Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Fərrux — İrəvan əyaləti, Dərəçiçək nahiyəsində kənd.
Fərrux | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Yaşayış məntəqəsi İrəvan xanlığının Dərəçiçək mahalının inzibati-ərazisinə daxil olmuşdur. XIX əsrdə İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasının, XX əsrin 30-cu illərindən indiki Ermənistanın Axta (Razdan) rayonunun Yayçı kəndinin, Zəngi çayının sağ tərəfində yerləşirdi. Fərrux kəndinin adı 1728-ci ildə tərtib edilmiş “İrəvan əyalətinin icmal dəftəri”ndə İrəvan əyalətinin Dərəçiçək nahiyəsində qeydə alınmışdır. Həmin mənbədən məlum olur ki, XVIII əsrdə Fərrux kəndi Hacı Süleyman oğlunun adına olan timara daxildir və gəliri 4000 ağçadan ibarətdir. İ.Şopenin əsərində Dərəçiçək mahalının inzibati-ərazisinə daxil olan kənd kimi Fərrux toponimi Farux formasında qeydə alınmışdır.
N.Məmmədov Fərrux kəndinin adının həm Fərrux, həm də Fərruk formalarında göstərir. Kəndin adının Fərruk formasında göstərilməsi ola bilsin texniki səhvdir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində də kəndin adı Farux formasında qeyd edilir. Fərrux kənd adının rus mənbələrində Farux formasında qeyd edilməsi, rus dilinin orfoqrafik qaydaları ilə bağlı ola bilər.
B.Ə.Budaqov və Q.Ə.Qeybullayev yazırlar ki, İrəvan xanlığının Dərəçiçək mahalındakı Fərrux kəndində XIX əsrdə ermənilərin sayı çoxalmış və kənddə yaşayan azərbaycanlılar sıxışdırılaraq çıxarılmışdır. Kənddən çıxarılan azərbaycanlılar Qarabağın Xocalı rayonuna gələrək Fərrux kəndini salırlar.
İ.Bayramov kəndin tarixi ilə bağlı yazır:
“Kənddə əvvəllər azərbaycanlılar yaşamışdır. Sonra bura ermənilər köçürülmüş və azərbaycanlılar sıxışdırılmışdır.1897-ci ildə kənddə 10 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. XX əsrin əvvəllərində, 1905-1906-cı illərdə baş verən erməni-azərbaycanlı muharibəsi nəticəsində 1906-cı ildə azərbaycanlılar tarixi toraqlarından qovulmuş və kənddə yalnız ermənilər yaşamağa başlamışlar. Burada bir faktı qeyd etmək yerinə düşər. Belə ki, İ.Bayramovun “kənddə əvvəllər azərbaycanlılar yaşamışlar” fikri həqiqətə uyğundur. XVIII əsr mənbələrindən olan “İrəvan əyalətinin icmal dəftəri”ndə göstərilir ki, kənd Hacı Süleyman oğluna məxsusdur. Digər tərəfdən kəndə həqiqətən ermənilər XIX əsrin əvvəllərindən, yəni 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsindən sonra köçürülmüşdür. İ.Şopenin əsərindən görürük ki, XIX əsrin əvvəllərində, yəni 1828-ci ildə 156 erməni Türkiyədən köçürülüb Fərrux kəndinə yerləşdirilmişdir.
B.Ə.Budaqov, Q.Ə.Qeybullayev və İ.Bayramov Fərrux toponiminin şəxs adı ilə bağlı yarandığını göstərirlər. Biz də bu fikirdəyik. Görünür, kəndi Fərrux adlı şəxs salmışdır. İrəvan xanlığının Dərəçiçək mahalı ərazisindəki Fərrux kənd adı ilə Azərbaycanın rayonundakı Farux kənd adı mənşəcə eynidir və şəxs adı ilə bağlı yaranmışdır. Lakin Xocalı rayonu ərazisində yerləşən Farux toponiminin mənşəyi ilə bağlı müxtəlif fikirlər var. 1999-cu ildə nəşr olunmuş Azərbaycan toponimləri lüğətində Xocalı rayonunda olan Farux kənd adının Farux şəxs adı ilə bağlı yarandığı göstərilir. Lakin 2007-ci ildə nəşr olunmuş Azərbaycan toponimləri (I cild) kitabında qeyd edilir ki, oykonim 1907 və 1918-ci illərdə fəaliyyət göstərmiş müxtəlif millətlərin zəhmətkeşləri arasında beynəlmiləlçiliyi möhkəmləndirmək məqsədi güdən Faruq (hərfi mənası ədalət tərəfdarı) sosial–demokratik qrupun adı ilə bağlı ola bilər.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- (Xocalı rayonunda yerləşən Farux oykonimi nəzərdə tutulur-A.B.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ferrux Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Ferrux Irevan eyaleti Derecicek nahiyesinde kend Ferrux40 35 04 sm e 44 45 12 s u Olke ErmenistanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Ferrux Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yasayis menteqesi Irevan xanliginin Derecicek mahalinin inzibati erazisine daxil olmusdur XIX esrde Irevan quberniyasinin Yeni Bayazid qezasinin XX esrin 30 cu illerinden indiki Ermenistanin Axta Razdan rayonunun Yayci kendinin Zengi cayinin sag terefinde yerlesirdi Ferrux kendinin adi 1728 ci ilde tertib edilmis Irevan eyaletinin icmal defteri nde Irevan eyaletinin Derecicek nahiyesinde qeyde alinmisdir Hemin menbeden melum olur ki XVIII esrde Ferrux kendi Haci Suleyman oglunun adina olan timara daxildir ve geliri 4000 agcadan ibaretdir I Sopenin eserinde Derecicek mahalinin inzibati erazisine daxil olan kend kimi Ferrux toponimi Farux formasinda qeyde alinmisdir N Memmedov Ferrux kendinin adinin hem Ferrux hem de Ferruk formalarinda gosterir Kendin adinin Ferruk formasinda gosterilmesi ola bilsin texniki sehvdir Qafqazin 5 verstlik xeritesinde de kendin adi Farux formasinda qeyd edilir Ferrux kend adinin rus menbelerinde Farux formasinda qeyd edilmesi rus dilinin orfoqrafik qaydalari ile bagli ola biler B E Budaqov ve Q E Qeybullayev yazirlar ki Irevan xanliginin Derecicek mahalindaki Ferrux kendinde XIX esrde ermenilerin sayi coxalmis ve kendde yasayan azerbaycanlilar sixisdirilaraq cixarilmisdir Kendden cixarilan azerbaycanlilar Qarabagin Xocali rayonuna gelerek Ferrux kendini salirlar I Bayramov kendin tarixi ile bagli yazir Kendde evveller azerbaycanlilar yasamisdir Sonra bura ermeniler kocurulmus ve azerbaycanlilar sixisdirilmisdir 1897 ci ilde kendde 10 nefer azerbaycanli yasamisdir XX esrin evvellerinde 1905 1906 ci illerde bas veren ermeni azerbaycanli muharibesi neticesinde 1906 ci ilde azerbaycanlilar tarixi toraqlarindan qovulmus ve kendde yalniz ermeniler yasamaga baslamislar Burada bir fakti qeyd etmek yerine duser Bele ki I Bayramovun kendde evveller azerbaycanlilar yasamislar fikri heqiqete uygundur XVIII esr menbelerinden olan Irevan eyaletinin icmal defteri nde gosterilir ki kend Haci Suleyman ogluna mexsusdur Diger terefden kende heqiqeten ermeniler XIX esrin evvellerinden yeni 1828 ci il Turkmencay muqavilesinden sonra kocurulmusdur I Sopenin eserinden goruruk ki XIX esrin evvellerinde yeni 1828 ci ilde 156 ermeni Turkiyeden kocurulub Ferrux kendine yerlesdirilmisdir B E Budaqov Q E Qeybullayev ve I Bayramov Ferrux toponiminin sexs adi ile bagli yarandigini gosterirler Biz de bu fikirdeyik Gorunur kendi Ferrux adli sexs salmisdir Irevan xanliginin Derecicek mahali erazisindeki Ferrux kend adi ile Azerbaycanin rayonundaki Farux kend adi mensece eynidir ve sexs adi ile bagli yaranmisdir Lakin Xocali rayonu erazisinde yerlesen Farux toponiminin menseyi ile bagli muxtelif fikirler var 1999 cu ilde nesr olunmus Azerbaycan toponimleri lugetinde Xocali rayonunda olan Farux kend adinin Farux sexs adi ile bagli yarandigi gosterilir Lakin 2007 ci ilde nesr olunmus Azerbaycan toponimleri I cild kitabinda qeyd edilir ki oykonim 1907 ve 1918 ci illerde fealiyyet gostermis muxtelif milletlerin zehmetkesleri arasinda beynelmilelciliyi mohkemlendirmek meqsedi guden Faruq herfi menasi edalet terefdari sosial demokratik qrupun adi ile bagli ola biler IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Xocali rayonunda yerlesen Farux oykonimi nezerde tutulur A B Xarici kecidler 1