Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Fayton — minik məqsədilə hazırlanmış cütatlı qədim nəqliyyat vasitəsidir.
XIX əsrdə fayton müasir minik avtomobillərini əvəz edirdi. Rahat nəqliyyat növü olduğu üçün Azərbaycanda ondan son zamanlara qədər istifadə olunmuşdur. Şəhər nəqliyyatı hesab olunan fayton bir çox rütbəli adamlar tərəfindən kənd yerlərində işədilmişdir.
XIX əsrin axırlarında Bakıdan müxtəlif istiqamətlərə işləyən 418 fayton qeyd alınmışdı. Qatarların gəldiyi vaxt Bakı dəmir yolunun vağzalının qarşısındakı meydanda sərnişinləri daşımaq üçün faytonlar növbəyə dururdu. Bu dövrdə faytonlarda gediş haqqını göstərən xüsusi qiymət cədəvəli də olurdu. Dəmir lövhə üzərinə yazılmış cədvəl faytonun açıq görünən tərəfində bərkidilirdi.
Hər bir fatonda faytonçudan başqa 3-4 adam otura bilirdi. Faytonun xarici görkəmini gözə çarpdırmaq üçün fayton sahibləri çalıdşırdılar ki, qoşqu üçün xüsusi seçilmişdi. Atların hər ikisi eyni böyüklükdə və eyni rəngdə olsun.
Faytonun hissələri
Fayton yeddi əsas hissədən - dal və qabaq olmaqla ox və təkərlər, dörd ədəd yay, çanaq (faytonun evi), iki ədəd qanaq, çətir və dişlərdən ibarət idi. Fayton çanağının içərisində iki yumşaq oturacaq düzəldilirdi. Qabaq təkəri üstündə- çaxçağın uc hissəsində olan üçüncü oturacaq faytonuçu üçün idi. Faytonçunun ayağını qoyudğu taxtaya şaquli istiqamətdə bərkidilmiş fayton hissəsi “iş-tox” adlanırd. Nazik dəmir lövhədən, yaxud taxtadan hazırlanmış “iş-tox”un əsas vəzifəsi hərəkət vaxtı atların ayaqlarından qalxan tozun qarşısını almaqla faytonçunun rahatlığın təmin etmək idi. Çanağın yanlarına bərkidilmiş. Qanad adlanan hissələr təkərlərin üstünü örtməklə qalxan tozun qarşısını alır, həm də dal və qabaq təkərləri arasından aşağıya tərəf qövs şəklində əyilərək faytona çıxmaq üçün ayaqlıq təşkil edirdi.
Çanağın arxa hissəsinə bərkidilmiş “çətir” adlanan hissə yağışdan, gündən və küləkdən qorunmaq məqsədilə fayton üstünü örtürdü. Yayların köməyilə çətir istənilən vaxt açılıb-yığıla bilirdi. Gecə vaxt yolu işqılandırmaq məqsədilə faytonuçunun əyləşdiyi oturcağın yanlarına neftlə işləyən və ya şamla işıqlandırılan iki ədəd fənər də bərkidilirdi.
Mənbə
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Fayton minik meqsedile hazirlanmis cutatli qedim neqliyyat vasitesidir Birinci dunya muharibesi dovrundeki fayton XIX esrde fayton muasir minik avtomobillerini evez edirdi Rahat neqliyyat novu oldugu ucun Azerbaycanda ondan son zamanlara qeder istifade olunmusdur Seher neqliyyati hesab olunan fayton bir cox rutbeli adamlar terefinden kend yerlerinde isedilmisdir XIX esrin axirlarinda Bakidan muxtelif istiqametlere isleyen 418 fayton qeyd alinmisdi Qatarlarin geldiyi vaxt Baki demir yolunun vagzalinin qarsisindaki meydanda sernisinleri dasimaq ucun faytonlar novbeye dururdu Bu dovrde faytonlarda gedis haqqini gosteren xususi qiymet cedeveli de olurdu Demir lovhe uzerine yazilmis cedvel faytonun aciq gorunen terefinde berkidilirdi Her bir fatonda faytoncudan basqa 3 4 adam otura bilirdi Faytonun xarici gorkemini goze carpdirmaq ucun fayton sahibleri calidsirdilar ki qosqu ucun xususi secilmisdi Atlarin her ikisi eyni boyuklukde ve eyni rengde olsun Faytonun hisseleriFayton yeddi esas hisseden dal ve qabaq olmaqla ox ve tekerler dord eded yay canaq faytonun evi iki eded qanaq cetir ve dislerden ibaret idi Fayton canaginin icerisinde iki yumsaq oturacaq duzeldilirdi Qabaq tekeri ustunde caxcagin uc hissesinde olan ucuncu oturacaq faytonucu ucun idi Faytoncunun ayagini qoyudgu taxtaya saquli istiqametde berkidilmis fayton hissesi is tox adlanird Nazik demir lovheden yaxud taxtadan hazirlanmis is tox un esas vezifesi hereket vaxti atlarin ayaqlarindan qalxan tozun qarsisini almaqla faytoncunun rahatligin temin etmek idi Canagin yanlarina berkidilmis Qanad adlanan hisseler tekerlerin ustunu ortmekle qalxan tozun qarsisini alir hem de dal ve qabaq tekerleri arasindan asagiya teref qovs seklinde eyilerek faytona cixmaq ucun ayaqliq teskil edirdi Canagin arxa hissesine berkidilmis cetir adlanan hisse yagisdan gunden ve kulekden qorunmaq meqsedile fayton ustunu orturdu Yaylarin komeyile cetir istenilen vaxt acilib yigila bilirdi Gece vaxt yolu isqilandirmaq meqsedile faytonucunun eylesdiyi oturcagin yanlarina neftle isleyen ve ya samla isiqlandirilan iki eded fener de berkidilirdi MenbeXarici kecidlerHemcinin bax