Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səhra qızılquşu (lat. Falco naumanni) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qızılquşkimilər dəstəsinin qızılquşlar fəsiləsinin qızılquş cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.
| Səhra qızılquşu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Səhra qızılquşu | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Qısa təsviri
Kiçikboylu qızılquşlardan biridir. Erkəyin bel tərəfi qırmızımtıl-kərpic rənglidir (naxışsız), amma başı tünd-göydür. Quyruğunun ucunda köndələn qara zolaq var. Caynaqları ağımtıl-samanı rənglidir. Dişisi yaxın qohumu olan muymulu qızılquşa ("tinnunclus") oxşayır, təbiətdə fərqləndirmək çətindir. Amma erkəyi aydın fərqlənir.
Yayılması
Avropa, Asiya və Şimal-Qərbi Afrikada yayılıb. Azərbaycanda düzənlik və dağətəyi rayonlarda məskunlaşıb: 17 ornitocoğrafi sahədən 13-də yayılıb. Azərbaycana nəsil vermək üçün gəlir, mart ayında gəlir, avqustda köçüb gedir.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Yarğanlarda, qayalarda və əhalinin tikililərində örtülü və yarımörtülü şəraitdə nəsil verir. Quraq iqlimli açıq sahələri xoşlayır. Mayın axırlarında nəsil verməyə başlayır. Adətən koloniya əmələ gətirir, hər koloniyada 4-9, orta hesabla 5 yuva olur. Sonra dişi və erkək köməkləşib 28-29 gün kürt yatıb bala çıxarır, onları 33-34 gün yuvada bəsləyirlər. Hər yuvada orta hesabla 4 bala olur. İyul ayının axırlarında pərvaz balaları görünür. Yemini 65 % həşərat, 30 % siçanabənzər gəmiricilər təşkil edir. Əsas yırtıcısı ilanlardır.
Sayı
Yaşama yeri spesifik olduğu üçün geniş ərazinin konkret yerlərinə toplaşır, ona görə də çox görünür. 1950-ci illərə qədər yayıldığı sahələrdə çoxsaylı növ olub. Düzənlik sahələrdə suvarma şəbəkəsi genişləndikcə əsasən qışlaqlarda qalıb. Son 15-20 ildir ki, nadir quşa çevrilib. 1999-2000-ci illərdə aparılmış sayğıya görə 500 quş olub, 10 il sonra isə 270 quş qalıb. Azərbaycan kimi ölkədə əsas yemi həşərat olan kiçik quş üçün 135 cütün qalması azdır.
Azalma səbəbi
Xam torpaqların suvarma təsərrüfatı sahəsinə çevrilməsi, aqrar təsərrüfat sahələrində ziyanvericilərə qarşı kimyəvi mübarizə aparılması, yem obyektlərinin azalması və zəhərlənməsi.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması qadağandır. İndiyə qədər faydalı fauna adı ilə qorunub. Naxçıvan MR-in Qırmızı kitabına daxil edilib. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir. Qlobal miqyasda qorunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Qorunmasına əhalinin daha geniş cəlb edilməsi, koloniyası yaxınlığın
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- . 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-22.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sehra qizilqusu lat Falco naumanni heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qizilquskimiler destesinin qizilquslar fesilesinin qizilqus cinsine aid heyvan novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir Sehra qizilqusuElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Klad Deste QizilquskimilerFesile QizilquslarYarimfesile QizilquslarCins QizilqusNov Sehra qizilqusuBeynelxalq elmi adiFalco naumanni J Fleisch 1818 Sekil axtarisiITIS 175646NCBI 148594FW 368997Qisa tesviriKicikboylu qizilquslardan biridir Erkeyin bel terefi qirmizimtil kerpic renglidir naxissiz amma basi tund goydur Quyrugunun ucunda kondelen qara zolaq var Caynaqlari agimtil samani renglidir Disisi yaxin qohumu olan muymulu qizilqusa tinnunclus oxsayir tebietde ferqlendirmek cetindir Amma erkeyi aydin ferqlenir YayilmasiAvropa Asiya ve Simal Qerbi Afrikada yayilib Azerbaycanda duzenlik ve dageteyi rayonlarda meskunlasib 17 ornitocografi saheden 13 de yayilib Azerbaycana nesil vermek ucun gelir mart ayinda gelir avqustda kocub gedir Yasayis yeri ve heyat terziYarganlarda qayalarda ve ehalinin tikililerinde ortulu ve yarimortulu seraitde nesil verir Quraq iqlimli aciq saheleri xoslayir Mayin axirlarinda nesil vermeye baslayir Adeten koloniya emele getirir her koloniyada 4 9 orta hesabla 5 yuva olur Sonra disi ve erkek komeklesib 28 29 gun kurt yatib bala cixarir onlari 33 34 gun yuvada besleyirler Her yuvada orta hesabla 4 bala olur Iyul ayinin axirlarinda pervaz balalari gorunur Yemini 65 heserat 30 sicanabenzer gemiriciler teskil edir Esas yirticisi ilanlardir SayiYasama yeri spesifik oldugu ucun genis erazinin konkret yerlerine toplasir ona gore de cox gorunur 1950 ci illere qeder yayildigi sahelerde coxsayli nov olub Duzenlik sahelerde suvarma sebekesi genislendikce esasen qislaqlarda qalib Son 15 20 ildir ki nadir qusa cevrilib 1999 2000 ci illerde aparilmis saygiya gore 500 qus olub 10 il sonra ise 270 qus qalib Azerbaycan kimi olkede esas yemi heserat olan kicik qus ucun 135 cutun qalmasi azdir Azalma sebebiXam torpaqlarin suvarma teserrufati sahesine cevrilmesi aqrar teserrufat sahelerinde ziyanvericilere qarsi kimyevi mubarize aparilmasi yem obyektlerinin azalmasi ve zeherlenmesi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi qadagandir Indiye qeder faydali fauna adi ile qorunub Naxcivan MR in Qirmizi kitabina daxil edilib CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxildir Qlobal miqyasda qorunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerQorunmasina ehalinin daha genis celb edilmesi koloniyasi yaxinliginIstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 2013 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 22 Hemcinin bax