Forma yaddaşlı xəlitələr uyğun əməliyyatdan sonra temperaturun təsiri altında struktur çevrilmələri sayəsində öz əvvəlki formasını alır. Bu xəlitələr 8%-ə qədər uzanma deformasiyasını dəf edərək geri qayıda bilir. Temperatur aktivliyini nəzərə alaraq prosesin tezliyi 2Hs-dən böyük olmur.
Tərkibi
Forma yaddaşlı materiallarda deformasiya mexanizminin əsasında geriyə dönə bilən termosərtlikli martensit çevrilməsi durur. Austenit tərkibli materialın deformasiyası zamanı o bir haldan digərinə - martensitə çevrilir. Bu materiallarda martensit yüksək termosərtliyə malikdir. Çevrilmə temperaturundan yuxarıda qızdırma zamanı əks proses baş verir, yəni martensitdə yaranan daxili gərginliklər, materialın strukturunu əvvəlki vəziyyətinə qaytarmağa çalışır. Keçid, deformasiyaya uğrayan kristal qəfəsin yenidən düzlənməsi ilə müşayiət olunur. Material öz əvvəlki formasını alır və soyuduqda yenidən martensitə çevrilməsinə baxmayaraq bu formanı saxlayır. Qəfəslərdə bu və ya digər istiqamətdə deformasiya zamanı ayrı-ayrı fazaların dənəciklərinin sərhəd səthləri boyunca yaranan sürtünmə nəticəsində effekti meydana gəlir. Histereze intervalı təxminən 10K-20 K arasında yerləşir və hər növbəti tsikldən sonra sürüşür.
Forma yaddaşına malik olan xəlitələr kimi Ti-Ni, Cu-Al-Ni, Cu-Zn-Al, Au-Cd və s. göstərmək olar. Martensitin austenitə çevrilməsi temperaturu bir başa xəlitənin kimyəvi tərkibindən, onun termiki və mexaniki emalından asılıdır. Bu temperatur həm otaq temperaturu, həm azot mayesində, həmçinin 150 °C-dən yuxarıda yerləşə bilər. Forma yaddaşlı xəlitələr martensit çevrilməsi ilə bağlı digər xassələrə (yüksək sərtlilik, yüksək plastiklik, enerjini cəmləmək) malik olurlar. Forma yaddaşlı xəlitələrin praktikada tətbiq üçün onlar əvvəlcədən lazımı formaya uyğun məşq olunurlar ki, temperaturun təsirindən xəlitədən hazırlanmış hissə bu formanı ala bilsin.
Mənbə
- Əliyev, R.R. . Bakı: Apostroff, I hissə, 2012.427 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Forma yaddasli xeliteler uygun emeliyyatdan sonra temperaturun tesiri altinda struktur cevrilmeleri sayesinde oz evvelki formasini alir Bu xeliteler 8 e qeder uzanma deformasiyasini def ederek geri qayida bilir Temperatur aktivliyini nezere alaraq prosesin tezliyi 2Hs den boyuk olmur TerkibiForma yaddasli materiallarda deformasiya mexanizminin esasinda geriye done bilen termosertlikli martensit cevrilmesi durur Austenit terkibli materialin deformasiyasi zamani o bir haldan digerine martensite cevrilir Bu materiallarda martensit yuksek termosertliye malikdir Cevrilme temperaturundan yuxarida qizdirma zamani eks proses bas verir yeni martensitde yaranan daxili gerginlikler materialin strukturunu evvelki veziyyetine qaytarmaga calisir Kecid deformasiyaya ugrayan kristal qefesin yeniden duzlenmesi ile musayiet olunur Material oz evvelki formasini alir ve soyuduqda yeniden martensite cevrilmesine baxmayaraq bu formani saxlayir Qefeslerde bu ve ya diger istiqametde deformasiya zamani ayri ayri fazalarin deneciklerinin serhed sethleri boyunca yaranan surtunme neticesinde effekti meydana gelir Histereze intervali texminen 10K 20 K arasinda yerlesir ve her novbeti tsiklden sonra surusur Forma yaddasina malik olan xeliteler kimi Ti Ni Cu Al Ni Cu Zn Al Au Cd ve s gostermek olar Martensitin austenite cevrilmesi temperaturu bir basa xelitenin kimyevi terkibinden onun termiki ve mexaniki emalindan asilidir Bu temperatur hem otaq temperaturu hem azot mayesinde hemcinin 150 C den yuxarida yerlese biler Forma yaddasli xeliteler martensit cevrilmesi ile bagli diger xasselere yuksek sertlilik yuksek plastiklik enerjini cemlemek malik olurlar Forma yaddasli xelitelerin praktikada tetbiq ucun onlar evvelceden lazimi formaya uygun mesq olunurlar ki temperaturun tesirinden xeliteden hazirlanmis hisse bu formani ala bilsin MenbeEliyev R R Baki Apostroff I hisse 2012 427 s