Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dyatlov keçidi insidenti — 1–2 fevral 1959-cu il tarixində Ural dağlarında 9 xizəkçinin müəmmalı şəkildə öldüyü hadisə. Hadisə Xolat-Syaxıl (rus. Холат-Сяхыл) dağının şərqində yerləşən aşırımda baş vermışdir. Bu hadisədən sonra aşırım qrupun lideri olan İqor Alekseyeviç Dyatlovun soyadı ilə adlandırılmağa başlanmışdır.
| Dyatlov keçidi insidenti | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 2 fevral 1959 |
| Yeri | |
| Qurbanlar | |
| Ölənlərin sayı |
|
| Zədəlilər |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tədqiqatçılar xizəkçilərin hadisə gecəsi bilinməyən bir səbəblə çadırlarını cırmaq məcburiyyətində qaldıqlarını, yalın ayaqla −30 ° C-də və güclü qar yağışında çadırdan kənarda tapıldıqlarını demişdilər. Tapılan cəsədlərin ikisinin kəlləsində; digər ikisinin qabırğalarında sınıqlar müəyyən edilmişdir.
Hadisənin zəmini
1959-cu ildə Sovet İttifaqının Sverdlovsk vilayətindəki Ural dağları boyunca xizək ekspedisiyası üçün bir qrup yaradıldı.23 yaşlı radio mühəndisi olan İqor Dyatlov qrupun lideri seçildi. Səkkiz kişi və iki qadından ibarət qrupun hər bir üzvü xizək turu təcrübəsi olan təcrübəli II dərəcəli yürüşçülər idi və geri qayıtdıqdan sonra III dərəcəli sertifikat alacaqdılar. O vaxt Sovet İttifaqında mövcud olan ən yüksək sertifikat bu idi və namizədlərdən 300 kilometr (190 mil) keçməsini tələb olunurdu.
Ekspedisiya
Heyət üzvləri
- Georgy Krivonischenkoy (13 yanvar 1936)
- Yuri Doroshenkoy (29 yanvar 1938)
- Zinaida Kolmogorov (12 yanvar 1937)
- Rüstəm Slobodin (7 fevral 1935)
- Alexandr Zolotaryov (2 fevral 1921)
- Alexandr Kolevatov (16 noyabr 1934)
- Ludmilla Dubinina (12 may 1938)
- Nicolay Vladimiroviç (5 iyun 1935)
- İqor Dyatlov (13 yanvar 1936)
- Yuriy Yudin (19 iyul 1937)
25 yanvar 1959-cu il səhərin erkən saatlarında Sverdlovsk vilayətinin şimal əyalətinin mərkəzində yerləşən şəhərə İvdel (Ивдель) qatarı ilə gəldi. Sonra bir yük maşını ilə şimalda sonuncu yaşayış məntəqəsi olan Vişay kəndinə getdilər və burada gecələdilər. Yanvarın 27-də, Qora Otortenə doğru yola düşdülər Yanvarın 28-də üzvlərdən biri, bir neçə sağlamlıq xəstəliyindən (revmatizm və anadangəlmə ürək qüsuru da daxil olmaqla) əziyyət çəkən Yuri Yudin diz və oynaq ağrıları səbəbiylə ekspedisiyanı yarımçıq saxlayaraq geri döndü. Doqquz nəfərdən ibarət qrup isə ekspedisiyaya davam etdi.
Son düşərgə yerlərində tapılan gündəliklər və kameralar hadisədən əvvəlki günə qədər qrupun gedişatını izləməyə imkan vermişdi. 31 yanvarda qrup dağlıq ərazinin kənarına gəldi və dırmaşmağa hazırlaşmağa başladılar. Meşəli bir vadidə geri dönüş üçün istifadə ediləcək çoxlu qida və avadanlıq saxlamışdılar. Ertəsi gün (1 fevral) yürüşçülər aşırımla hərəkət etməyə başladılar. Göründüyü kimi, aşırımı keçib qarşı tərəfə keçib növbəti gecə düşərgə qurmağı planlaşdırmışdılar, amma hava şəraitinin pisləşməsi — qar fırtınası və görmə qabiliyyətinin azalması səbəbindən istiqamətlərini itirmiş və qərbdə yerləşən Xolat Syaxıl zirvəsinə doğru getmişdilər. Səhvlərini başa düşdükdə, qrup, dağın yamacında dayanaraq orada düşərgə qurmaq qərarına gəldi. Yudin bu barədə, "Dyatlov yəqin ki, qazandıqları hündürlüyü itirmək istəmədiyini və düşərgə qurmağa qərar verdiyini demişdi.
Axtarış və cəsədlərin tapılması
Səfər planının bir hissəsi olaraq, qrup fevralın 12-də Vişaya qayıtmalı və teleqraf çəkməli idilər. Ancaq Dyatlov Yudinə dediyi kimi, gecikmə ola bilər deyə, yaxın bir neçə gündə heç kim narahat deyildi. Növbəti günlərdə polis və hərbçilər qrupdan gələn xəbərlərin olmaması nəticəsində könüllülərlə başlayan axtarış işlərində iştirak etdilər.
Fevralın 26-da xilasetmə qrupu çadırı tərk edilmiş və yararsız hala düşmüş vəziyyətdə tapdı. Çadırı tapan Mixayil Şaravin, çadırın parçalandığını və qarla örtüldüyünü bildirmişdi, lakin qrup, əşyalarını və ayaqqabılarını burada tərk etmişdi. Tədqiqatçılar daha sonra çadırdakı araşdırmalarında çadırın içəridən yırtıldığını təsdiq etmişlər. Səkkiz nəfərə aid olduğu deyilən corabların izləri meşə ərazisinə yönəlirdi. 500 metr sonra yollar qarla örtülmüşdü. Meşənin girişindəki sidr ağacının altında Yuri Krivonişenko və Yuri Doroşenkonun cəsədləri tapıldı. İkisinin də əynində yalnız alt paltarı və corab var idi. Tədqiqatçılar həmin ağac və düşərgə arasında İqor Dyatlov, Zina Kolmogorova və Rüstem Slobodinə aid daha üç cəsəd tapırlar. Tədqiqatçılar bir-birindən 150 metr məsafədə olan bu gənclərin düşərgəyə gedərkən öldüklərini düşünürlər. Cəsədlər müvafiq olaraq ağacdan 300, 480 və 630 metr məsafədə idi.
Digər dörd gəncin cəsədinə tapmaq üçün isə iki aydan çox vaxt sərf olundu. Mayın 4-də sidr ağacından 75 metr məsafədə olan cəsədləri digərlərindən daha yaxşı geyinildi. Zolotaryov Dubininanın xəz paltarını və papağını, Dubinina isə Krivonishenkonun yun şalvarı əynində idi.
Ölüm səbəbləri
Tapılan ilk beş cəsədin, Yuri Krivonişenko, Yuri Doroşenko, İqor Dyatlov, Zina Kolmogorova və Rüstem Slobodinin hipotermi nəticəsində öldüyü bildirildi. Slobodinin kəlləsində bir sınıq tapıldı. Tədqiqatçılar qeyd etdilər ki, bu qırıq onu yatızdıracaq, lakin öldürməyəcək ziyanda idi. Dubinina və Zolotarevin qabırğa sümükləri qırılmışdı. Dubininanın dil, göz və dodaqları yox idi. Edilən araşdırmada iki cəsədin paltarında (2 şalvar və bir sviter) normaldan daha yüksək radiasiya olduğu aşkar edilmişdir.
Digər tapıntılar
- 12 yaşlı Yuri Kuntsevic, bədənlərdə qəhvəyi rəngli ləkələrin olduğunu söyləmişdi.
- Qrupdan 50 kilometr məsafədə olan digər xizəkçilər, hadisənin baş verdiyi gecə şimalda qəribə narıncı sferaları gördüklərini bildirdi. Belə hesabatlar 1959-cu ilin yanvar-mart aylarında alınıb, lakin bunların sonradan R-7 Semyorka raket sınağı olduğu təsdiqlənmişdi.
- Qrupun hadisə gecəsində çəkdiyi son fotoşəkildə qəribə narıncı orbeslər göstərildiyi iddia edilir.
- Hadisə yerində qəribə bir metal parçanın olduğu bildirilir. Bu metal parçanı axtarış qrupu çəkib.
- Tədqiqatçılar Yuri Krivonişenko və Yuri Doroşenkonun quru ağac əvəzinə yaş sidr ağacını yandırdıqlarını qeyd edir. Bu səbəblə hadisə baş verən gecə gənclərin görmə qabiliyyətini itirdikləri düşünülür.
- Qrupun son düşərgəsi Novaya Zemlya (Sovet Rusiyasının nüvə tədqiqatları apardığı yer) və Baikonur Kosmik Bazasından (R-7 raketinin sınaqdan keçirildiyi bölgə) arasında idi.
- Hadisə yerində qrupun ayaq izlərindən başqa heç bir xarici iz yoxdur. Bu tapıntı, yerli və ya digər əcnəbilər tərəfindən öldürüldükləri iddiasını təkzib edir.
- Cəsədlərin sümükləri qırılsa da, kənardan vurulduğu görünmür.
- Rüstem Slobodin'in dodaqları və üzünün sol yarısı şişmiş vəziyyətdə tapıldı. Bədənin müxtəlif hissələrinə hücum əlamətləri var. Slobodin mədəsini sıxılmış və ya partladılmış kimi idi. Cəsədin vəziyyətinə baxaraq tədqiqatçılar Slobodin'in bir şeylə mübarizə etdiyini düşünürlər. Hücum izləri, şişmiş dodaq və üzünün yarısı bu iddianı təsdiqlədiyi üçün ətrafda xarici izlərin olmaması iddianı rədd edir.
- Axın yatağında suda olan dörd cəsədin paltarında bənövşəyi ləkələr görünür. Tədqiqatçılar bunun minerallara görə olduğunu düşünürlər.
- Qrupun üzvlərinin; İqor Dyatlov, Yuri Krivonişenko, Rüstem Slobodin, Semyon Zolotarevə aid 4 kameranın olduğu güman edilir, lakin Dyatlovun kamerasından başqa digər kameralara nə olduğu bilinmir və izah edilmir. Semyon Zolotarev hadisə baş verən gecə çadırdan qaçarkən kamerasını özü ilə aparan yeganə şəxsdir.
- Yuri Krivonişenkonun burnunun bir hissəsi yox idi.
- İddiaya görə, Yuri Doroşenkonun qrupdan ayrı bir xüsusi gündəliyi var və qrupun gündəliyi ilə çadırda tapıldı. Fəlakətin dəqiq səbəbinin gündəlikdə yazıldığı deyilir.
- Semyon Alexandrovich Zolotarev qrupun ən yaşlı üzvüdür və digər komanda üzvləri tələbə ikən, İkinci Dünya Müharibəsi illərində Qırmızı Ordu sıralarında olmuş və uzun illər çətin şəraitdə döyüşmüş bir əsgər idi.
Haqqında film
Renni Harlin tərəfindən 2013-cü ildə "Dyatlov aşırımının sirri" filmi çəkilmişdir.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- https://ermakvagus.com/Europe/Russia/Cholat-%20Syachil/Kholat%20Syakhl.htm
- http://infodjatlov.narod.ru/fg4/index.htm
- https://www.rbth.com/travel/2013/02/25/extreme_tourism_in_the_urals_dyatlovs_footsteps_23259.html
- http://infodjatlov.narod.ru/fg4/index.htm
- https://www.bbc.co.uk/programmes/p07grys7
- https://www.kp.ru/daily/26838/3879326/
- https://dyatlovpass.com/case-files-355-357?rbid=17743
- https://edition.cnn.com/2019/02/04/europe/dyatlov-pass-incident-scli-intl/index.html
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dyatlov kecidi insidenti 1 2 fevral 1959 cu il tarixinde Ural daglarinda 9 xizekcinin muemmali sekilde olduyu hadise Hadise Xolat Syaxil rus Holat Syahyl daginin serqinde yerlesen asirimda bas vermisdir Bu hadiseden sonra asirim qrupun lideri olan Iqor Alekseyevic Dyatlovun soyadi ile adlandirilmaga baslanmisdir Dyatlov kecidi insidentiTarix 2 fevral 1959Yeri Simali UralQurbanlarOlenlerin sayi 9Zedeliler 0 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tedqiqatcilar xizekcilerin hadise gecesi bilinmeyen bir sebeble cadirlarini cirmaq mecburiyyetinde qaldiqlarini yalin ayaqla 30 C de ve guclu qar yagisinda cadirdan kenarda tapildiqlarini demisdiler Tapilan cesedlerin ikisinin kellesinde diger ikisinin qabirgalarinda siniqlar mueyyen edilmisdir Hadisenin zemini1959 cu ilde Sovet Ittifaqinin Sverdlovsk vilayetindeki Ural daglari boyunca xizek ekspedisiyasi ucun bir qrup yaradildi 23 yasli radio muhendisi olan Iqor Dyatlov qrupun lideri secildi Sekkiz kisi ve iki qadindan ibaret qrupun her bir uzvu xizek turu tecrubesi olan tecrubeli II dereceli yurusculer idi ve geri qayitdiqdan sonra III dereceli sertifikat alacaqdilar O vaxt Sovet Ittifaqinda movcud olan en yuksek sertifikat bu idi ve namizedlerden 300 kilometr 190 mil kecmesini teleb olunurdu EkspedisiyaHeyet uzvleri Georgy Krivonischenkoy 13 yanvar 1936 Yuri Doroshenkoy 29 yanvar 1938 Zinaida Kolmogorov 12 yanvar 1937 Rustem Slobodin 7 fevral 1935 Alexandr Zolotaryov 2 fevral 1921 Alexandr Kolevatov 16 noyabr 1934 Ludmilla Dubinina 12 may 1938 Nicolay Vladimirovic 5 iyun 1935 Iqor Dyatlov 13 yanvar 1936 Yuriy Yudin 19 iyul 1937 25 yanvar 1959 cu il seherin erken saatlarinda Sverdlovsk vilayetinin simal eyaletinin merkezinde yerlesen sehere Ivdel Ivdel qatari ile geldi Sonra bir yuk masini ile simalda sonuncu yasayis menteqesi olan Visay kendine getdiler ve burada gecelediler Yanvarin 27 de Qora Otortene dogru yola dusduler Yanvarin 28 de uzvlerden biri bir nece saglamliq xesteliyinden revmatizm ve anadangelme urek qusuru da daxil olmaqla eziyyet ceken Yuri Yudin diz ve oynaq agrilari sebebiyle ekspedisiyani yarimciq saxlayaraq geri dondu Doqquz neferden ibaret qrup ise ekspedisiyaya davam etdi Son duserge yerlerinde tapilan gundelikler ve kameralar hadiseden evvelki gune qeder qrupun gedisatini izlemeye imkan vermisdi 31 yanvarda qrup dagliq erazinin kenarina geldi ve dirmasmaga hazirlasmaga basladilar Meseli bir vadide geri donus ucun istifade edilecek coxlu qida ve avadanliq saxlamisdilar Ertesi gun 1 fevral yurusculer asirimla hereket etmeye basladilar Gorunduyu kimi asirimi kecib qarsi terefe kecib novbeti gece duserge qurmagi planlasdirmisdilar amma hava seraitinin pislesmesi qar firtinasi ve gorme qabiliyyetinin azalmasi sebebinden istiqametlerini itirmis ve qerbde yerlesen Xolat Syaxil zirvesine dogru getmisdiler Sehvlerini basa dusdukde qrup dagin yamacinda dayanaraq orada duserge qurmaq qerarina geldi Yudin bu barede Dyatlov yeqin ki qazandiqlari hundurluyu itirmek istemediyini ve duserge qurmaga qerar verdiyini demisdi Axtaris ve cesedlerin tapilmasiSefer planinin bir hissesi olaraq qrup fevralin 12 de Visaya qayitmali ve teleqraf cekmeli idiler Ancaq Dyatlov Yudine dediyi kimi gecikme ola biler deye yaxin bir nece gunde hec kim narahat deyildi Novbeti gunlerde polis ve herbciler qrupdan gelen xeberlerin olmamasi neticesinde konullulerle baslayan axtaris islerinde istirak etdiler Fevralin 26 da xilasetme qrupu cadiri terk edilmis ve yararsiz hala dusmus veziyyetde tapdi Cadiri tapan Mixayil Saravin cadirin parcalandigini ve qarla ortulduyunu bildirmisdi lakin qrup esyalarini ve ayaqqabilarini burada terk etmisdi Tedqiqatcilar daha sonra cadirdaki arasdirmalarinda cadirin iceriden yirtildigini tesdiq etmisler Sekkiz nefere aid oldugu deyilen corablarin izleri mese erazisine yonelirdi 500 metr sonra yollar qarla ortulmusdu Mesenin girisindeki sidr agacinin altinda Yuri Krivonisenko ve Yuri Dorosenkonun cesedleri tapildi Ikisinin de eyninde yalniz alt paltari ve corab var idi Tedqiqatcilar hemin agac ve duserge arasinda Iqor Dyatlov Zina Kolmogorova ve Rustem Slobodine aid daha uc cesed tapirlar Tedqiqatcilar bir birinden 150 metr mesafede olan bu genclerin dusergeye gederken olduklerini dusunurler Cesedler muvafiq olaraq agacdan 300 480 ve 630 metr mesafede idi Diger dord gencin cesedine tapmaq ucun ise iki aydan cox vaxt serf olundu Mayin 4 de sidr agacindan 75 metr mesafede olan cesedleri digerlerinden daha yaxsi geyinildi Zolotaryov Dubininanin xez paltarini ve papagini Dubinina ise Krivonishenkonun yun salvari eyninde idi Olum sebebleriTapilan ilk bes cesedin Yuri Krivonisenko Yuri Dorosenko Iqor Dyatlov Zina Kolmogorova ve Rustem Slobodinin hipotermi neticesinde olduyu bildirildi Slobodinin kellesinde bir siniq tapildi Tedqiqatcilar qeyd etdiler ki bu qiriq onu yatizdiracaq lakin oldurmeyecek ziyanda idi Dubinina ve Zolotarevin qabirga sumukleri qirilmisdi Dubininanin dil goz ve dodaqlari yox idi Edilen arasdirmada iki cesedin paltarinda 2 salvar ve bir sviter normaldan daha yuksek radiasiya oldugu askar edilmisdir Diger tapintilar12 yasli Yuri Kuntsevic bedenlerde qehveyi rengli lekelerin oldugunu soylemisdi Qrupdan 50 kilometr mesafede olan diger xizekciler hadisenin bas verdiyi gece simalda qeribe narinci sferalari gorduklerini bildirdi Bele hesabatlar 1959 cu ilin yanvar mart aylarinda alinib lakin bunlarin sonradan R 7 Semyorka raket sinagi oldugu tesdiqlenmisdi Qrupun hadise gecesinde cekdiyi son fotosekilde qeribe narinci orbesler gosterildiyi iddia edilir Hadise yerinde qeribe bir metal parcanin oldugu bildirilir Bu metal parcani axtaris qrupu cekib Tedqiqatcilar Yuri Krivonisenko ve Yuri Dorosenkonun quru agac evezine yas sidr agacini yandirdiqlarini qeyd edir Bu sebeble hadise bas veren gece genclerin gorme qabiliyyetini itirdikleri dusunulur Qrupun son dusergesi Novaya Zemlya Sovet Rusiyasinin nuve tedqiqatlari apardigi yer ve Baikonur Kosmik Bazasindan R 7 raketinin sinaqdan kecirildiyi bolge arasinda idi Hadise yerinde qrupun ayaq izlerinden basqa hec bir xarici iz yoxdur Bu tapinti yerli ve ya diger ecnebiler terefinden olduruldukleri iddiasini tekzib edir Cesedlerin sumukleri qirilsa da kenardan vuruldugu gorunmur Rustem Slobodin in dodaqlari ve uzunun sol yarisi sismis veziyyetde tapildi Bedenin muxtelif hisselerine hucum elametleri var Slobodin medesini sixilmis ve ya partladilmis kimi idi Cesedin veziyyetine baxaraq tedqiqatcilar Slobodin in bir seyle mubarize etdiyini dusunurler Hucum izleri sismis dodaq ve uzunun yarisi bu iddiani tesdiqlediyi ucun etrafda xarici izlerin olmamasi iddiani redd edir Axin yataginda suda olan dord cesedin paltarinda benovseyi lekeler gorunur Tedqiqatcilar bunun minerallara gore oldugunu dusunurler Qrupun uzvlerinin Iqor Dyatlov Yuri Krivonisenko Rustem Slobodin Semyon Zolotareve aid 4 kameranin oldugu guman edilir lakin Dyatlovun kamerasindan basqa diger kameralara ne oldugu bilinmir ve izah edilmir Semyon Zolotarev hadise bas veren gece cadirdan qacarken kamerasini ozu ile aparan yegane sexsdir Yuri Krivonisenkonun burnunun bir hissesi yox idi Iddiaya gore Yuri Dorosenkonun qrupdan ayri bir xususi gundeliyi var ve qrupun gundeliyi ile cadirda tapildi Felaketin deqiq sebebinin gundelikde yazildigi deyilir Semyon Alexandrovich Zolotarev qrupun en yasli uzvudur ve diger komanda uzvleri telebe iken Ikinci Dunya Muharibesi illerinde Qirmizi Ordu siralarinda olmus ve uzun iller cetin seraitde doyusmus bir esger idi Haqqinda filmRenni Harlin terefinden 2013 cu ilde Dyatlov asiriminin sirri filmi cekilmisdir IstinadlarXarici kecidlerhttps ermakvagus com Europe Russia Cholat 20Syachil Kholat 20Syakhl htm http infodjatlov narod ru fg4 index htm https www rbth com travel 2013 02 25 extreme tourism in the urals dyatlovs footsteps 23259 html http infodjatlov narod ru fg4 index htm https www bbc co uk programmes p07grys7 https www kp ru daily 26838 3879326 https dyatlovpass com case files 355 357 rbid 17743 https edition cnn com 2019 02 04 europe dyatlov pass incident scli intl index html