Asırğalyarpaq mürgəkotu (lat. Epipactis veratrifolia) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin mürgəkotu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU C2a(ii). Azərbaycanın nadir növüdür.
Asırğalyarpaq mürgəkotu | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Asırğalyarpaq mürgəkotu | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
|
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovları qısadır. Gövdənin hündürlüyü 40-100 sm-dir. Çiçək qrupu oxu ilə birlikdə üst tərəfdə az əyilmiş, alt tərəfdə 3-4 qınlıdır. Yarpaqları böyükdür. Alt yarpaqları enli-ellipsvaridir, ortadakılar ellipsvaridir. Çiçək qrupu 4-20 çiçəkli, biryanlı salxımşəklindədir. Uzunluğu 15-18 mm, dar-oval, sivriləşmiş, xaricdən qismən çox və ya az əyilmiş, çiçəkyanlığının daxildəki ləçəkləri kütdür, qeyri-bərabər yanlıdır. Çiçək dodaqları çiçək yanlığının ləçəklərindən qısadır, onun arxa hissəsi novşəkillidir, ön hissəsi itidir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
İyun-iyul (avqust) aylarında çiçəkləyir. Aşağı dağ qurşağında rütübətli yamaclarda, ovalıqılarda, dağətəyi qurşaqlarda, quru yerlərdə rast gəlinir.
Yayılması
Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Ordubad rayonunun Kotam kəndinin ətrafı).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyası azalır, yeganə lokalitetində mənfi təsirlərə həssaslıq müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
İqlim və antropogen amillər.
Mühafizə tədbirləri
Mühafizəsi üçün xüsüsi tədbirlər aparılmır.Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarilması təklif olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asirgalyarpaq murgekotu lat Epipactis veratrifolia bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin sehlebkimiler fesilesinin murgekotu cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU C2a ii Azerbaycanin nadir novudur Asirgalyarpaq murgekotuElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad PolysporangiophytesKlad TracheophytesKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SehlebkimilerYarimfesile EpidendroideaeTriba Cins MurgekotuNov Asirgalyarpaq murgekotuBeynelxalq elmi adiEpipactis veratrifolia Boiss amp Hohen Sekil axtarisiNCBI 1097193EOL 1098518Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir Kokumsovlari qisadir Govdenin hundurluyu 40 100 sm dir Cicek qrupu oxu ile birlikde ust terefde az eyilmis alt terefde 3 4 qinlidir Yarpaqlari boyukdur Alt yarpaqlari enli ellipsvaridir ortadakilar ellipsvaridir Cicek qrupu 4 20 cicekli biryanli salximseklindedir Uzunlugu 15 18 mm dar oval sivrilesmis xaricden qismen cox ve ya az eyilmis cicekyanliginin daxildeki lecekleri kutdur qeyri beraber yanlidir Cicek dodaqlari cicek yanliginin leceklerinden qisadir onun arxa hissesi novsekillidir on hissesi itidir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriIyun iyul avqust aylarinda cicekleyir Asagi dag qursaginda rutubetli yamaclarda ovaliqilarda dageteyi qursaqlarda quru yerlerde rast gelinir YayilmasiNaxcivanin dagliq hissesi Ordubad rayonunun Kotam kendinin etrafi Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyasi azalir yegane lokalitetinde menfi tesirlere hessasliq musahide olunur Mehdudlasdirici amillerIqlim ve antropogen amiller Muhafize tedbirleriMuhafizesi ucun xususi tedbirler aparilmir Yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq meqsedi ile yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi toxumlarinin toxum bankinda saxlanmasi berpasinin temin edilmesi yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi teklif olunur IstinadlarHemcinin bax