Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Firuzə daşı haqqındadır. Digər mənalar üçün Firuzə səhifəsinə baxın. |
Bu məqalə . |
Firuzə — mineral, kimyəvi tərkibi (CuAl6[PO4]4(OH)8·4H2O) olan çox nadir və qiymətli daş.
Fars dilindən tərcümədə, firuzə — "xoşbəxtlik daşı" deməkdir. Çox zaman "firuzə" sözünü fars dilindən "Piruz", yəni, "qalib gələn" kimi də tərcümə edirlər. Qədim dövrlərdən zərgərlikdə istifadə edilən firuzə bərəkət və var-dövlət rəmzi hesab edilirdi.
Rəngi açıq mavidən, göy, yaşıl və tünd yaşıl çalarlara qədər olur. Sıxlığı 2,6—2,8-dir.
Firuzə mineralının çıxarıldığı yataqlar: Misir, Sinay yarımadası, İran, Əfqanıstan, Tacikistan, Türkmənistan.
Dünyada süni firuzə mineralının istehsalı geniş yayılmışdır ki, bu mineralları əsil firuzədən yalnız mütəxəssislər ayıra bilirlər.
Su tərkibli olan fosfar və alüminium birləşməsi sayılır. Kimyəvi tərkibi olduğu kimi qalmır və durmadan dəyişikliyə uğrayır; CuO - 9.57%, Al2O3 - 36,84%, Pb2O3 - 34,12%, H2O - 19,47%. Adətən mikrokristallik hissəsi böyrəkşəkilli formada olur, damarcıq sahələri isə yığışmış vəziyyətdədir. Tərkibinə durmadan sink, xrom, nikel, titan, kükürd, barium və s. kimi dəyişiklikləri olur. Mavi firuzə rəngi qeyri – adi bir xarakterə malikdir, çünki onun tərkibində azacıq olsa da mis qarışımına rast gəlmək mümkündür. Köhnəlmə prosesində və mineralların oksidləşməsi gücləndikdə başqa maddələrə çevrilir, dəmir, silisium turşusu, kalsium, sink və bir çox maddələri özündə saxlayaraq firuzənin özündə birləşdirdiyi rənglərə ayrılır. Yaşılmtıl, qonur və s. rəngləri olan firuzələr oksidləşmişdir, onların tərkibində mis da vardır. Kaolin və başqa tərkibdə olanlar üzərində xüsusi nöqtələrdən təşkil olunur. Çox tez hallarda firuzənin tərkibində kvars, pirit yəni dəmir kolçedanı və başqa minerallar da yer alır və tez – tez müxtəlif qarışımlar daxil edilir. Firuzəni emal etmək olduqca asandır. Firuzə hidroskopik materialdır. Bu bəzək əşyasını müxtəlif dərəcələrdə olan temperatorlardan qorumaq lazımdır, həmçinin qızdırılma və turşuların fəaliyyətindən uzaq olmalıdırlar. Sabunun köməyi ilə bu daşları təmizləmək qəti şəkildə qadağandır. Cilalayıcı, itiləyici və nəm tərkibli materiallardan da uzaq tutmaq məsləhət görülür. Ən bahalı firuzə növü mavi rəngdə olanlardır. Mineral firuzələr, qara jilka ilə taxılanlar, hətta yaşıl – yaşıl rəngə çalan firuzələr də öz növünə görə xüsusi dəyər malikdir, lakin bütün bunlara baxmayaraq daha çox təbiətə yaxın olan hava rəngli mavi firuzələr seçilir. Ən yaxşı və keyfiyyətli firuzələrə dünya ölkələri içərisində İranda və Arizonada rast gəlmək mümkündür. Bir çox dünya ölkələrində də firuzələrə rast gələ bilərsiniz, lakin onlar keyfiyyət cəhətdən çox da əlaverişli olmayacaq, üstəlik onların tərkibindəki qarışımlar və parlaqlığı da olmayacaqdır. Həmçinin firuzənin tərkibində nə qədər çox oksid olarsa onun maviliyi də o qədər tündləşir. Müxtəlif rənglərdə olan, xüsusən daha tünd rəngə çalaraq qara rəngli karbon tərkibinə malik olan yaxud oksidi çoxalan mavi firuzələr daha baha qiymətə satılır.
Firuzə ən gözəl bəzək daşlarından biridir və bəşəriyyətə lap qədim zamanlardan məlumdur. Bəzək əşyaları və talismanlar kimi firuzə daşlarını arxeoloji qazıntılar nəticəsində Mərkəzi Amerikada, Misirdə, Orta Asiyada aşkar etmişlər. Müsəlman aləmində isə firuzə daha çox sevilən daş kimi qiymətləndirilir. Bəzək əşyalarında firuzədən istifadə edilərkən bu daş həmişə düzgün formada olmur, digər daşlardan seçilir və qızıl, gümüş əşyalarında daha çox yararlanılır. Qədim zamanlarda firuzə heç vaxt qızıl əşyalarında işlənmirdi, çünki insanlar düşünürdü ki, qızıl əşyası ilə firuzə yanaşı qoyularkən o öz gözəlliyini itirir. Buna görə də difər metal bəzək nümunələrində, ağacdan və digər materiallardan hazırlanmış parçalarda bu daşdan istifadə edilirdi.
Adətən firuzə özündə mikro və gizli kristall formasında olan aqreqatları birləşdirir, özünəməxsus damarcıqlardan ibarət olur, forma baxımından əyri – üyrü olur, üzəri cilalanmış üsuldadır, böyrəkşəkilli xarakteri özündə birləşdirir. Kristal formada olan firuzələrə çox az hallarda rast gəlmək olar, firuzənin kristal formasında olan ölçüsü isə 0,3 mm yaxud da daha misaca formaya malik olur. Firuzə möhtəşəm formaya malik olmasa da onun qopmuş hər hansı hissəsi xüsusi işıq effektinə malik olur. Onun hansı rəngə malik olması isə firuzənin alovlu, təkrar olunmaz mavi rəngə malik olmasını təşkil edir. Bildirdiyimiz kimi firuzə daha çox mavi olur yəni yaşılmtıl, bəzən isə qonur yaşıl rənglərinə də rast gəlinir. Firuzənin rəngi günəşin altında zəifləyə bilər. Bu daşın işığı şüşəyə bənzəyir və bəzən də elə hiss edilir ki, sanki rəngi qaçmışdır. Firuzə daşının yerləşmə bölgələrinə daha çox dağlıq yerlər uyğun gəlir və onlar özlərində mis sulfidini birləşdirilər.
Firuzənin yerləşmə yeri kimi MDB ölkələri arasında Orta Asiyada daha geniş yayılmışdır xüsusən Kurman və Kızıl bölgələrində. Onlar firuzə rayonları kimi məşhurdur. Orta Asiyda firuzənin yığılması lap qədim zamanlardan olmuşdur, buna qədim əmək alətləri də sübutdur. Orta Asiyadan tapılan firuzələr damarcıq şəkilli, linza formasında, düzgün formada olmayan görkəmə malikdirlər. Onların rəngləri isə çox müxtəlif olur; göyümtül və hava rəngində mavi tona malikdirlər. Bəzilərinin isə yaşıl rəngsə keçid etdiyini də görmək mümkündür. Yaşıl ilə bozun qarışığı hətta boz rəngdə olanlar da az deyil. Firuzə axtarışlarının edilməsi Azərbaycan və Gürcüstan ərazisində də həmin daşın mənbələrinin olduğunu göstərir. Lakin indiyə kimi ən yaxşı keyfiyyətə malik olan firuzələr İranda, şimali qərbdə yerləşən Nişapur şəhərində çıxarılır. Firuzə əl ilə qazılaraq çıxarılır. Ən böyük mənbəyə malik olan yer isə ABŞ – ın Arizona, Kolorada, Nevada, Nyu Meksika ştatlarındadır. Firuzəyə aid olan bir çox mənbələr Çili, Peru, Meksika, Koreya Xalq Respublikası və Avstraliyada da tapılmışdır.
Firuzənin təbii formada olan görünüşü həmişə süni yolla rənglənmiş yaxud süni olan mavi firuzələrin analoqlarından da baha olur. İllər keçdikdə firuzə yataqları itirilməyə başlanılır və məhz bu səbəbdən müəyyən zamandan sonra onun dəyəri olduqca bahalaşacaqdır. Firuzələr həddindən artıq tələb olunur və durmadan tələbata uyğun olaraq hazırlanılır. Yaşıl firuzə mavi firuzə iləı müqayisədə 3 dəfə aşağı qiymətə malik olur. Dünya bazarında 60% firuzə ən yaxşı üslubda olanlardır, 80 % firuzələr isə təxminən Arizona ştatında olnalar hesab olunur ki, bu daşların da daha yaxşı keyfiyyətə malik olması vurğulanır. Firuzənin diaqnozunun qoyulması olduqca çətindir, yalnız sintetik və təmizlənmiş daş olduğuna görə deyil, eyni zamanda yüksək səviyyəli təqlid etmə bacarığı da vardır.
Firuzələr heç bir yerdə külli miqdarda yaxud böyük daş formasında tapılmır. Böyük formada olan daşlar daha çox onu təqlid edən saxta daşlar sayılır. Müasir zamanımızda əldə olunan firuzələrin çox hissəsi rənglənir. Bu kimi firuzələr ətrafın təsirinə daha az məruz qalır. Rənglənmiş formada olan saxta firuzələr də çoxdur və onlar keyfiyyət cəhətdən rəngin altında gizlədilir. Bəzən firuzələrin də saxta formada olub, lakin yüksək vəziyyətə və keyfiyyətə sahib olnaları vardır. Bu kimi saxta firuzələri müxtəlif bəzək əşyalarında daş kimi istifadə edirlər, amma xatırladaq ki, onların mühüm görünüşü və dəyəri vardır.
Müasir zamanımızda firuzənin və onun saxta formasın geniş yayılması bazarda 80 % firuzə daşına ehtiyac olduğunu göstərdi. Venesiya firuzələri xüsusi əl işləri ilə hazlrlanmış olur, onlarda malaxit, hidrooksid aliminiumu və fosfor turşusuna rast gəlinir. Neolit adı altında olan firuzələr mis fosforundan və hidrooksid alüminumundan təşkil ounur. Bu növdə olan sintetik firuələr olduqca alovlu və yaşılla sarının qarışığı kimi rənglənilir. Bu firuzələr təbii hesab olunumur. Müəyyən vaxtdan sonra onlar qaralır yaxud öz rənglərini itirilər. Sintetik tərkibi olan firuzələrin digərin fərqli cəhəti ondadır ki, bu firuzələr öz formasını heç vaxt dəyişmir. Çox hallarda firuzə plasmasdan, müxtəlif sümük materiallarından və bəzi məmulatlardan hazırlanır. Hətta firuzəni şüşə, farfor, kalsedon, laurit, kaulit və s. düzəltmək mümkündür. Bəzən gips və alebastır kimi həqiqi daşlardan seçilməyən firuzələr də böyük ustalıqla hazırlanır.Firuzə daşı həmdə qədim Misirdə ticarətində satılan qitmətli daşlardan biridir.
Magik gücü
Bəzi düşüncələrə görə yaşıl rəngdə olan firuzələr çox köhnə və pis, mavi rəngdə olanlar isə gənclik və yaxşılıq mənasını ifadə edir. Bu düzgün deyil. Mavi, firuzəyi və yaşıl rəngdə olan bütün firuzələr eyni yaşa malikdir. Tünd yaşıl rəngə malik olan firuzələr çox bahadır, lakin onların rəngi mavi ilə müqayisədə davamlıdır. Müəyyən zaman keçdikdən sonra və yaxud bilinməyən bir gərginlik nəticəsində bu tipdə olan firuzələr sintetik üslubda yaradılanlardan fərqli olaraq dəyişikliyə uğramır və baha olur. Bütün zamanlarda firuzə həmişə talisman daşdır, öz sahibinə həqiqət, düzgünlük, yüksək elmlərin öyrənilməsinə bacarıq, xüsusən mənəvi aləmin qorunması və özünü bu dünyada təsdiq etməyə kömək edir. Həmçinin mənəvi cəhətdən insana təsir edən kitabların oxunmasında da əhəmiyyətli rol oynayır. Bu daş sülhün daşıyıcısı və pisliyin qənimidir. Amulet kimi dəyərləndirildikdə firuzə uşaqlar tərəfindən istənilən yaşda taxıla bilinər və bu daş onları mənfi təsirlərdən qoruyacaqdır. Firuzə daşını bəzən qılınca bənzədirlər və bu daş pisliyin kəskinliyinə işarədir. Həmişə pisliklə müharibə zamanı firuzə qoruyucu əhəmiyyət daşıyır. Öz sahibini qara qüvvələrdən qoruyur və ona qarşı edilmiş fallar, magiq hadisələrdən təmizləyir. Əgər onun sahibinə pislik edilirsə, yaxud nəzər salınırsa bu zaman həmin daş ya öz rəngini itirir yaxud da qəfldən parçalanır. Deyilən fikirlərə görə firuzə insnaları bəd ölümdən belə qoruyur. Kasıblıqdan uzaqlaşdırır, hirsin yatırılmasında yararlıdır.
Firuzənin mavi rəngdə olması onun dünyəvi rəngi mənasını ifadə edir və insanın ölümündən sonra qalxa biləcəyi səmanı işarə edir. Bir sözlə mənəvi hissin əsas simvoluna çevrilmişdir. Yunanlar üçün bu da Afroditaya məxsus hesab olunurdu, astexlər isə firuzəni göylər allahının göz yaşları sayırdı. Qadınların sevdiyi üçün bu daşı qədimdən etibarən sevgi daşı kimi qiymətləndirdilər. Farslar hətta deyirdilər ki, məhəbbətdən ölən insanların sümükləri firuzəyə çevrilir. Müsəlman aləmində məşhurlaşan firuzə qələbə daşı və xüsusi gücə malik olan talisman idi. Həmçinin Qafqazlar və Orta Asiya ölkələrində gəlin üçün əsas toy hədiyyələrindən biridir. Firuzə uğur və sülhün daşıdır, insanlar arasındakı mübahisəni uzaqlaşdırır, əsəbi və pis düşüncələri kənarlaşdırır, həmçinin aldadılmaz və həqiqi sevginin simvoludur.
Mavi rəngdə olan firuzələr öz rənglərinə görə insanlara xüsusi enerji verir. Veneradan olanlar üçün gənclik və cavanlıq rəmzidir. Yaşıl firuzə ağılın daşıdır, hansı ki, güc və müdrikiyi özündə birləşdirən Saturunu əks etdirir. Buna görə də həmin daşı yalnız güclü və ağıllı insanların daşıması məsləhət görülür. Yaşıl rəngli firuzələr psixoloji cəhətdən insanlara yaxşı təsir edir, mavi rəng isə daha çox uşaqlar və gənclər üçün məsləhətlidir. İstənilən rəngdə firuzəsi olan insanların pul barəsində heç vaxt çatışmamazlıqları olmur, həm də insanların xüsusi diqqətini cəlb edir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Firuze dasi haqqindadir Diger menalar ucun Firuze sehifesine baxin Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Firuze mineral kimyevi terkibi CuAl6 PO4 4 OH 8 4H2O olan cox nadir ve qiymetli das FiruzeFiruze dasi Fars dilinden tercumede firuze xosbextlik dasi demekdir Cox zaman firuze sozunu fars dilinden Piruz yeni qalib gelen kimi de tercume edirler Qedim dovrlerden zergerlikde istifade edilen firuze bereket ve var dovlet remzi hesab edilirdi Rengi aciq maviden goy yasil ve tund yasil calarlara qeder olur Sixligi 2 6 2 8 dir Firuze mineralinin cixarildigi yataqlar Misir Sinay yarimadasi Iran Efqanistan Tacikistan Turkmenistan Dunyada suni firuze mineralinin istehsali genis yayilmisdir ki bu minerallari esil firuzeden yalniz mutexessisler ayira bilirler Su terkibli olan fosfar ve aluminium birlesmesi sayilir Kimyevi terkibi oldugu kimi qalmir ve durmadan deyisikliye ugrayir CuO 9 57 Al2O3 36 84 Pb2O3 34 12 H2O 19 47 Adeten mikrokristallik hissesi boyreksekilli formada olur damarciq saheleri ise yigismis veziyyetdedir Terkibine durmadan sink xrom nikel titan kukurd barium ve s kimi deyisiklikleri olur Mavi firuze rengi qeyri adi bir xaraktere malikdir cunki onun terkibinde azaciq olsa da mis qarisimina rast gelmek mumkundur Kohnelme prosesinde ve minerallarin oksidlesmesi guclendikde basqa maddelere cevrilir demir silisium tursusu kalsium sink ve bir cox maddeleri ozunde saxlayaraq firuzenin ozunde birlesdirdiyi renglere ayrilir Yasilmtil qonur ve s rengleri olan firuzeler oksidlesmisdir onlarin terkibinde mis da vardir Kaolin ve basqa terkibde olanlar uzerinde xususi noqtelerden teskil olunur Cox tez hallarda firuzenin terkibinde kvars pirit yeni demir kolcedani ve basqa minerallar da yer alir ve tez tez muxtelif qarisimlar daxil edilir Firuzeni emal etmek olduqca asandir Firuze hidroskopik materialdir Bu bezek esyasini muxtelif derecelerde olan temperatorlardan qorumaq lazimdir hemcinin qizdirilma ve tursularin fealiyyetinden uzaq olmalidirlar Sabunun komeyi ile bu daslari temizlemek qeti sekilde qadagandir Cilalayici itileyici ve nem terkibli materiallardan da uzaq tutmaq meslehet gorulur En bahali firuze novu mavi rengde olanlardir Mineral firuzeler qara jilka ile taxilanlar hetta yasil yasil renge calan firuzeler de oz novune gore xususi deyer malikdir lakin butun bunlara baxmayaraq daha cox tebiete yaxin olan hava rengli mavi firuzeler secilir En yaxsi ve keyfiyyetli firuzelere dunya olkeleri icerisinde Iranda ve Arizonada rast gelmek mumkundur Bir cox dunya olkelerinde de firuzelere rast gele bilersiniz lakin onlar keyfiyyet cehetden cox da elaverisli olmayacaq ustelik onlarin terkibindeki qarisimlar ve parlaqligi da olmayacaqdir Hemcinin firuzenin terkibinde ne qeder cox oksid olarsa onun maviliyi de o qeder tundlesir Muxtelif renglerde olan xususen daha tund renge calaraq qara rengli karbon terkibine malik olan yaxud oksidi coxalan mavi firuzeler daha baha qiymete satilir Firuze en gozel bezek daslarindan biridir ve beseriyyete lap qedim zamanlardan melumdur Bezek esyalari ve talismanlar kimi firuze daslarini arxeoloji qazintilar neticesinde Merkezi Amerikada Misirde Orta Asiyada askar etmisler Muselman aleminde ise firuze daha cox sevilen das kimi qiymetlendirilir Bezek esyalarinda firuzeden istifade edilerken bu das hemise duzgun formada olmur diger daslardan secilir ve qizil gumus esyalarinda daha cox yararlanilir Qedim zamanlarda firuze hec vaxt qizil esyalarinda islenmirdi cunki insanlar dusunurdu ki qizil esyasi ile firuze yanasi qoyularken o oz gozelliyini itirir Buna gore de difer metal bezek numunelerinde agacdan ve diger materiallardan hazirlanmis parcalarda bu dasdan istifade edilirdi Adeten firuze ozunde mikro ve gizli kristall formasinda olan aqreqatlari birlesdirir ozunemexsus damarciqlardan ibaret olur forma baximindan eyri uyru olur uzeri cilalanmis usuldadir boyreksekilli xarakteri ozunde birlesdirir Kristal formada olan firuzelere cox az hallarda rast gelmek olar firuzenin kristal formasinda olan olcusu ise 0 3 mm yaxud da daha misaca formaya malik olur Firuze mohtesem formaya malik olmasa da onun qopmus her hansi hissesi xususi isiq effektine malik olur Onun hansi renge malik olmasi ise firuzenin alovlu tekrar olunmaz mavi renge malik olmasini teskil edir Bildirdiyimiz kimi firuze daha cox mavi olur yeni yasilmtil bezen ise qonur yasil renglerine de rast gelinir Firuzenin rengi gunesin altinda zeifleye biler Bu dasin isigi suseye benzeyir ve bezen de ele hiss edilir ki sanki rengi qacmisdir Firuze dasinin yerlesme bolgelerine daha cox dagliq yerler uygun gelir ve onlar ozlerinde mis sulfidini birlesdiriler Firuzenin yerlesme yeri kimi MDB olkeleri arasinda Orta Asiyada daha genis yayilmisdir xususen Kurman ve Kizil bolgelerinde Onlar firuze rayonlari kimi meshurdur Orta Asiyda firuzenin yigilmasi lap qedim zamanlardan olmusdur buna qedim emek aletleri de subutdur Orta Asiyadan tapilan firuzeler damarciq sekilli linza formasinda duzgun formada olmayan gorkeme malikdirler Onlarin rengleri ise cox muxtelif olur goyumtul ve hava renginde mavi tona malikdirler Bezilerinin ise yasil rengse kecid etdiyini de gormek mumkundur Yasil ile bozun qarisigi hetta boz rengde olanlar da az deyil Firuze axtarislarinin edilmesi Azerbaycan ve Gurcustan erazisinde de hemin dasin menbelerinin oldugunu gosterir Lakin indiye kimi en yaxsi keyfiyyete malik olan firuzeler Iranda simali qerbde yerlesen Nisapur seherinde cixarilir Firuze el ile qazilaraq cixarilir En boyuk menbeye malik olan yer ise ABS in Arizona Kolorada Nevada Nyu Meksika statlarindadir Firuzeye aid olan bir cox menbeler Cili Peru Meksika Koreya Xalq Respublikasi ve Avstraliyada da tapilmisdir Firuzenin tebii formada olan gorunusu hemise suni yolla renglenmis yaxud suni olan mavi firuzelerin analoqlarindan da baha olur Iller kecdikde firuze yataqlari itirilmeye baslanilir ve mehz bu sebebden mueyyen zamandan sonra onun deyeri olduqca bahalasacaqdir Firuzeler heddinden artiq teleb olunur ve durmadan telebata uygun olaraq hazirlanilir Yasil firuze mavi firuze ilei muqayisede 3 defe asagi qiymete malik olur Dunya bazarinda 60 firuze en yaxsi uslubda olanlardir 80 firuzeler ise texminen Arizona statinda olnalar hesab olunur ki bu daslarin da daha yaxsi keyfiyyete malik olmasi vurgulanir Firuzenin diaqnozunun qoyulmasi olduqca cetindir yalniz sintetik ve temizlenmis das olduguna gore deyil eyni zamanda yuksek seviyyeli teqlid etme bacarigi da vardir Firuzeler hec bir yerde kulli miqdarda yaxud boyuk das formasinda tapilmir Boyuk formada olan daslar daha cox onu teqlid eden saxta daslar sayilir Muasir zamanimizda elde olunan firuzelerin cox hissesi renglenir Bu kimi firuzeler etrafin tesirine daha az meruz qalir Renglenmis formada olan saxta firuzeler de coxdur ve onlar keyfiyyet cehetden rengin altinda gizledilir Bezen firuzelerin de saxta formada olub lakin yuksek veziyyete ve keyfiyyete sahib olnalari vardir Bu kimi saxta firuzeleri muxtelif bezek esyalarinda das kimi istifade edirler amma xatirladaq ki onlarin muhum gorunusu ve deyeri vardir Muasir zamanimizda firuzenin ve onun saxta formasin genis yayilmasi bazarda 80 firuze dasina ehtiyac oldugunu gosterdi Venesiya firuzeleri xususi el isleri ile hazlrlanmis olur onlarda malaxit hidrooksid aliminiumu ve fosfor tursusuna rast gelinir Neolit adi altinda olan firuzeler mis fosforundan ve hidrooksid aluminumundan teskil ounur Bu novde olan sintetik firueler olduqca alovlu ve yasilla sarinin qarisigi kimi renglenilir Bu firuzeler tebii hesab olunumur Mueyyen vaxtdan sonra onlar qaralir yaxud oz renglerini itiriler Sintetik terkibi olan firuzelerin digerin ferqli ceheti ondadir ki bu firuzeler oz formasini hec vaxt deyismir Cox hallarda firuze plasmasdan muxtelif sumuk materiallarindan ve bezi memulatlardan hazirlanir Hetta firuzeni suse farfor kalsedon laurit kaulit ve s duzeltmek mumkundur Bezen gips ve alebastir kimi heqiqi daslardan secilmeyen firuzeler de boyuk ustaliqla hazirlanir Firuze dasi hemde qedim Misirde ticaretinde satilan qitmetli daslardan biridir Magik gucuBezi dusuncelere gore yasil rengde olan firuzeler cox kohne ve pis mavi rengde olanlar ise genclik ve yaxsiliq menasini ifade edir Bu duzgun deyil Mavi firuzeyi ve yasil rengde olan butun firuzeler eyni yasa malikdir Tund yasil renge malik olan firuzeler cox bahadir lakin onlarin rengi mavi ile muqayisede davamlidir Mueyyen zaman kecdikden sonra ve yaxud bilinmeyen bir gerginlik neticesinde bu tipde olan firuzeler sintetik uslubda yaradilanlardan ferqli olaraq deyisikliye ugramir ve baha olur Butun zamanlarda firuze hemise talisman dasdir oz sahibine heqiqet duzgunluk yuksek elmlerin oyrenilmesine bacariq xususen menevi alemin qorunmasi ve ozunu bu dunyada tesdiq etmeye komek edir Hemcinin menevi cehetden insana tesir eden kitablarin oxunmasinda da ehemiyyetli rol oynayir Bu das sulhun dasiyicisi ve pisliyin qenimidir Amulet kimi deyerlendirildikde firuze usaqlar terefinden istenilen yasda taxila biliner ve bu das onlari menfi tesirlerden qoruyacaqdir Firuze dasini bezen qilinca benzedirler ve bu das pisliyin keskinliyine isaredir Hemise pislikle muharibe zamani firuze qoruyucu ehemiyyet dasiyir Oz sahibini qara quvvelerden qoruyur ve ona qarsi edilmis fallar magiq hadiselerden temizleyir Eger onun sahibine pislik edilirse yaxud nezer salinirsa bu zaman hemin das ya oz rengini itirir yaxud da qeflden parcalanir Deyilen fikirlere gore firuze insnalari bed olumden bele qoruyur Kasibliqdan uzaqlasdirir hirsin yatirilmasinda yararlidir Firuzenin mavi rengde olmasi onun dunyevi rengi menasini ifade edir ve insanin olumunden sonra qalxa bileceyi semani isare edir Bir sozle menevi hissin esas simvoluna cevrilmisdir Yunanlar ucun bu da Afroditaya mexsus hesab olunurdu astexler ise firuzeni goyler allahinin goz yaslari sayirdi Qadinlarin sevdiyi ucun bu dasi qedimden etibaren sevgi dasi kimi qiymetlendirdiler Farslar hetta deyirdiler ki mehebbetden olen insanlarin sumukleri firuzeye cevrilir Muselman aleminde meshurlasan firuze qelebe dasi ve xususi guce malik olan talisman idi Hemcinin Qafqazlar ve Orta Asiya olkelerinde gelin ucun esas toy hediyyelerinden biridir Firuze ugur ve sulhun dasidir insanlar arasindaki mubahiseni uzaqlasdirir esebi ve pis dusunceleri kenarlasdirir hemcinin aldadilmaz ve heqiqi sevginin simvoludur Mavi rengde olan firuzeler oz renglerine gore insanlara xususi enerji verir Veneradan olanlar ucun genclik ve cavanliq remzidir Yasil firuze agilin dasidir hansi ki guc ve mudrikiyi ozunde birlesdiren Saturunu eks etdirir Buna gore de hemin dasi yalniz guclu ve agilli insanlarin dasimasi meslehet gorulur Yasil rengli firuzeler psixoloji cehetden insanlara yaxsi tesir edir mavi reng ise daha cox usaqlar ve gencler ucun meslehetlidir Istenilen rengde firuzesi olan insanlarin pul baresinde hec vaxt catismamazliqlari olmur hem de insanlarin xususi diqqetini celb edir