, Ф.Н. Мамедов "Реакция 2-алкилтио-4-трет.бутил-фенолов с эпихлоргидрином и превращение полученных соединений"//ЖОрХ, 1982, т.18, вып.9, стр.1942-1945
- С.А. Гасанова, В.М. Кязимов1, М.М. Мовсумзаде, Ф.Н. МамедовИсследование аминоэфиров и эфироаминоспиртов как антикоррозионных и антимикробных присадокТезисТезисы докладов III Всесоюзной конф. «Синтез и применение присадок к смазочным материалам», г.Дрогобыч, 1982, стр.4-6
- Ф.Н. Мамедов, В.М. Кязимов,М.И. Шихиева, Б.И. Абдуллаев 23,5,5-тритрет.бутил-4-2-дигидрокси- 3-тиометилдифенилметан в качестве многофункциональной присадки к смазочным маслам" Авт.свид.СССР №1088301, 1983М.М. Мовсумзаде
- М.И. Шихиева,В.М. Кязимов,Ф.Н. Мамедов "Синтез и исследование эфиров ксантогеновых и дитиокарбаминовых кислот"//Тезисы докладов VIII Всесоюзной научно-технич. конф. «Синтез и исследование эффективности химикатов для полмерных материалов» , г.Тамбов, 1986, стр.18
- Ф.М. Фарзалиев, В.М. Кязимов, Н.Е. Легезин, Ф.Н. Мамедов, Б.П. Гвоздеви др. "Состав для удаления жидкости с забоя скважин"//Авт.свид.СССР №1303704, 1986
- М.М. Мовсумзаде, Ф.Н. Мамедов,В.М. Кязимов "Синтез 2-оксиметил-(6-алкилбензо)-4-оксатианов"//ЖОрХ, 1987, т.23, вып.7, стр.1544-1545
- Н.Р. Султанова,Ф.Н. Мамедов и др. "Бис-(2-метил-8-фенокси-3,6-диоксиоктил-)сульфид в качестве антиокислительной и противоизносной присадки к смазочным маслам" //А.С.Авт.свид.СССР №158412, 1988.
- Л.А. Егорова,Ф.Н. Мамедов и др." Ингибитор коррозии и отложений черных металлов в нейтральных водных средах" //А.С.Авт.свид.СССР №1813797, 1990
- М.М. Мовсумзаде,В.М. Кязимов, Ф.Н. Мамедов и др. "Реакции 1,8-дигалоген-2-метил-3,6-диоксаоктана с аминами, тиолами, фенолами"//Аз.хим.журнал, №2,1990
- П.М. Джафаров, В.М. Кязимов,Ф.Н. Мамедов и др. "Состав для вытеснения нефти из пласта" //А.С.Авт.свид.СССР №1682538, 1991, не публикуется
Mükafatları
- D.M.Mendeleyev adına Ümumittifaq Kimya Cəmiyyəti və respublika Kimya Cəmiyyətinin diplomları
- Ümumittifaq Xalq Təşərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin gümüş və bürünc medalları
Elmi rəhbərliyi
Onun rəhbərliyi ilə 16 aspirant və dissertant müvəffəqiyyətlə namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir.
İctimai fəaliyyəti
O, uzun müddət Azərbaycan EA AKİ-nin nəzdində fəaliyyət göstərən namizədlik dərəcəsini verən müdafiə EŞ-nın üzvü və AKİ Həmkarlar Komitəsinin sədri olmuşdur.
Mənbə
- Академия Наук Азербайджанской ССР Институт Химии Присадок, Издательство "Элм", Баку-1977.
- A.Məhərrəmov, M.Allahverdiyev, R.Əliyeva "Azərbaycan kimyaçıları", "Azərbaycan" nəşriyyatı,1998.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fexreddin Nesib oglu Memmedov 1928 1992 kimyaci alim Neft kimyasi ve Neft kimya sintezi ixtisasi uzre kimya elmleri doktoru AMEA Asqarlar Kimyasi Institutunda sabiq laboratoriya mudiri Fexreddin MemmedovFexreddin Nesib oglu MemmedovDogum tarixi 01 01 1928Dogum yeri Kirovabad indiki Gence seheri Vefat tarixi 29 noyabr 1992Vefat yeri Baki seheriVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm saheleri Neft kimyasi ve neft kimya sinteziElmi derecesi kimya elmleri doktoruIs yeri AMEA Asqarlar Kimyasi InstitutuTehsili S M Kirov adina Azerbaycan Dovlet Universiteti indiki Baki Dovlet Universiteti Mukafatlari D M Mendeleyev adina Umumittifaq Kimya Cemiyyeti ve respublika Kimya Cemiyyetinin diplomlari Umumittifaq Xalq Teserrufati Nailiyyetleri Sergisinin gumus ve burunc medallariHeyatiFexreddin Nesib oglu Memmedov 1928 ci ilde Kirovobad indiki Gence seherinde kendli ailesinde anadan olmusdur 1944 cu ilde M E Gence seherinde orta tehsilini basa vurduqdan sonra 1945 ci ilde S M Kirov adina Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki Baki Dovlet Universiteti kimya fakultesine daxil olmus 1950 ci ilde hemin Universiteti bitirmisdir Fexreddin Memmedov 1949 cu ilde V V Kuybisev adina Azerbaycan Elmi Tedqiqat Neft emali institutunda texnik laborant vezifesinde emek fealiyyeyine baslamis 1950 ci ilde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Kimya Institutunda kicik elmi isci vezifesinde calismisdir Sonra hemin institutun aspiranturasina qebul olmus ve 1951 ci ili martinda SSRI Elmler Akademiyasinin Neft Institutuna ezam olunmus 1954 cu ilde hemin institutda namizedlik dissertasiyasi mudafie ederek kimya elmleri namizedi elmi derecesine layiq gorulmusdur Fexreddin Memmedov 1955 1958 ci illerde AEA nin Kimya Institutunda boyuk elmi isci evezi vezifesinde calismis 1959 cu ilde musabiqe yolu ile EA Neft Kimya Prosesleri Institutunda boyuk elmi isci vezifesine secilmis ve 1965 ci ilden omrunun sonuna kimi yeni yaradilmis Azerbaycan EA Asqarlar Kimyasi Institutunda laboratoriya mudiri vezifesinde calismisdir 1954 cu ilde SSRI EA NI in Elmi Surasinda Besuzvlu heterotsiklik birlesmelerin qurulusu ile onlarin reaksiyagirme qabiliyyeti arasinda elaqe movzusunda namizedlik dissertasiyasini 1980 ci ilde Fenol nbjatyjk ve aromatik karbohidrogenlerinin sintezi usullarinin islenib hazirlanmasi ve onlarin muxtelif materiallara elave kimi tedqiqi movzusunda Neft kimya ve Neft kimya sintezi ixtisasi uzre doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir F Memmedov 1992 ci il noyabr ayinin 29 da vefat etmisdir Elmi istiqametiFexreddin Memmedovun elmi tedqiqat islerinin esas istiqametini surtku yaglarina muxtelif cesidli asqarlarin yuksek tesir effektine malik korroziya inhibitorlarinin polimer materiallarina stabilizatorlarin ve bioloji feal maddelerin sintezi elece de onlarin qurulusu ile tesir effektivliyi arasinda asililigin oyrenilmesi teskil edir Fexreddin Memmedov korroziya inhibitorlari ve sethi aktiv maddelerin yaglara asqarlarin sintezi ve kimyasi sahesinde aparici alimlerden biri olmusdur Onun rehberliyi ve bilavasite istiraki ile fenol ve tiofenollarin bir sira toremelerinin alinma usullari islenib hazirlanmisdir Sintez edilmis azot kukurd terkibli birlesmelerin icerisinden en effektli olanlari askarlanaraq tetbiq ucun tovsiye edilmis bezilerinin IKIPG IKANAZ ise senaye istehsali teskil olunmus ve bir cox muessiselerde tetbiq olunmusdur IKIPG inhibitoru Turkmenistanin Sadliq qaz medenlerinde genis istifade edilmisdir O hemcinin polimerlerin keyfiyyetini yaxsilasdiran termostabilizatorlarin neft quyularinda neft hasilatini artiran sehi aktiv maddelerin yaradilmasi islerine rehberlik etmisdir Elmi eserleriFexreddin Memmedov 220 elmi eserin o cumleden 97 muelliflik sehadetnamesinin ve 1 monoqrafiyanin muellifidir A M Kuliev F N Mamedov Issledovanie neftyanyh uglevodorodov dlya polucheniya poverhnostno aktivnyh veshestv Zhurnal Korroziya v neftedobyvayushej promyshlennosti 1967 str 47 Moskva A M Kuliev F Yu Rachinskij O D Shatilov F N Mamedov Geksametilenammonievye proizvodnye zameshennyh tiofenolov Prikladnaya himiya t HIV 1970 str 131 izd Himiya Leningrad F N Mamedov M M Movsumzade F A Mamedov Vysokoeffektivnyj ingibitor serovodonoj i kislotnoj korrozii na osnove neftyanogo syrya Korroziya i zashita v neftegaz prom ti 3 str 7 1976 Moskva F N Mamedov F A Mamedov Vydelenie ekranirovannyh fenolov iz smesi alkilirovannyh fenolov Zhurnal himicheskaya promyshlennost Moskva 1976 A M Kuliev S B Bilalov F N Mamedov i dr Reakciya kondensacii tiolov s fenolnymi osnovaniyami Manniha Org soed sery Sintez stroenie i reakc sposobn t 2 str 28 1980 Riga Zinatne 6 M M Movsumzade F N Mamedov V M Kyazimov Sintez i prevrasheniya 1 hlor 3 2 gidroksi 5 alkilfeniltio 2 propanolov ZhOrH 1982 t 18 vyp 1 str 56A M Kuliev V M Kyazimov1 M M Movsumzade F N Mamedov M I Shihieva B I Abdullaev 3 Bis tio 2 gidroksi 5 tret butilfenil propanol 2 v kachestve protivokorrozionnoj prisadki k smazochnym maslam Avt svid A S SSSR 1025098 1982A M Kuliev V M Kyazimov1 M M Movsumzade F N Mamedov Reakciya 2 alkiltio 4 tret butil fenolov s epihlorgidrinom i prevrashenie poluchennyh soedinenij ZhOrH 1982 t 18 vyp 9 str 1942 1945S A Gasanova V M Kyazimov1 M M Movsumzade F N MamedovIssledovanie aminoefirov i efiroaminospirtov kak antikorrozionnyh i antimikrobnyh prisadokTezisTezisy dokladov III Vsesoyuznoj konf Sintez i primenenie prisadok k smazochnym materialam g Drogobych 1982 str 4 6F N Mamedov V M Kyazimov M I Shihieva B I Abdullaev 23 5 5 tritret butil 4 2 digidroksi 3 tiometildifenilmetan v kachestve mnogofunkcionalnoj prisadki k smazochnym maslam Avt svid SSSR 1088301 1983M M MovsumzadeM I Shihieva V M Kyazimov F N Mamedov Sintez i issledovanie efirov ksantogenovyh i ditiokarbaminovyh kislot Tezisy dokladov VIII Vsesoyuznoj nauchno tehnich konf Sintez i issledovanie effektivnosti himikatov dlya polmernyh materialov g Tambov 1986 str 18F M Farzaliev V M Kyazimov N E Legezin F N Mamedov B P Gvozdevi dr Sostav dlya udaleniya zhidkosti s zaboya skvazhin Avt svid SSSR 1303704 1986 M M Movsumzade F N Mamedov V M Kyazimov Sintez 2 oksimetil 6 alkilbenzo 4 oksatianov ZhOrH 1987 t 23 vyp 7 str 1544 1545N R Sultanova F N Mamedov i dr Bis 2 metil 8 fenoksi 3 6 dioksioktil sulfid v kachestve antiokislitelnoj i protivoiznosnoj prisadki k smazochnym maslam A S Avt svid SSSR 158412 1988 L A Egorova F N Mamedov i dr Ingibitor korrozii i otlozhenij chernyh metallov v nejtralnyh vodnyh sredah A S Avt svid SSSR 1813797 1990 M M Movsumzade V M Kyazimov F N Mamedov i dr Reakcii 1 8 digalogen 2 metil 3 6 dioksaoktana s aminami tiolami fenolami Az him zhurnal 2 1990P M Dzhafarov V M Kyazimov F N Mamedov i dr Sostav dlya vytesneniya nefti iz plasta A S Avt svid SSSR 1682538 1991 ne publikuetsyaMukafatlariD M Mendeleyev adina Umumittifaq Kimya Cemiyyeti ve respublika Kimya Cemiyyetinin diplomlari Umumittifaq Xalq Teserrufati Nailiyyetleri Sergisinin gumus ve burunc medallariElmi rehberliyiOnun rehberliyi ile 16 aspirant ve dissertant muveffeqiyyetle namizedlik dissertasiyasi mudafie etmisdir Ictimai fealiyyetiO uzun muddet Azerbaycan EA AKI nin nezdinde fealiyyet gosteren namizedlik derecesini veren mudafie ES nin uzvu ve AKI Hemkarlar Komitesinin sedri olmusdur MenbeAkademiya Nauk Azerbajdzhanskoj SSR Institut Himii Prisadok Izdatelstvo Elm Baku 1977 A Meherremov M Allahverdiyev R Eliyeva Azerbaycan kimyacilari Azerbaycan nesriyyati 1998