Dəlmə nekropolu — Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonundakı Sabirkənd yaxınlığında, Yaycı arxının sağ sahilində, hündürlüyü 8-10 metr olan təpənin üzərində və qərb yamacında arxeoloji abidə.
Dəlmə nekropolu | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Naxçıvan |
Yerləşir | Ordubad rayonundakı Sabirkənd |
Üslubu | Naxçıvan memarlıq məktəbi |
Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
|
Nekropolun yerləşdiyi təpə inzibati bölgüyə görə Culfa rayonunun Yaycı kəndinin ərazisindədir. Suyunu Gilançaydan alan Yaycı arxı burada dağın altından açılmış tuneldən keçir.
Əraziyə verilən Dəlmə adı da buradan götürülmüşdür. Nekropoldan 700-750 metr qərbə tərəf, şərq, cənub və qərb tərəfləri sıldırım qayalıq olan dağın üzərində Dəlmə nekropolunun yaşayış yeri yerləşir.
Nekropol 1983-cü ildə rəis Q.M.Aslanov olan Xarabagilan arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən öyrənilmişdir. Ümumi sahəsi 616 m² olan qəbiristanlıqda cəmi 27 qəbir var idi ki, onlardan da 8-i uşaq qəbri idi. Qəbirlərin kameraları müxtəlif ölçülü daşlardan səliqə ilə işlənmişdir. Heç bir qəbirdə örtük daşları qalmamışdır. Dördbucaqlı planda olan qəbir kameralarının bir tərəfi nisbətən ensizdir. Qurbangahlar da qəbrə bu tərəfdən işlənmişdir. Qəbirlərin kameralarının ölçüləri müxtəlifdir (0,7-0,9 x 1,3 x 1,5 m). Qəbirlər çox da dərin deyildir (0,5 metrdən 1 metrə qədər). Dağın yamacında yerləşdiyindən yağış və qar suları qəbirlərin qərb tərəflərini dağıtmışdır.
Dəlmə nekropolunda toxunulmamış qəbrə rast gəlinməmişdir. Dağılmış qəbirlərdən çox az material əldə olunmuşdur. Təpənin üstündə olan qəbirlər nisbətən salamat qalmışdır. Nekropoldan əldə edilən materiallar müxtəlif çeşidli keramika məmulatından, tunc, mis və dəmir əşyalardan və müxtəlif muncuqlardan ibarətdir. Keramika məmulatı içərisində ördək və kəklik fiqurunu imitasiya edən çaynik tipli qablar formaca bir-birinə oxşasalar da, hər birinin ayrıca orijinal xüsusiyyət ləri vardır. Metal məmulatına tuncdan xəncər, ox ucları, bilərzik, asma bəzək və qolbaqlar aiddir. Tunc xəncər tökmə üsulu ilə hazırlanmışdır. Dəstəyi boru formasında olub baş tərəfi üçbucaq kəsmələrlə şəbəkələnmişdir. Tiyəsinin hər iki üzündə üç cızma xətt vardır. Buna oxşar xəncərlər II Plovdağ və Kolanı nekropollarından tapılmışdır. Ox ucluqları iki qanadlı, sulqunlu olub, qanadların arası sulqunun davamı olaraq relyefik formadadır. Asma bəzəklər iki gözlü olub üçbucaq kəsmələrlə şəbəkələnmişdir. Dəlmə nekropolundan əldə edilmiş tapıntılar Xalıkeşan, Mərdangölü və Muncuqlutəpə nekropolları ilə çox oxşardır. Fincan, kubok və bu kimi süfrə qablarına, tunc xəncər və meandr naxışlı sırğalara analoji materiallara Kolanı nekropolu tapıntıları içərisində də rast gəlinir. Əldə edilən tapıntıların müqayisəli təhlili Dəlmə nekropolunu e.ə. I minilliyin əvvəllərinə aid etməyə imkan verir.
İstinadlar
- Naxçıvan abidələri ensiklopediyası 2019-02-09 at the Wayback Machine. Naxçıvan: 2008, səh.77 (az.)
- Naxçıvan abidələri ensiklopediyası 2019-02-09 at the Wayback Machine. Naxçıvan: 2008, səh.78 (az.)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Delme nekropolu Naxcivan Muxtar Respublikasinin Ordubad rayonundaki Sabirkend yaxinliginda Yayci arxinin sag sahilinde hundurluyu 8 10 metr olan tepenin uzerinde ve qerb yamacinda arxeoloji abide Delme nekropoluOlke AzerbaycanSeher NaxcivanYerlesir Ordubad rayonundaki SabirkendUslubu Naxcivan memarliq mektebiVeziyyeti fealiyyet gosterirEhemiyyetiYerli ehemiyyetliDelme nekropolu Nekropolun yerlesdiyi tepe inzibati bolguye gore Culfa rayonunun Yayci kendinin erazisindedir Suyunu Gilancaydan alan Yayci arxi burada dagin altindan acilmis tunelden kecir Eraziye verilen Delme adi da buradan goturulmusdur Nekropoldan 700 750 metr qerbe teref serq cenub ve qerb terefleri sildirim qayaliq olan dagin uzerinde Delme nekropolunun yasayis yeri yerlesir Nekropol 1983 cu ilde reis Q M Aslanov olan Xarabagilan arxeoloji ekspedisiyasi terefinden oyrenilmisdir Umumi sahesi 616 m olan qebiristanliqda cemi 27 qebir var idi ki onlardan da 8 i usaq qebri idi Qebirlerin kameralari muxtelif olculu daslardan seliqe ile islenmisdir Hec bir qebirde ortuk daslari qalmamisdir Dordbucaqli planda olan qebir kameralarinin bir terefi nisbeten ensizdir Qurbangahlar da qebre bu terefden islenmisdir Qebirlerin kameralarinin olculeri muxtelifdir 0 7 0 9 x 1 3 x 1 5 m Qebirler cox da derin deyildir 0 5 metrden 1 metre qeder Dagin yamacinda yerlesdiyinden yagis ve qar sulari qebirlerin qerb tereflerini dagitmisdir Delme nekropolunda toxunulmamis qebre rast gelinmemisdir Dagilmis qebirlerden cox az material elde olunmusdur Tepenin ustunde olan qebirler nisbeten salamat qalmisdir Nekropoldan elde edilen materiallar muxtelif cesidli keramika memulatindan tunc mis ve demir esyalardan ve muxtelif muncuqlardan ibaretdir Keramika memulati icerisinde ordek ve keklik fiqurunu imitasiya eden caynik tipli qablar formaca bir birine oxsasalar da her birinin ayrica orijinal xususiyyet leri vardir Metal memulatina tuncdan xencer ox uclari bilerzik asma bezek ve qolbaqlar aiddir Tunc xencer tokme usulu ile hazirlanmisdir Desteyi boru formasinda olub bas terefi ucbucaq kesmelerle sebekelenmisdir Tiyesinin her iki uzunde uc cizma xett vardir Buna oxsar xencerler II Plovdag ve Kolani nekropollarindan tapilmisdir Ox ucluqlari iki qanadli sulqunlu olub qanadlarin arasi sulqunun davami olaraq relyefik formadadir Asma bezekler iki gozlu olub ucbucaq kesmelerle sebekelenmisdir Delme nekropolundan elde edilmis tapintilar Xalikesan Merdangolu ve Muncuqlutepe nekropollari ile cox oxsardir Fincan kubok ve bu kimi sufre qablarina tunc xencer ve meandr naxisli sirgalara analoji materiallara Kolani nekropolu tapintilari icerisinde de rast gelinir Elde edilen tapintilarin muqayiseli tehlili Delme nekropolunu e e I minilliyin evvellerine aid etmeye imkan verir IstinadlarNaxcivan abideleri ensiklopediyasi 2019 02 09 at the Wayback Machine Naxcivan 2008 seh 77 az Naxcivan abideleri ensiklopediyasi 2019 02 09 at the Wayback Machine Naxcivan 2008 seh 78 az Hemcinin baxDelme qalasi