Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Frida Kalo de Rivyera (isp. Frida Kahlo de Rivera; 6 iyul 1907[…] – 13 iyul 1954[…]) və ya Maqdalena Karmen Frida Kalo Kalderon (isp. Magdalena Carmen Frieda Kahlo Calderón) — yaratdığı avtoportretlərlə tanınan meksikalı rəssam, kubist rəssam Dieqo Riveranın həyat yoldaşı.
| Frida Kalo | |
|---|---|
| isp. Frida Kahlo | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | , Meksika |
| Vəfat tarixi | (47 yaşında) |
| Vəfat yeri | , Meksika |
| Vəfat səbəbi | bronxopnevmoniya[d], ağciyər arteriyasının tromboembolizmi |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı |  Meksika |
| Həyat yoldaşları |
|
| Fəaliyyəti | Rəssam |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Frida Kalo 6 yaşında poliomielit xəstəliyinə tutulur və bundan sonra ömrünün sonunadək axsayır. 18 yaşında avtomobil qəzası yaşayır. 17 sentyabr 1925-ci ildə baş verən qəzada onun evə getdiyi avtomobil tramvay ilə toqquşur. Zərbədən tramvayın kollektorunun sınıq dəmir çubuğu Fridanın mədəsindən keçib çanaq sümüyünü parçalayaraq, sol qasığından çıxır. Onurğa sümüyü üç yerdən zədələnir və iki budu sınır. Bundan sonra Frida çoxsaylı əməliyyatlar keçirməli olur. 1929-cu ildə o, Dieqo Rivera ilə evlənir və onun kimi kommunist partiyasını dəstəkləyir.
Daha çox Frida Kahlo kimi tanınan Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderón 1907-ci il iyulun 7-si Coyoacan da anadan olan meksikalı bir rəssam olub. Məşhur meksikalı nəqqaş Diego Rivera ilə evli olub, onun həyatı uşaqlıqda tutulduğu xəstəliyə görə əziyyətli keçib və gənc yaşlarında ağır bir qəza keçirdiyinə görə uzun bir müddət yatalaq olub və bu müddət ərzində 32 dəfə cərrahiyyə əməliyyatı olunub. Çox qısa bir müddət adi həyat tərzi sürüb. Biseksual idi və onun sevgililəri arasında Leon Trotski vardı. Onun rəsm əsərləri öz bioqrafiyası və keçirdiyi ağır günlər ətrafında dönür. 200 dən çox əsər müəllifidi. Bu əsərlərin çoxu da həyatda qalma mübarizəsindən bəhs edən avto-portretləridir. Kahlonun əsərləri həyat yoldaşı olan tanınmış rəssam Diego Rivera-ya təsir etməsiylə o yerli meksika xalqının incəsənətinə duyduğu sevgini göstərdi və üst-inqilabi dövrün digər meksikalı rəssamlarını ruhlandırdı.
1939-cu ildə Fransada surrealist olduğunu inandırmağa çalışan Andre Breton bir sərgiyə qatılaraq onun rəsmlərini nümayiş etdirdi, baxmayaraq ki Frida bu meylin onun sənətinə uyğun olmadığını deyirdi, belə ki o xatirələrini, xəyallarını yox öz şəxsi həyatını çəkir. Bu sərgidə əsərlərindən biri (Autorretrato- El Marco (Çərçivə), hal-hazırda Mərkəzi Pompidou muzeyində saxlanılır) Louvre muzeyi tərəfindən əldə olunan ilk meksika rəssamının əsərinə çevrildi. O vaxta qədər, Frida yalnız təklikdə şəkil çəkirdi və özünə dəyər verdiyinə görə onun əsərləri ümumi marağa səbəb olurdu. Baxmayaraq ki, Pablo Picasso, Wassily Kandinski, Andre Breton və Marcel Duchamp kimi onun dövrünün rəssamları və ziyalılarının rəğbətini qazanmışdı, onun əsərləri 1970-ci ildən, onun ölümündən sonra beynəlxalq səviyyədə tanınmış və böyük şöhrət qazanmışdı.
Həyatı (1910–1925)
Ailə və mənşəyi
Frida macar-yəhudi əsilli alman fotoqrafı Wilhelm Kahlo və ikinci həyat yoldaşı qızıldərili əsilli Matilde Calderon-un 3-cü qızı idi. Onun iki bacısı Matilde və Adriana idi; onlardan sonra dünyaya gələn qardaşı yalnız bir neçə gün yaşaya bildi. 1907-ci ilin iyul ayında Frida və yalnız ondan 10 ay sonra kiçik bacısı Cristina dünyaya gəldi. O Cristinanın daimi yoldaşı idi və Kahlo bacılarından yalnız o bunları tərk etmişdi. Bundan əlavə, Fridanin atası tərəfindən 3 bacısı var idi: ən böyüyü olan Luisa ikinci bacısının doğumunda ölmüşdü və 1894-cü ildə atasının ilk evliliyi olan Margaritadan 1898-ci ildə doğum əsnasında ölən Maria Cardena Espino adlı qızı (bəzi mənbələrdə Serdenya adlanır).
1904-cü ildə, Fridanın doğumundan 3 il əvvəl ailəsi indi muzeyə çevrilən Federal Rayonun cografi mərkəzi olan Coyoacan mahalına, London küçəsi 247 ünvanında tanınmış Casa Azul (Mavi Ev)-ə köçürlər.
Gaby Franger və Rainer Huhle-nin araşdırmalarına görə, atası Wilheym Kahlo macar-yəhudi mənşəli idi və deyilənlərə görə hərdən Fridanin özü tərəfindən təhrik edilirdi. Bu yazıçılar iddia edirlər ki, sənədlərdə (doğum haqda şəhadətnamə) göstərildiyinə görə fotoqraf olan atası Baden-Württemberg əyalətinin kiçik bir şəhəri olan Pforzheim-də 1871-ci il 26 oktyabrda anadan olub və həmçinin onun babası Jakob Wilhelm Kahlo və nənəsi Henriette Kaufmann əcdadlarından qaldığı Lüterant dininə və yerli burjuaziyaya məxsus idilər. Tədqiqatlar nəticəsində 1597-ci ilə qədər olan əcdadları ilə bir ailə ağacı yaradıldı.
Frida Kahlonun bioqrafiyası haqda Hayden Herrera-nın irəli sürdüyü versiyada, eləcə də əvvəlki versiyalarda, Fridanın nənəsi və babasının Macarıstandan gəldiyi qeyd olunub, dəqiq olaraq Araddan, bu günlərdə Ruminiyaya məxsus olan bir regiondur və 1872-ci ildə Wilhelm-in anadan olduğu Almaniyanın Baden-Baden(Baden-Württemberg) şəhərində məskunlaşıblar.
1878-ci ildə anasının(Fridanın nənəsi) ölümündən və atasının yeni həyat yoldaşıyla yaşadığı fikir ayrılıqlarından sonra Wilhelm Kahlo Hamburga köçür və 1890-cı ildə Meksikanın Veracruz əyalətində məskunlaşır. Öz ailəsi ilə bağlılığını kəsmək üçün ispan ekvivalentliyinə uyğün olaraq adını dəyişdirib Guillermo qoyur.
Uşaqlığı
Fridanın həyatı erkən yaşlarından məruz qaldığı fiziki əzablar və xəstəlikləri ücbatından ağır keçib. Bu uğursuzluqların ilki bir sıra ardıcıl xəstəliklər, müxtəlif bədən xəsarətləri, qəza və əməliyyatlardan başlayan 1913-cü ildə tutulduğu poliomielitis(iflic xəstəliyi) xəstəliyidir. Bu ilk xəstəlik onu 9 ay yataqda qalmağa məcbur etdi və onda qalıcı bir nəticə qoydu: sağ ayağı sol ayağından daha da nazik olmuşdu. Atası tərəfindən həvəsləndirilərək və həmçinin onun rehabilitasiyası üçün Frida onun dövründə Meksika cəmiyyətində bir qız üçün qeyri-adi qəbul edilən futbol və boks kimi müxtəlif idmanlarla məşğul olmağa başladı.
Lakin rahat hərəkət etməsindəki məhdudiyyətlər, habelə daimi tibbi müalicə və cərrahiyyə əməliyyatları nəticəsində Frida fərqli şəkildə inkişaf etdi və tez-tez digər uşaqlarla eyni səviyyədə olmadığı özünü göstərdi. Yetkinlik dövründə çəkdiyi şəkillərdən bəziləri onun uşaqlığındakı təkliyi özündə əks etdirir. Tez-tez qeyd olunan bir misalda 1938-ci il Meksika şəhərinin sakinləri şəklidir, Tehuna tipli geyinmiş bir səth hündürlükdə oturan balaca qızı göstərən 32,4 x 47,6 metal üzərində neftlə çəkilib. Qız baxımsızlıqdan barmağını əmən, tərk edilmiş və gərgin görünür. Bununla eyni ildə Frida digər şəklini 2 versiyada (Ölüm maskalı bir qız və tək oynayan bir qız) çəkdi. Başı əvəzinə kəllə sümüyü təsvir olunan təxminən 4 yaşlı bir qız təsvir olunmuşdu. Burada Meksikada məşhur partiyanın bir xarakteri olan Ölülər günü qeyd olunur, həmçinin şəkildə təklik hissi şərh edilib, bu şəkilə balaca bir uşağı köçürməsinə baxmayaraq, Fridanın özünü təsvir etdiyi ehtimal olunur.
Anası ilə Fridanın əlaqəsi ikili sevgi və nifrət hisləri içində olarkən, atası ilə əlaqəsi həmişə yaxınlıq və sevgi içində idi. Fridanın yatalıq xəstəliyindən sonra bu yaxınlıq daha da sıx oldu, hərəkətlərində ona müşayiət edən və rehabilitasiya proqramlarında ona kömək edən atası idi.
Gəncliyi
Fridanın 1922-ci ildən əvvəl hansı məktəbdə oxuduğu hələ də məlum deyil. Dəfələrlə qeyd olunmuşdur ki, 1921-ci ilə qədər Alman liseyində oxumuşdur. Onun oradakı məktəb sertifikatı əldə olunmuşdur.
1922-ci ildə Meksikanın nüfuzlu təhsil ocağı olan və bu dövrdə qadın tələbələri qəbul etməyə başlayan Milli Hazırlıq Məktəbinə daxil olmuşdur. İki min şagird arasında yalnız 35 qadın var idi. O zaman gələcəkdə tibdə oxumaq istəyirdi. Bu məktəbdə Salvador Novo kimi gələcək ziyalıları və meksika rəssamlarını tanımışdır və onlar Cachuchas(kepka) kimi tanınan bir qrup tələbə idilər, qoyduqları papaqlara görə elə adlanırdılar. Qrupda yalnız iki qadın var idi Carmen Jaime və Frida özü. Digərləri gənc yaşlarında Meksika cəmiyyətində intellektual və ya peşəkar uğurlar əldə edən adamlar idi: Agustín Lira, Lira Miguel Alfonso Villa, Manuel González Ramírez, Jesús Rios y Valles, Jose Gomez Robleda və onun sevgilisi olan Alejandro Gomez Arias. -lar üsyançı idilər, hakimiyyəti tənqid edən bir qrup kimi bilinir, haqsızlığa qarşı etiraz aparır və məktəb sisteminin islahatlarını hərəkətə keçirirdilər. Buna baxmayaraq əylənirdilər və böyük ruh yüksəkliyi ilə məktəbi lağa qoyurdular.
1925-ci ildə Anders Zorn və Fernando Fernández Domínguez-in izlərinin qaldığı emalatxanada rəsm dərsləri almağa başladı.
Qəza və rəssamlığa başlaması (1925–1928)
1925-ci il sentyabrın 17-də onun səyahət etdiyi avtobusun tramvayla toqquşması nəticəsində böyük bir qəza baş verdi və avtobus tamamilə əzilmiş və məhv olmuşdu. Onun onurğa sütunu 3 hissəyə parçalanmışdı, iki qabırğa, körpücük sümüyü və qasıq sümüyündəki 3 sınıqdan əziyyət çəkirdi. Onun sağ ayağı 10 yerdən qırılmış, sol ayağı və sol çiyni çıxmışdı və tutacaq sol ombasından vagina deşiyinə qədər keçmişdi. Nəticədə, Frida bakirəliyini belə qəddar bir formada itirmişdi. O dövrdəki tibb ona çoxsaylı cərrahi əməliyyatlar, müxtəlif tipli cərrahi korsetlərlə (həyatı boyu ən azı 32 əməliyyat gördü) əzab verirdi.
Uzun müalicə ərzində davamlı olaraq rəsm çəkməyə başladı. 1926-cı ilin sentyabrında Alejandro Gomez Arias-a həsr etdiyi ilk avtoportretini neftlə çəkdi. Bu ilk avtoportretdə bir dinamika yaratdı və qalan həyatı boyu bunu davam etdirdi: onun həyatındakı hadisələr və keçirdiyi hisslər şəkillərində əks olunurdu.
1927-ci ildə rəssamlığı daha mürəkkəb bir hal aldı. Həmin il neftlə, 99,2 X 67,5 –lik kətan üzərində onun adını göstərən işarələrlə dolu xüsusi və simvolik fondda "papaqlı" dostu — Miguel N. Lira-ın portretini çəkdi. Bir il sonra, parlaq xətlərlə və yumşaq tonda bacısı Cristinanın portretini çəkdi.
Bu zaman, Frida artıq siyasi, bədii və intellektual mühitlərdə fəaliyyətə başlamışdı. Frida heyranlıqla izlədiyi tələbə lider, German de Campo vasitəsiylə Meksikada sürgün həyatı yaşayan kubalı kommunist Julio Antonio Mella və onun amerikalı yoldaşı olan fotoqraf Tina Modotti vasitəsiylə də rəssam Diego Rivera ilə tanış oldu. Frida və Tina çox tez dost olmuşdular və bu dostluq Tinanın Fridanı Meksika Kommunist Partiyasının (bu partiyanı yaradanlar arasında "cachuchas" lar da vardı) siyasi görüşlərinə gətirməsiylə başladı. Sonralar Frida rəsmi olaraq Partiyaya üzv oldu. Diego Rivera isə 1922-ci ildən bu partiyaya üzv idi.
Diego Rivera ilə evliliyi (1929 −1939)
Frida Tina Modotti vasitəsiylə Diego Riveranı tanıdı. Əvvəllər, 1922-ci ildə Milli Hazırlıq Məktəbinin Simon Bolivar amfiteatrında ilk freskasını çəkdiyi zaman onu görmək imkanı əldə etdi. 1928-ci ildə yenidən Tina Modotti ilə iştirak etdiyi bəzi axşamlarda və iclaslarda Diego Riveranı gördü, amma heç vaxt onunla birbaşa söhbətə keçməmişdi. Bir gün öz işlərini ona göstərmək məqsədilə Təhsil Nazirliyinin binası üçün bir sıra freskalar üzərində işləyərkən, kortəbii şəkildə onu gördü. Diego onun rəsmlərinə heyran idi və onu şəkil çəkməyi davam etdirməyi üçün həvəsləndirirdi. O vaxtdan bəri o daim Kahlonun evinə gəlib gedirdi.
1929-cu il 21 avqustda Rəssam Diego Rivera ilə evləndi. Onların münasibəti sevgidən, digər insanlarla macəralar yaşamaqdan, yaradıcılıqdan ibarət idi, ama bu uzun çəkmədi və 1939-cu ildə boşandılar. Buna baxmayaraq 1 il sonra 1940-cı ildə ikinci dəfə evləndilər.
Onların evliliklərini fillə göyərçin evliliyi adlandırırdılar, çünki Diego yekəpər və şişman idi, amma Frida balaca və arıq idi. Bundan başqa, Frida aldığı zədələrə görə heç vaxt uşaq sahibi ola bilməzdi və onların bunu qəbullanması çox uzun çəkdi.
Frida ilk dəfə 1930-cu ildə hamilə qalmışdı. Bununla belə, dölün anormal vəziyyətinə, 1925-ci ildə qəza sonrasında yaşananlara və həkim Dr. Jesus Marinin qərarına görə Fridanın 3 aylıq hamiləliyi dayandırılmalı idi. Sonra da həkimlər Fridanın heç vaxt uşaq sahibi ola bilməyəcəyini dedilər.
Fridanın xəyanətlərinə və Diegonun digər qadınlarla münasibətinə(bunlar arasında Fridanın bacısı da var idi) baxmayaraq, cütlük bir çox aspektlərdə bir birini tamamlayırdı.
Fridanın geyindiyi uzun rəngarəng və egzotik daş-qaşlardan ibarət ənənəvi Meksika paltarı Diegonun təklifi idi və həmin geyim Fridanin "qaşları" ilə birgə bir markaya çevrildi. Diego onun rəsmlərini sevirdi və onun ən böyük fanatı idi. Frida eyni zamanda, Diego üçün böyük tənqid idi.
İlk sərgilər (1935–1939)
1933-cü ildə Meksikaya qayıtdılar. Rivera, Cristina — Fridanın kiçik bacısı – ilə münasibətə girdi. Əvvəllər də Rivera ona xəyanət etmişdi, amma Cristina ilə olan bu münasibət Fridaya çox təsir etmişdi və bu onların münasibətlərinin həlledici dönüş nöqtəsi oldu. Narazılıqları aradan qaldırmağa çalışsalar da, Frida qalan həyatında kişilər və qadınlar ilə romantik əlaqələr qurmağa başladı. Rivera arvadının evlilik əlaqələri barədə çox qısqanc idi, buna baxmayaraq Fridanın lesbianlarla münasibəti heteroseksuallardan daha yaxşı gedirdi.
1937–1939-cu illər arasında, Ukrayna inqilabı vaxtı Leon Trotsky həyat yoldaşı ilə birgə Coyoacanda Fridanın evində mühacir kimi yaşayırdı. Burada Frida kommunist liderlə romantik əlaqə yaşadı. Stalinçi NKVD(Xalq Daxili işlər Komissarlığı) üzvü Ramon Mersedes tərəfindən Trotsky-nin qətlindən sonra Frida günahkar kimi ittiham olundu. Bu hadisə onun həbsinə gətirib çıxardı, amma nəhayət əri kimi qələmə verildikdən sonra azadlığa çıxdı.
1938-ci ildə şair və sürrealist publisist(esseçi) Andre Breton Nyu Yorkda Julien Levy galeriyasında Kahlonun sərgisi üçün yazdığı bir məqalə ilə onun sürrealis sənətini tanıtdırdı. Və sonra o belə bir şey dedi:
"İnsanlar düşünürlər ki, mən sürrealistəm, amma onun kimi yox. Öz fikirlərimi heç vaxt çəkə bilməmişəm. Mən yalnız öz reallığımı çəkirdim."
1939-cu ildə Frida özünün iki şəxsiyyətini əks etdirən avtoportreti bitirdi: İkili Frida. Bu şəkildə ailə böhranını, Frida və Diego arasındakı ayrılıqdan sonra Fridanın vəziyyəti təsvir edilib və digər Frida isə onun Diegoyla qarşılaşmadan əvvəlki halını göstərir. İki qadın ürəyi bir damar vasitəsilə bir-birinə bağlıdır, Avropa hissəsi, rədd edilmiş Fridanı bütün qanını itirməklə təhdid edir. Həmin il Breton tərəfindən Parisdə Renón et Collea galeriyasında nümayiş etdirildi. Avtoportretin Fransanın paytaxtında nümayiş etdirilməsi onun malagalı rəssam Picasso ilə tanış olmasına və həmin avtoportretin Fransanın Vogue jurnalının üz qapağı olmasına gətirib çıxardı.
Rəssam kimi tanınması (1939–1949)
1939-cu il noyabrın 6-da Diego və onun bacısı arasındakı münasibəti öyrənən Frida üçün çox ağır nəticələnən xəyanətdən sonra Kahlo və Rivera boşandılar. Bundan sonra Frida müvəqqəti olaraq Coyoacandakı evinə qayıtdı. Bu depresif dövründə rəssam fiziki və psixoloji əzablardan çıxış yolu olaraq içkini gördü. Bu ayrılıq dövrünə aid iki əsas şəkli var: İkili Frida və Meşədəki iki çılpaq(Dos desnudos en un bosque).
1940-cı il mayın 24-də Siqueiros-un Trotsky-ə qarşı ilk uğursuz sui-qəsdi baş verdi, Casa Azul-a basqın etdilər və Frida bir neçə saat polis tərfindən saxlanıldı.
Həmin ilin avqustunda Trotsky-i ikinci dəfə sui-qəsd nəticəsində öldürüldü. Frida yenə polis tərəfindən dindirildi. Rivera 1940-cı ilin iyununda San Fransiscoya səfər etdi və bir neçə ay sonra Fridanı əməliyyat etdirmək üçün cərrah Leo Eloesserin yanına getdilər. Əməliyyat qurtartıqdan sonra isə Nyu Yorka getdi.
Boşandıqdan sonra Diego və Frida siyasət, rəssamlıq və sosial həyatın böyük bir hissəsini bölüşməyə davam etdilər. Frida sentyabrda San Fransiskoya gəldi və cütlük iki ay sonra yenidən ailə qurmağa qərar verdilər. Yeni barışıq sazişi birlikdə yaşamaq, xərcləri bölüşmək, rəssamlıq əlaqələrini davam etdirmək və seksual həyata qarışmamaqdan ibarət idi.
Bu illər ərzində onun sənət əsərlərinin tanınması, xüsusilə də ABŞ-də tanınması yüksək səviyyədə artdı. Nyu Yorkda Müasir İncəsənət Müzeyində, Bostonda Müasir İncəsənət İnstitutunda və Filadelfiya İncəsənət Müzeyində əhəmiyyətli qrup sərgilərdə iştirak etdi. 1943-cü ildən Meksikanın Esmeralda məktəbində dərs verməyə başladı.
1950-ci ildə Meksika şəhərində xəstəxanaya yerləşdirildi və 1 il burada qaldı.
Son illər (1950–1954)
1953-cü ildə Meksikada ilk solo sərgi rəssamın dövründə təşkil edildi. Tənqidçilərdən biri qeyd etmişdi: "Fridanın həyatını və əsərlərini ayırmaq mümkün deyil….onun həyatı onun rəsmləridir". Sərgi Müasir İncəsənət Galeriyasında təşkil olunmuşdu. Fridanın sağlamlığı çox pis idi və həkimlər iştirak etməyi ona qadağan etmişdilər. Buna baxmayaraq təcili tibbi yardım maşını ilə sərgiyə gəldi və sərgidə iştirak etdi. Fotoqraflar və jurnalistlər heyran qalmışdılar. Yataq galeriyanın mərkəzinə yerləşdirilmişdi və Frida burda zarafatlar edir, mahnı oxuyur və günortadan sonra içki içirdi. Sərgi böyük bir uğur qazanmışdı.
Həmin il ayağı qanqren olduğuna görə, dizdən aşağı hissəni amputasiya etməli idilər. Bu onu dərin depressiyaya saldı, belə ki onu intihara cəhd etməyə gətirib çıxardı. Bu vaxt ərzində günlüyündə əksəriyyəti əzab və ağrılardan bəhs edən şeirlər yazdı. 1954-cü ilin fevralında Frida günlüyündə açıq şəkildə intihar fikirləri barədə yazdı.
Son altı ayda fiziki və psixoloji ağrıların verdiyi əzabları təsvir edirdi və qeyd etmişdi ki, həyatı tərk etmək düşüncəsinin davam etməsinə baxmayaraq, onu saxlayan tək şey tərk etmək istəmədiyi Diego Riveradır, çünki Riveranın ona ehtiyacı var. 1954-cü il aprelin 19-da Frida intihar cəhdindən sonra ingilis xəstəxanasına yerləşdirildi(günlükdə yalan yazmadığını deməyinə baxmayaraq intihar etmişdi), ikinci dəfə intihar cəhdindən sonra yenidən xəstəxanaya yerləşdirilmişdi. Lakin, ruh və cəsarət onu sona qədər müşayiət edəcək: Əlil arabası hərəkət edirdi, iyulun ikisində Diego Rivera və Juan O'Gormanla birgə Qvatemalada ABŞ-nin müdaxiləsinə qarşı bir etiraz aksiyasında iştirak etdi.
Frida Kahlo 1954-cü il 13 iyulda Koyocanda öldü. Heç bir autopsiya edilmədi. Onun qalıqları Meksika İncəsənət Sarayında saxlanılır və tabutu milli mətbuatı tənqid edən Meksika Kommunist Partiyasının bayrağıyla örtülmüşdür. Onun bədəni "Crematorio Civil de Dolores" (Mülki Ağrılar Krematoriyası) da yandırılmışdır və külləri doğulduğu yer olan Koyocanda "Casa Azul" da saxlanılır.
Onun son rəsm əsəri Frida Kahlo Muzeyində göstərilir. Bu çox parlaq rəngdə olan qarpızın müxtəlif parçalarını göstərən "masonita" barədə yağlı boya ilə çəkilmiş rəsmdir. Bu parçaların birində, onun imzası ilə yazılmış " VİVA LA VİDA" (Həyatı yaşa) sözlərini oxumaq olar. Günlüyündəki son sözləri bunlardır: "Rahat bir şəkildə getməyi və bir daha qayıtmamağı ümid edirəm".
Mədəniyyətə təsiri
Ədəbiyyatda
Şübhəsiz ki, Fridanın əsərlərinin ən böyük təsir göstərdiyi yer ədəbiyyat olmuşdur, xüsusilə də son iki onillik ərzində müxtəlif janrlı yazıçıları ruhlandırmışdır. Meksikalı yazıçı Elena Poniatowska "7 kiçik keçi" əsərində Fridanın avtoportretini yaradır və onun çəkdiyi ağrılardan bəhs edir. Poetik janrda The Wounded Deer başlığı altında Londonda nəşr edilmiş Pascale Petitin şeir kitabında olduğu kimi digər dillərdə də nümunələr var. Frida Kahlodan sonra 14 şeir. Bu şeirlərin hər birində Petit Fridanın fərqli şəkillərindən bəhs edir. Nəhayət, Frida Kahlonun həyatından ilhamlanaraq yazılan bir roman, eləcə də bir neçə dildə Frida və Diego cütlüyündən bəhs edən bioqrafik romanlar vardır: Barbara Krause — Sevginin adı Diego:Fridanın taleyi. Bundan başqa Rauda Jamis (2000), Bárbara Mujica (2003), J. M. G. Le Clezio (2002) da Frida və Diego cütlüyü barədə əsərlər yazmışdırlar.
Sinemada
Frida barəsində filmlər:
| İl | Film | Rejissor | Aktrisa |
|---|---|---|---|
| 1984 | Frida, naturaleza viva | Paul Leduc | Ofelia Medina |
| 2002 | Frida | Julie Taymor | Salma Hayek |
Musiqidə
Amerikan qrup vokalisti Red Hot Chili Peppers, Anthony Kiedis "Scar Tissue" mahnısını Fridaya həsr etdilər.
1994-cü ildə meksikan rock və ska qrupu olan "Tijuana No" un "Transgresores de la Ley" (Cinayətkarlar aktı) adlı albomunda "Pobre Frida" (Kasıb Frida) mahnısını rəssama həsr etdi.
2007-ci ildə İspan müğənni Marta Sánchez "Miss Sánchez." albomuna daxil olduğu "Frida y sus flores"(Frida və güllər) adlı mahnısını ona həsr etdi.
Həmçinin Joaquin Sabina "Por el boulevard de los sueños rotos"(Sınıq xəyallar bulvarı) adlı mahnısında onu xatırladır.
Florence + The Machine qrupunun vokalisti Florence Welch Fridanın əsərlərindən ilhamlandı və "What the Water Gave Me" mahnısını ona həsr etdi.
Ricardo Arjona-ın "Sin ti sin mi" mahnısı da Fridaya həsr olunmuşdur.
Casa Azul(Mavi Ev)
Frida Kahlonun ev muzeyi "Casa Azul' Meksika şəhərində, London və Allende ətrafındakı Coyoacan əyalətində yerləşir. Frida Kahlo burada doğuldu, böyüdü, işlədi, həyatının böyük bir hissəsini burada keçirdi. Bu ev 1904-cü ildə onun valideynləri tərəfindən tikildi və Frida 1936-cı ildə çəkdiyi rəsmdə bu evi təsvir etdi. Bu əsər Frida özünü Coyoacanın mərkəzindəki evdə doğulan kiçin bir qız kimi təsvir edir. İddia edilir ki, bu şəkil həmişə mavi olan evi göstərir.
Fridanın ölümündən sonra ev Diego Rivera tərəfindən hədiyyə edildi və 1957-ci ildən muzeyə çevrildi və turistlər üçün məşhur bir yer oldu.
İstinadlar
- Frida Kahlo // (ing.). 2008.
- Frida Kahlo // RKDartists (nid.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Frida Kalo de Rivyera isp Frida Kahlo de Rivera 6 iyul 1907 13 iyul 1954 ve ya Maqdalena Karmen Frida Kalo Kalderon isp Magdalena Carmen Frieda Kahlo Calderon yaratdigi avtoportretlerle taninan meksikali ressam kubist ressam Dieqo Riveranin heyat yoldasi Frida Kaloisp Frida KahloDogum tarixi 6 iyul 1907Dogum yeri MeksikaVefat tarixi 13 iyul 1954 47 yasinda Vefat yeri MeksikaVefat sebebi bronxopnevmoniya d agciyer arteriyasinin tromboembolizmiDefn yeri Koyoakan d Vetendasligi MeksikaHeyat yoldaslari Dieqo Rivera 1929 1939 Dieqo Rivera 1940 1954 Fealiyyeti Ressam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFrida Kalo 6 yasinda poliomielit xesteliyine tutulur ve bundan sonra omrunun sonunadek axsayir 18 yasinda avtomobil qezasi yasayir 17 sentyabr 1925 ci ilde bas veren qezada onun eve getdiyi avtomobil tramvay ile toqqusur Zerbeden tramvayin kollektorunun siniq demir cubugu Fridanin medesinden kecib canaq sumuyunu parcalayaraq sol qasigindan cixir Onurga sumuyu uc yerden zedelenir ve iki budu sinir Bundan sonra Frida coxsayli emeliyyatlar kecirmeli olur 1929 cu ilde o Dieqo Rivera ile evlenir ve onun kimi kommunist partiyasini destekleyir Daha cox Frida Kahlo kimi taninan Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderon 1907 ci il iyulun 7 si Coyoacan da anadan olan meksikali bir ressam olub Meshur meksikali neqqas Diego Rivera ile evli olub onun heyati usaqliqda tutuldugu xesteliye gore eziyyetli kecib ve genc yaslarinda agir bir qeza kecirdiyine gore uzun bir muddet yatalaq olub ve bu muddet erzinde 32 defe cerrahiyye emeliyyati olunub Cox qisa bir muddet adi heyat terzi surub Biseksual idi ve onun sevgilileri arasinda Leon Trotski vardi Onun resm eserleri oz bioqrafiyasi ve kecirdiyi agir gunler etrafinda donur 200 den cox eser muellifidi Bu eserlerin coxu da heyatda qalma mubarizesinden behs eden avto portretleridir Kahlonun eserleri heyat yoldasi olan taninmis ressam Diego Rivera ya tesir etmesiyle o yerli meksika xalqinin incesenetine duydugu sevgini gosterdi ve ust inqilabi dovrun diger meksikali ressamlarini ruhlandirdi 1939 cu ilde Fransada surrealist oldugunu inandirmaga calisan Andre Breton bir sergiye qatilaraq onun resmlerini numayis etdirdi baxmayaraq ki Frida bu meylin onun senetine uygun olmadigini deyirdi bele ki o xatirelerini xeyallarini yox oz sexsi heyatini cekir Bu sergide eserlerinden biri Autorretrato El Marco Cercive hal hazirda Merkezi Pompidou muzeyinde saxlanilir Louvre muzeyi terefinden elde olunan ilk meksika ressaminin eserine cevrildi O vaxta qeder Frida yalniz teklikde sekil cekirdi ve ozune deyer verdiyine gore onun eserleri umumi maraga sebeb olurdu Baxmayaraq ki Pablo Picasso Wassily Kandinski Andre Breton ve Marcel Duchamp kimi onun dovrunun ressamlari ve ziyalilarinin regbetini qazanmisdi onun eserleri 1970 ci ilden onun olumunden sonra beynelxalq seviyyede taninmis ve boyuk sohret qazanmisdi Heyati 1910 1925 Aile ve menseyi Frida macar yehudi esilli alman fotoqrafi Wilhelm Kahlo ve ikinci heyat yoldasi qizilderili esilli Matilde Calderon un 3 cu qizi idi Onun iki bacisi Matilde ve Adriana idi onlardan sonra dunyaya gelen qardasi yalniz bir nece gun yasaya bildi 1907 ci ilin iyul ayinda Frida ve yalniz ondan 10 ay sonra kicik bacisi Cristina dunyaya geldi O Cristinanin daimi yoldasi idi ve Kahlo bacilarindan yalniz o bunlari terk etmisdi Bundan elave Fridanin atasi terefinden 3 bacisi var idi en boyuyu olan Luisa ikinci bacisinin dogumunda olmusdu ve 1894 cu ilde atasinin ilk evliliyi olan Margaritadan 1898 ci ilde dogum esnasinda olen Maria Cardena Espino adli qizi bezi menbelerde Serdenya adlanir 1904 cu ilde Fridanin dogumundan 3 il evvel ailesi indi muzeye cevrilen Federal Rayonun cografi merkezi olan Coyoacan mahalina London kucesi 247 unvaninda taninmis Casa Azul Mavi Ev e kocurler Gaby Franger ve Rainer Huhle nin arasdirmalarina gore atasi Wilheym Kahlo macar yehudi menseli idi ve deyilenlere gore herden Fridanin ozu terefinden tehrik edilirdi Bu yazicilar iddia edirler ki senedlerde dogum haqda sehadetname gosterildiyine gore fotoqraf olan atasi Baden Wurttemberg eyaletinin kicik bir seheri olan Pforzheim de 1871 ci il 26 oktyabrda anadan olub ve hemcinin onun babasi Jakob Wilhelm Kahlo ve nenesi Henriette Kaufmann ecdadlarindan qaldigi Luterant dinine ve yerli burjuaziyaya mexsus idiler Tedqiqatlar neticesinde 1597 ci ile qeder olan ecdadlari ile bir aile agaci yaradildi Frida Kahlonun bioqrafiyasi haqda Hayden Herrera nin ireli surduyu versiyada elece de evvelki versiyalarda Fridanin nenesi ve babasinin Macaristandan geldiyi qeyd olunub deqiq olaraq Araddan bu gunlerde Ruminiyaya mexsus olan bir regiondur ve 1872 ci ilde Wilhelm in anadan oldugu Almaniyanin Baden Baden Baden Wurttemberg seherinde meskunlasiblar 1878 ci ilde anasinin Fridanin nenesi olumunden ve atasinin yeni heyat yoldasiyla yasadigi fikir ayriliqlarindan sonra Wilhelm Kahlo Hamburga kocur ve 1890 ci ilde Meksikanin Veracruz eyaletinde meskunlasir Oz ailesi ile bagliligini kesmek ucun ispan ekvivalentliyine uygun olaraq adini deyisdirib Guillermo qoyur Usaqligi Fridanin heyati erken yaslarindan meruz qaldigi fiziki ezablar ve xestelikleri ucbatindan agir kecib Bu ugursuzluqlarin ilki bir sira ardicil xestelikler muxtelif beden xesaretleri qeza ve emeliyyatlardan baslayan 1913 cu ilde tutuldugu poliomielitis iflic xesteliyi xesteliyidir Bu ilk xestelik onu 9 ay yataqda qalmaga mecbur etdi ve onda qalici bir netice qoydu sag ayagi sol ayagindan daha da nazik olmusdu Atasi terefinden heveslendirilerek ve hemcinin onun rehabilitasiyasi ucun Frida onun dovrunde Meksika cemiyyetinde bir qiz ucun qeyri adi qebul edilen futbol ve boks kimi muxtelif idmanlarla mesgul olmaga basladi Lakin rahat hereket etmesindeki mehdudiyyetler habele daimi tibbi mualice ve cerrahiyye emeliyyatlari neticesinde Frida ferqli sekilde inkisaf etdi ve tez tez diger usaqlarla eyni seviyyede olmadigi ozunu gosterdi Yetkinlik dovrunde cekdiyi sekillerden bezileri onun usaqligindaki tekliyi ozunde eks etdirir Tez tez qeyd olunan bir misalda 1938 ci il Meksika seherinin sakinleri seklidir Tehuna tipli geyinmis bir seth hundurlukde oturan balaca qizi gosteren 32 4 x 47 6 metal uzerinde neftle cekilib Qiz baximsizliqdan barmagini emen terk edilmis ve gergin gorunur Bununla eyni ilde Frida diger seklini 2 versiyada Olum maskali bir qiz ve tek oynayan bir qiz cekdi Basi evezine kelle sumuyu tesvir olunan texminen 4 yasli bir qiz tesvir olunmusdu Burada Meksikada meshur partiyanin bir xarakteri olan Oluler gunu qeyd olunur hemcinin sekilde teklik hissi serh edilib bu sekile balaca bir usagi kocurmesine baxmayaraq Fridanin ozunu tesvir etdiyi ehtimal olunur Anasi ile Fridanin elaqesi ikili sevgi ve nifret hisleri icinde olarken atasi ile elaqesi hemise yaxinliq ve sevgi icinde idi Fridanin yataliq xesteliyinden sonra bu yaxinliq daha da six oldu hereketlerinde ona musayiet eden ve rehabilitasiya proqramlarinda ona komek eden atasi idi Gencliyi Fridanin 1922 ci ilden evvel hansi mektebde oxudugu hele de melum deyil Defelerle qeyd olunmusdur ki 1921 ci ile qeder Alman liseyinde oxumusdur Onun oradaki mekteb sertifikati elde olunmusdur 1922 ci ilde Meksikanin nufuzlu tehsil ocagi olan ve bu dovrde qadin telebeleri qebul etmeye baslayan Milli Hazirliq Mektebine daxil olmusdur Iki min sagird arasinda yalniz 35 qadin var idi O zaman gelecekde tibde oxumaq isteyirdi Bu mektebde Salvador Novo kimi gelecek ziyalilari ve meksika ressamlarini tanimisdir ve onlar Cachuchas kepka kimi taninan bir qrup telebe idiler qoyduqlari papaqlara gore ele adlanirdilar Qrupda yalniz iki qadin var idi Carmen Jaime ve Frida ozu Digerleri genc yaslarinda Meksika cemiyyetinde intellektual ve ya pesekar ugurlar elde eden adamlar idi Agustin Lira Lira Miguel Alfonso Villa Manuel Gonzalez Ramirez Jesus Rios y Valles Jose Gomez Robleda ve onun sevgilisi olan Alejandro Gomez Arias lar usyanci idiler hakimiyyeti tenqid eden bir qrup kimi bilinir haqsizliga qarsi etiraz aparir ve mekteb sisteminin islahatlarini herekete kecirirdiler Buna baxmayaraq eylenirdiler ve boyuk ruh yuksekliyi ile mektebi laga qoyurdular 1925 ci ilde Anders Zorn ve Fernando Fernandez Dominguez in izlerinin qaldigi emalatxanada resm dersleri almaga basladi Qeza ve ressamliga baslamasi 1925 1928 1925 ci il sentyabrin 17 de onun seyahet etdiyi avtobusun tramvayla toqqusmasi neticesinde boyuk bir qeza bas verdi ve avtobus tamamile ezilmis ve mehv olmusdu Onun onurga sutunu 3 hisseye parcalanmisdi iki qabirga korpucuk sumuyu ve qasiq sumuyundeki 3 siniqdan eziyyet cekirdi Onun sag ayagi 10 yerden qirilmis sol ayagi ve sol ciyni cixmisdi ve tutacaq sol ombasindan vagina desiyine qeder kecmisdi Neticede Frida bakireliyini bele qeddar bir formada itirmisdi O dovrdeki tibb ona coxsayli cerrahi emeliyyatlar muxtelif tipli cerrahi korsetlerle heyati boyu en azi 32 emeliyyat gordu ezab verirdi Uzun mualice erzinde davamli olaraq resm cekmeye basladi 1926 ci ilin sentyabrinda Alejandro Gomez Arias a hesr etdiyi ilk avtoportretini neftle cekdi Bu ilk avtoportretde bir dinamika yaratdi ve qalan heyati boyu bunu davam etdirdi onun heyatindaki hadiseler ve kecirdiyi hissler sekillerinde eks olunurdu 1927 ci ilde ressamligi daha murekkeb bir hal aldi Hemin il neftle 99 2 X 67 5 lik ketan uzerinde onun adini gosteren isarelerle dolu xususi ve simvolik fondda papaqli dostu Miguel N Lira in portretini cekdi Bir il sonra parlaq xetlerle ve yumsaq tonda bacisi Cristinanin portretini cekdi Bu zaman Frida artiq siyasi bedii ve intellektual muhitlerde fealiyyete baslamisdi Frida heyranliqla izlediyi telebe lider German de Campo vasitesiyle Meksikada surgun heyati yasayan kubali kommunist Julio Antonio Mella ve onun amerikali yoldasi olan fotoqraf Tina Modotti vasitesiyle de ressam Diego Rivera ile tanis oldu Frida ve Tina cox tez dost olmusdular ve bu dostluq Tinanin Fridani Meksika Kommunist Partiyasinin bu partiyani yaradanlar arasinda cachuchas lar da vardi siyasi goruslerine getirmesiyle basladi Sonralar Frida resmi olaraq Partiyaya uzv oldu Diego Rivera ise 1922 ci ilden bu partiyaya uzv idi Diego Rivera ile evliliyi 1929 1939 Frida Tina Modotti vasitesiyle Diego Riverani tanidi Evveller 1922 ci ilde Milli Hazirliq Mektebinin Simon Bolivar amfiteatrinda ilk freskasini cekdiyi zaman onu gormek imkani elde etdi 1928 ci ilde yeniden Tina Modotti ile istirak etdiyi bezi axsamlarda ve iclaslarda Diego Riverani gordu amma hec vaxt onunla birbasa sohbete kecmemisdi Bir gun oz islerini ona gostermek meqsedile Tehsil Nazirliyinin binasi ucun bir sira freskalar uzerinde isleyerken kortebii sekilde onu gordu Diego onun resmlerine heyran idi ve onu sekil cekmeyi davam etdirmeyi ucun heveslendirirdi O vaxtdan beri o daim Kahlonun evine gelib gedirdi 1929 cu il 21 avqustda Ressam Diego Rivera ile evlendi Onlarin munasibeti sevgiden diger insanlarla maceralar yasamaqdan yaradiciliqdan ibaret idi ama bu uzun cekmedi ve 1939 cu ilde bosandilar Buna baxmayaraq 1 il sonra 1940 ci ilde ikinci defe evlendiler Onlarin evliliklerini fille goyercin evliliyi adlandirirdilar cunki Diego yekeper ve sisman idi amma Frida balaca ve ariq idi Bundan basqa Frida aldigi zedelere gore hec vaxt usaq sahibi ola bilmezdi ve onlarin bunu qebullanmasi cox uzun cekdi Frida ilk defe 1930 cu ilde hamile qalmisdi Bununla bele dolun anormal veziyyetine 1925 ci ilde qeza sonrasinda yasananlara ve hekim Dr Jesus Marinin qerarina gore Fridanin 3 ayliq hamileliyi dayandirilmali idi Sonra da hekimler Fridanin hec vaxt usaq sahibi ola bilmeyeceyini dediler Fridanin xeyanetlerine ve Diegonun diger qadinlarla munasibetine bunlar arasinda Fridanin bacisi da var idi baxmayaraq cutluk bir cox aspektlerde bir birini tamamlayirdi Fridanin geyindiyi uzun rengareng ve egzotik das qaslardan ibaret enenevi Meksika paltari Diegonun teklifi idi ve hemin geyim Fridanin qaslari ile birge bir markaya cevrildi Diego onun resmlerini sevirdi ve onun en boyuk fanati idi Frida eyni zamanda Diego ucun boyuk tenqid idi Ilk sergiler 1935 1939 1933 cu ilde Meksikaya qayitdilar Rivera Cristina Fridanin kicik bacisi ile munasibete girdi Evveller de Rivera ona xeyanet etmisdi amma Cristina ile olan bu munasibet Fridaya cox tesir etmisdi ve bu onlarin munasibetlerinin helledici donus noqtesi oldu Naraziliqlari aradan qaldirmaga calissalar da Frida qalan heyatinda kisiler ve qadinlar ile romantik elaqeler qurmaga basladi Rivera arvadinin evlilik elaqeleri barede cox qisqanc idi buna baxmayaraq Fridanin lesbianlarla munasibeti heteroseksuallardan daha yaxsi gedirdi 1937 1939 cu iller arasinda Ukrayna inqilabi vaxti Leon Trotsky heyat yoldasi ile birge Coyoacanda Fridanin evinde muhacir kimi yasayirdi Burada Frida kommunist liderle romantik elaqe yasadi Stalinci NKVD Xalq Daxili isler Komissarligi uzvu Ramon Mersedes terefinden Trotsky nin qetlinden sonra Frida gunahkar kimi ittiham olundu Bu hadise onun hebsine getirib cixardi amma nehayet eri kimi qeleme verildikden sonra azadliga cixdi 1938 ci ilde sair ve surrealist publisist esseci Andre Breton Nyu Yorkda Julien Levy galeriyasinda Kahlonun sergisi ucun yazdigi bir meqale ile onun surrealis senetini tanitdirdi Ve sonra o bele bir sey dedi Insanlar dusunurler ki men surrealistem amma onun kimi yox Oz fikirlerimi hec vaxt ceke bilmemisem Men yalniz oz realligimi cekirdim 1939 cu ilde Frida ozunun iki sexsiyyetini eks etdiren avtoportreti bitirdi Ikili Frida Bu sekilde aile bohranini Frida ve Diego arasindaki ayriliqdan sonra Fridanin veziyyeti tesvir edilib ve diger Frida ise onun Diegoyla qarsilasmadan evvelki halini gosterir Iki qadin ureyi bir damar vasitesile bir birine baglidir Avropa hissesi redd edilmis Fridani butun qanini itirmekle tehdid edir Hemin il Breton terefinden Parisde Renon et Collea galeriyasinda numayis etdirildi Avtoportretin Fransanin paytaxtinda numayis etdirilmesi onun malagali ressam Picasso ile tanis olmasina ve hemin avtoportretin Fransanin Vogue jurnalinin uz qapagi olmasina getirib cixardi Ressam kimi taninmasi 1939 1949 1939 cu il noyabrin 6 da Diego ve onun bacisi arasindaki munasibeti oyrenen Frida ucun cox agir neticelenen xeyanetden sonra Kahlo ve Rivera bosandilar Bundan sonra Frida muveqqeti olaraq Coyoacandaki evine qayitdi Bu depresif dovrunde ressam fiziki ve psixoloji ezablardan cixis yolu olaraq ickini gordu Bu ayriliq dovrune aid iki esas sekli var Ikili Frida ve Mesedeki iki cilpaq Dos desnudos en un bosque 1940 ci il mayin 24 de Siqueiros un Trotsky e qarsi ilk ugursuz sui qesdi bas verdi Casa Azul a basqin etdiler ve Frida bir nece saat polis terfinden saxlanildi Hemin ilin avqustunda Trotsky i ikinci defe sui qesd neticesinde olduruldu Frida yene polis terefinden dindirildi Rivera 1940 ci ilin iyununda San Fransiscoya sefer etdi ve bir nece ay sonra Fridani emeliyyat etdirmek ucun cerrah Leo Eloesserin yanina getdiler Emeliyyat qurtartiqdan sonra ise Nyu Yorka getdi Bosandiqdan sonra Diego ve Frida siyaset ressamliq ve sosial heyatin boyuk bir hissesini bolusmeye davam etdiler Frida sentyabrda San Fransiskoya geldi ve cutluk iki ay sonra yeniden aile qurmaga qerar verdiler Yeni barisiq sazisi birlikde yasamaq xercleri bolusmek ressamliq elaqelerini davam etdirmek ve seksual heyata qarismamaqdan ibaret idi Bu iller erzinde onun senet eserlerinin taninmasi xususile de ABS de taninmasi yuksek seviyyede artdi Nyu Yorkda Muasir Incesenet Muzeyinde Bostonda Muasir Incesenet Institutunda ve Filadelfiya Incesenet Muzeyinde ehemiyyetli qrup sergilerde istirak etdi 1943 cu ilden Meksikanin Esmeralda mektebinde ders vermeye basladi 1950 ci ilde Meksika seherinde xestexanaya yerlesdirildi ve 1 il burada qaldi Son iller 1950 1954 1953 cu ilde Meksikada ilk solo sergi ressamin dovrunde teskil edildi Tenqidcilerden biri qeyd etmisdi Fridanin heyatini ve eserlerini ayirmaq mumkun deyil onun heyati onun resmleridir Sergi Muasir Incesenet Galeriyasinda teskil olunmusdu Fridanin saglamligi cox pis idi ve hekimler istirak etmeyi ona qadagan etmisdiler Buna baxmayaraq tecili tibbi yardim masini ile sergiye geldi ve sergide istirak etdi Fotoqraflar ve jurnalistler heyran qalmisdilar Yataq galeriyanin merkezine yerlesdirilmisdi ve Frida burda zarafatlar edir mahni oxuyur ve gunortadan sonra icki icirdi Sergi boyuk bir ugur qazanmisdi Hemin il ayagi qanqren olduguna gore dizden asagi hisseni amputasiya etmeli idiler Bu onu derin depressiyaya saldi bele ki onu intihara cehd etmeye getirib cixardi Bu vaxt erzinde gunluyunde ekseriyyeti ezab ve agrilardan behs eden seirler yazdi 1954 cu ilin fevralinda Frida gunluyunde aciq sekilde intihar fikirleri barede yazdi Son alti ayda fiziki ve psixoloji agrilarin verdiyi ezablari tesvir edirdi ve qeyd etmisdi ki heyati terk etmek dusuncesinin davam etmesine baxmayaraq onu saxlayan tek sey terk etmek istemediyi Diego Riveradir cunki Riveranin ona ehtiyaci var 1954 cu il aprelin 19 da Frida intihar cehdinden sonra ingilis xestexanasina yerlesdirildi gunlukde yalan yazmadigini demeyine baxmayaraq intihar etmisdi ikinci defe intihar cehdinden sonra yeniden xestexanaya yerlesdirilmisdi Lakin ruh ve cesaret onu sona qeder musayiet edecek Elil arabasi hereket edirdi iyulun ikisinde Diego Rivera ve Juan O Gormanla birge Qvatemalada ABS nin mudaxilesine qarsi bir etiraz aksiyasinda istirak etdi Frida Kahlo 1954 cu il 13 iyulda Koyocanda oldu Hec bir autopsiya edilmedi Onun qaliqlari Meksika Incesenet Sarayinda saxlanilir ve tabutu milli metbuati tenqid eden Meksika Kommunist Partiyasinin bayragiyla ortulmusdur Onun bedeni Crematorio Civil de Dolores Mulki Agrilar Krematoriyasi da yandirilmisdir ve kulleri doguldugu yer olan Koyocanda Casa Azul da saxlanilir Onun son resm eseri Frida Kahlo Muzeyinde gosterilir Bu cox parlaq rengde olan qarpizin muxtelif parcalarini gosteren masonita barede yagli boya ile cekilmis resmdir Bu parcalarin birinde onun imzasi ile yazilmis VIVA LA VIDA Heyati yasa sozlerini oxumaq olar Gunluyundeki son sozleri bunlardir Rahat bir sekilde getmeyi ve bir daha qayitmamagi umid edirem Medeniyyete tesiriEdebiyyatda Subhesiz ki Fridanin eserlerinin en boyuk tesir gosterdiyi yer edebiyyat olmusdur xususile de son iki onillik erzinde muxtelif janrli yazicilari ruhlandirmisdir Meksikali yazici Elena Poniatowska 7 kicik keci eserinde Fridanin avtoportretini yaradir ve onun cekdiyi agrilardan behs edir Poetik janrda The Wounded Deer basligi altinda Londonda nesr edilmis Pascale Petitin seir kitabinda oldugu kimi diger dillerde de numuneler var Frida Kahlodan sonra 14 seir Bu seirlerin her birinde Petit Fridanin ferqli sekillerinden behs edir Nehayet Frida Kahlonun heyatindan ilhamlanaraq yazilan bir roman elece de bir nece dilde Frida ve Diego cutluyunden behs eden bioqrafik romanlar vardir Barbara Krause Sevginin adi Diego Fridanin taleyi Bundan basqa Rauda Jamis 2000 Barbara Mujica 2003 J M G Le Clezio 2002 da Frida ve Diego cutluyu barede eserler yazmisdirlar Sinemada Frida baresinde filmler Il Film Rejissor Aktrisa1984 Frida naturaleza viva Paul Leduc Ofelia Medina2002 Frida Julie Taymor Salma HayekMusiqide Amerikan qrup vokalisti Red Hot Chili Peppers Anthony Kiedis Scar Tissue mahnisini Fridaya hesr etdiler 1994 cu ilde meksikan rock ve ska qrupu olan Tijuana No un Transgresores de la Ley Cinayetkarlar akti adli albomunda Pobre Frida Kasib Frida mahnisini ressama hesr etdi 2007 ci ilde Ispan mugenni Marta Sanchez Miss Sanchez albomuna daxil oldugu Frida y sus flores Frida ve guller adli mahnisini ona hesr etdi Hemcinin Joaquin Sabina Por el boulevard de los suenos rotos Siniq xeyallar bulvari adli mahnisinda onu xatirladir Florence The Machine qrupunun vokalisti Florence Welch Fridanin eserlerinden ilhamlandi ve What the Water Gave Me mahnisini ona hesr etdi Ricardo Arjona in Sin ti sin mi mahnisi da Fridaya hesr olunmusdur Casa Azul Mavi Ev Frida Kahlonun ev muzeyi Casa Azul Meksika seherinde London ve Allende etrafindaki Coyoacan eyaletinde yerlesir Frida Kahlo burada doguldu boyudu isledi heyatinin boyuk bir hissesini burada kecirdi Bu ev 1904 cu ilde onun valideynleri terefinden tikildi ve Frida 1936 ci ilde cekdiyi resmde bu evi tesvir etdi Bu eser Frida ozunu Coyoacanin merkezindeki evde dogulan kicin bir qiz kimi tesvir edir Iddia edilir ki bu sekil hemise mavi olan evi gosterir Fridanin olumunden sonra ev Diego Rivera terefinden hediyye edildi ve 1957 ci ilden muzeye cevrildi ve turistler ucun meshur bir yer oldu IstinadlarFrida Kahlo ing 2008 Frida Kahlo RKDartists nid