Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Dəyirman haqqındadır. Digər mənalar üçün Dəyirman (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
Dəyirman — hər hansı məmulu əzib üyütmək üçündür. Əvvəllər yalnız külək və su ilə işlədilən olsalar da, sonralar elektrik mühərriki ilə işlədilməyə başlayır.
Dəyirmanın seçilməsi ilkin məmulun ölçüsündən asılı olaraq aparılır. Ən kiçik dəyirman kimi kofe dənəciklərini üyüdən maşını göstərmək olar.
Un dəyirmanı
Un dəyirmanları külək, su və əl ilə işləyən olur.
Buğdanın üyüdülməsində dəyirmanların ümumi prinsipini görmək olur. Ancaq burada da bəzi fərqlər mövcuddur. Müasir sənaye dəyirmanı əvvəlcə taxılı xarici hissələrdən ayırır, sonra onu uyüdüərək una çevirir.
Qədimdə uzunqulaq,öküz, at, camış kimi ev heyvanlarından da dəyirmanların işlətməsində istifadə edilmişdir.
İbtidai insanların sadə alətlərindən müasir qurğularadək böyük inkişaf yolu keçmişdir. Qədim zamanlarda, başqa ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da dəni xüsusi dən daşlarında həvəngdə əzib üyüdürdülər. E.ə. II minillikdə əl dəyirmanı meydana çıxdı. Sadə dən daşlarından əl dəyirmanına keçid, təkcə texniki tərəqqi olmayıb, həm də əkinçiliyin inkişafı ilə bağlıdır. Quldarlıq quruluşu dövründə, xüsusilə feodalizmdə əkinçiliyin əsas təsərrüfat sahəsi kimi inkişafı ilə əlaqədar əl dəyirmanı dənüyütmədə ikinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb etmiş, su ilə işləyən və ya başqa quruluşlu dəyirmanlar yaranmışdır. Orta əsrlərdə su dəyirmanı ilə eyni quruluşda olan yel dəyirmanı işlədilmişdir. Dəyirmanların inkişafı və təkmilləşməsi əmək məhsuldarlığının yüksəlməsi və dənin üyüdülməsinin yaxşılaşma-sı ilə nətiçələndi. 19 əsrin əvvəllə-rində buxar mühərriki ilə işləyən D.-lar meydana çıxdı. Müasir dəyirmanlarda dənin qəbulu müxtəlif mexaniki və pnevmatik qurğularla yerinə yetirilir. Unüyütmə prosesinə dənin üyüdülməyə hazırlanması (qarışıqlardan ayrılması, dənin sulu və ya quru üsulla təmizlənməsi, kondisiyalanması, yəni unun keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün dənin su və istiliklə emalı və s), üyüdülməsi və unun kisələrə doldurulub, avtomatik çəkilməsi əməliyyatları daxildir. İstehsal prosesində 30-a qədər müxtəlif tipli maşın iştirak edir. Orta küclü dəyirmanlarda buğda elevatora verilməsindən unun alınmasınadək (bütün texnoloji proseslərdən keçməklə) 5 km-ə qədər məsafə qət edir. İstehsal prosesi fasiləsizdir və əməliyyatlar mexanikləşdirilmişdir.
İstinadlar
- Bünyadov T.Ə. Azərbaycanda əkinçiliyin inkişafı tarixinə dair, B., 1964.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Deyirman haqqindadir Diger menalar ucun Deyirman deqiqlesdirme sehifesine baxin Deyirman her hansi memulu ezib uyutmek ucundur Evveller yalniz kulek ve su ile isledilen olsalar da sonralar elektrik muherriki ile isledilmeye baslayir Kulek deyirmanlari Deyirmanin secilmesi ilkin memulun olcusunden asili olaraq aparilir En kicik deyirman kimi kofe deneciklerini uyuden masini gostermek olar Un deyirmaniUn deyirmanlari kulek su ve el ile isleyen olur Bugdanin uyudulmesinde deyirmanlarin umumi prinsipini gormek olur Ancaq burada da bezi ferqler movcuddur Muasir senaye deyirmani evvelce taxili xarici hisselerden ayirir sonra onu uyuduerek una cevirir Qedimde uzunqulaq okuz at camis kimi ev heyvanlarindan da deyirmanlarin isletmesinde istifade edilmisdir Ibtidai insanlarin sade aletlerinden muasir qurgularadek boyuk inkisaf yolu kecmisdir Qedim zamanlarda basqa olkelerde oldugu kimi Azerbaycanda da deni xususi den daslarinda hevengde ezib uyudurduler E e II minillikde el deyirmani meydana cixdi Sade den daslarindan el deyirmanina kecid tekce texniki tereqqi olmayib hem de ekinciliyin inkisafi ile baglidir Quldarliq qurulusu dovrunde xususile feodalizmde ekinciliyin esas teserrufat sahesi kimi inkisafi ile elaqedar el deyirmani denuyutmede ikinci dereceli ehemiyyet kesb etmis su ile isleyen ve ya basqa quruluslu deyirmanlar yaranmisdir Orta esrlerde su deyirmani ile eyni qurulusda olan yel deyirmani isledilmisdir Deyirmanlarin inkisafi ve tekmillesmesi emek mehsuldarliginin yukselmesi ve denin uyudulmesinin yaxsilasma si ile neticelendi 19 esrin evvelle rinde buxar muherriki ile isleyen D lar meydana cixdi Muasir deyirmanlarda denin qebulu muxtelif mexaniki ve pnevmatik qurgularla yerine yetirilir Unuyutme prosesine denin uyudulmeye hazirlanmasi qarisiqlardan ayrilmasi denin sulu ve ya quru usulla temizlenmesi kondisiyalanmasi yeni unun keyfiyyetini yaxsilasdirmaq ucun denin su ve istilikle emali ve s uyudulmesi ve unun kiselere doldurulub avtomatik cekilmesi emeliyyatlari daxildir Istehsal prosesinde 30 a qeder muxtelif tipli masin istirak edir Orta kuclu deyirmanlarda bugda elevatora verilmesinden unun alinmasinadek butun texnoloji proseslerden kecmekle 5 km e qeder mesafe qet edir Istehsal prosesi fasilesizdir ve emeliyyatlar mexaniklesdirilmisdir IstinadlarBunyadov T E Azerbaycanda ekinciliyin inkisafi tarixine dair B 1964 Xarici kecidlerVikianbarda Deyirman ile elaqeli mediafayllar var