FiFA Dünya Kuboku 1930 cu ildən etibarən baş tutan beynəlxalq futbol yarışıdır Dünya çempionatına Beynəlxalq Futbol Fede

FİFA Dünya Kuboku 1930-cu ildən etibarən baş tutan beynəlxalq futbol yarışıdır. Dünya Çempionatına Beynəlxalq Futbol Federasiyasına (FIFA) üzv olan yığmalar qatılır. Dörd ildə bir dəfə baş tutan yarış, II Dünya müharibəsi səbəbi ilə 1942 və 1946-cı illərdə baş tutmayıb. Dünya Çempionatı sonuncu dəfə 2018-ci ildə Rusiyada baş tutub. Həmin çempionatın qalibi Xorvatiyanı 4:2 hesabı ilə məğlub edən Fransa yığmasını olub.

Dünya Çempionatının final oyunu, yarışın sonuncu oyunu hesab olunur. Dünya Çempionatı final oyunu 90 dəqiqə davam edir. Əgər 90 dəqiqə heç-heç başa çatsa, oyun əlavə 30 dəqiqə davam edir. Əgər 30 dəqiqədə heç-heç başa çatsa, oyunsonrası penaltilər seriyası yerinə yetirilir. Final oyununda qalib gələn yığma, FIFA Dünya Çempionatının qalibi elan olunur.

1930-cu ildən bu günə qədər 21 dəfə Dünya Çempionatın baş tutub və 79 yığma yarışda çıxış edib. Onlardan 13 yığma Dünya Çempionatının final oyununda çıxış edib, 8 yığma isə Dünya Çempionatının qalibi olub. 21 Dünya Çempionatı finalının 5-də Braziliya, 4-də Almaniya və İtaliya, 2-də Argentina və Uruqvay, 1-də isə İngiltərə və İspaniya qalib gəlib. Final oyunun qalib gələn yığmaya, FIFA Dünya Çempionatının trofeyi verilir, trofeyin aşağısında isə qalib gələn yığmanın adı qeyd olunur.

1970 və 1994-cü illərdə, həmçinin 1986, 1990 və 2014-cü illərdə baş tutan final oyunları, eyni yığmaların çıxış etdiyi final oyunları hesab olunur (Braziliya-İtaliya və Argentina-Almaniya müvafiq olaraq). 1930 və 1966-cı illərdə baş tutan final oyunları istisna olmaqla, Dünya Çempionatı bütün final oyunları bazar günü baş tutub (1930-cu ildə çərşənbə günü, 1966-cı ildə isə şənbə günü baş tutub).

Finalların siyahısı

İl	Çempion	Hesab	Finalçı	Stadion	Şəhər	İst.
	Uruqvay		Argentina		Montevideo, Uruqvay
	İtaliya				Roma, İtaliya
	İtaliya		Macarıstan		Paris, Fransa
1942	1939–1945-ci illərdə baş verən II Dünya müharibəsi səbəbi ilə baş tutmadı
1946
	Uruqvay		Braziliya		Rio-de-Janeyro, Braziliya
	Qərbi Almaniya	3–2	Macarıstan		Bern, İsveçrə
	Braziliya	5–2			Solna, İsveç
	Braziliya	3–1			Santiaqo, Çili
	İngiltərə	4–2	Qərbi Almaniya		London, İngiltərə
	Braziliya	4–1	İtaliya
	Qərbi Almaniya	2–1	Hollandiya
	Argentina	3–1	Hollandiya
	İtaliya	3–1	Qərbi Almaniya
	Argentina	3–2	Qərbi Almaniya
	Qərbi Almaniya	1–0	Argentina
	Braziliya	0–0	İtaliya
	Fransa	3–0	Braziliya
	Braziliya		Almaniya
	İtaliya		Fransa
	İspaniya		Hollandiya
	Almaniya		Argentina
	Fransa		Xorvatiya
		—		Milli Stadion	Lusail, Qətər
		—

Nəticə

Yığma	Çempion	İkinci yer	Üçüncü yer	Dördüncü yer
Braziliya	5(1958, 1962, 1970, 1994, 2002)	2(1950, 1998)	2(1938, 1978)	2(1974, 2014)
Almaniya	4(1954, 1974, 1990, 2014)	4(1966, 1982, 1986, 2002)	4(1934, 1970, 2006, 2010)	1(1958)
İtaliya	4(1934, 1938, 1982, 2006)	2(1970, 1994)	1(1990)	1(1978)
Argentina	3(1978, 1986, 2022)	3(1930, 1990, 2014)
Fransa	2(1998, 2018)	1(2006)	2(1958, 1986)	1(1982)
Uruqvay	2(1930, 1950)			3(1954, 1970, 2010)
İngiltərə	1(1966)			2(1990, 2018)
İspaniya	1(2010)			1(1950)
Hollandiya		3(1974, 1978, 2010)	1(2014)	1(1998)
Macarıstan		2(1938, 1954)
Çexiya (Keçmiş Çexoslovakiya)		2(1934, 1962)
İsveç		1(1958)	2(1950, 1994)	1(1938)
Xorvatiya		1(2018)	2(1998, 2022)
Polşa			2(1974, 1982)
Avstriya			1(1954)	1(1934)
Portuqaliya			1(1966)	1(2006)
Belçika			1(2018)	1(1986)
ABŞ			1(1930)
Çili			1(1962)
Türkiyə			1(2002)
Serbiya (Keçmiş Yuqoslaviya)				2(1930, 1962)
Rusiya (Keçmiş SSRİ)				1(1966)
Bolqarıstan				1(1994)
Cənubi Koreya				1(2002)
Mərakeş				1(2022)

Qalereya

1974-cü ildə Qərbi Almaniya yığması Hollandiya yığmasını 2:1 hesabı ilə məğlub etdi və 2-ci dəfə FIFA Dünya Çempionatının qalibi oldu (fotoda: Herd Müller)
1978-ci il FIFA Dünya Çempionatının qalibi olan Argentina yığması (fotoda: Daniel Passarella)
1986-ci il FIFA Dünya Çempionatının qalibi olan Argentina yığması (fotoda: Dieqo Maradona)

2010-cu il FIFA Dünya Çempionatının qalibi olan İspaniya yığması
2014-cü il FIFA Dünya Çempionatının qalibi olan Almaniya yığması
2018-ci il FIFA Dünya Çempionatının qalibi olan Fransa yığması

Mənbələr

Qeydlər

Oyunun 90 dəqiqəsi 1:1 hesabı ilə başa çatdı
Oyunun 90 dəqiqəsi 2:2 hesabı ilə başa çatdı
Oyunun 90 dəqiqəsi 1:1 hesabı ilə başa çatdı
Oyunun 90 dəqiqəsi 0:0 hesabı ilə başa çatdı
Oyunun 90 dəqiqəsi 0:0 hesabı ilə başa çatdı

Oyunun 120 dəqiqəsi 0:0 hesabı ilə başa çatdı, Braziliya yığması oyunsonrası penaltilər seriyasında 3:2 hesabı ilə qalib gəldi.
Oyunun 120 dəqiqəsi 1:1 hesabı ilə başa çatdı, İtaliya yığması oyunsonrası penaltilər seriyasında 5:4 hesabı ilə qalib gəldi.

İstinadlar

( (ing.)). www.bbc.com (British Broadcasting Corporation). 2019-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 30 iyul 1930. 2019-02-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 10 iyun 1934. 2018-12-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 20 iyun 1938. 2019-08-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 16 iyul 1950. 2018-07-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 4 iyul 1954. 2019-12-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 30 iyun 1958. 2018-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 17 iyun 1962. 2018-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 30 iyul 1966. 2017-12-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 21 iyun 1970. 2018-06-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 7 iyul 1974. 2018-06-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 25 iyun 1978. 2018-06-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.
( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 11 iyul 1982. 2019-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[3] Oyunun 90 dəqiqəsi 1:1 hesabı ilə başa çatdı

[10] Oyunun 90 dəqiqəsi 2:2 hesabı ilə başa çatdı

[14] Oyunun 90 dəqiqəsi 1:1 hesabı ilə başa çatdı

[19] Oyunun 90 dəqiqəsi 0:0 hesabı ilə başa çatdı

[20] Oyunun 90 dəqiqəsi 0:0 hesabı ilə başa çatdı

[17] Oyunun 120 dəqiqəsi 0:0 hesabı ilə başa çatdı, Braziliya yığması oyunsonrası penaltilər seriyasında 3:2 hesabı ilə qalib gəldi.

[18] Oyunun 120 dəqiqəsi 1:1 hesabı ilə başa çatdı, İtaliya yığması oyunsonrası penaltilər seriyasında 5:4 hesabı ilə qalib gəldi.

[:0-1] ( (ing.)). www.bbc.com (British Broadcasting Corporation). 2019-08-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[2] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 30 iyul 1930. 2019-02-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[4] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 10 iyun 1934. 2018-12-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[5] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 20 iyun 1938. 2019-08-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[6] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 16 iyul 1950. 2018-07-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[7] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 4 iyul 1954. 2019-12-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[8] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 30 iyun 1958. 2018-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[9] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 17 iyun 1962. 2018-06-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[11] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 30 iyul 1966. 2017-12-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[12] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 21 iyun 1970. 2018-06-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[13] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 7 iyul 1974. 2018-06-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[15] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 25 iyun 1978. 2018-06-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.

[16] ( (ing.)). www.fifa.com (Federation Internationale de Football Association). 11 iyul 1982. 2019-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 08.12.2018.