Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Differensial — ötürmə xüsusi planetar ilişmə olub, ötürmə ədədi i0 = − 1 olan dişli çarx ilişməsidir. Avtomobillərdə mühərrikdən təkərlərə verilən ötürmə sisteminin – transmissiyanın tərkib hissəsidir. Avtomobil əyrixətli yol üzrə hərəkət etdikdə onun arxa təkərləri müxtəlif yol qət edirlər. Bununla onların fırlanma tezliyi də müxtəlif olur. Ona görə də, onların bir-biri ilə sərt birləşdirilməsi mümkün deyil. Avtomobillərin arxa təkərlərinin müxtəlif dövrlər sayında hərəkətini, yəni qeyri sinxronluğunu təmin etmək üçün differensial ötürmədən istifadə edilir. Avtomobilin dönməsi zamanı bu ötürmə arxa təkərlərin sərbəst fırlanmasına imkan verir. Nəticədə təkərlərin lazım olmayan yüklənməsi aradan qaldırılır. Differnsial ötürmə hələ b.e.ə. təxminən 100-cü ildən məlum olmuşdur.
Orta əsrlərə qədər geniş tətbiq olunan cənubu göstərən araba dövrünün ən mürəkkəb mexanizmlərindən sayılırdı. Əfsanəyə görə cənubu göstərən araba e.ə. 2600 il bundan qabaq sarı mperator, Huan-di zamanında icad edilmişdir. Həqiətə uyğun ola biləcək digər bir fərziyəyə əsasən cənubu göstərən araba Ma Tszyun tərəfindən 200-265 ci illərdə Üç çarlıq dövründə icad edilmiş və Vey çarlığının hökmdarı Min-di üçün Hazırlamışır. Ancaq sonralar bu ötürmə az tətbiq olunduğundan yaddan çıxır və renessans dövründə Leonardo da Vinçi tərəfindən yenidən ixtira olunur. İndi avtomobillərdə tətbiq olunan diffrensial ötürmə isə 1827-ci ildə fransız mühəndisi Onésiphore Pecqueur tərəfindən ixtira edilmişdir.
Quruluşu
Differnsial ötürmə prinsip etibarı ilə bir fırlanan çərçivədən (gövdədən) ibarətdir. Bu çərçivənin daxilində iki, dörd, dönəbilən konusformalı dişli çarx yerləşdirilir. Bu tənzimləyici dişli çarxlar eyni zamanda iki böyük böyük konus dişli çarxı ilə əlaqələndirilirlər. Differnsial çərçivəsi konus, silindrik və ya hipoid dişli çarxları ilə hərəkətə gətirililər.
Sağ tərəfdə silindrik dişli çarxla təmin olunmuş differnsial ötürmədə bu ilişmənin sadə izahə verilmişdir. Avtomobil düzxətli hərkət etdikdə val və çərçiivə eyni sürətlə fırlanır. Sağa və ya sola dönmə zamanı isə tənzimləyici dişli çarxlar işə düşürlər. Normal halda avtomobilin mühərrikindən gələn dönmə momenti differnsialın çərçivəsi və val arasında bərabər bölünür. Əgər təkərin birinə düşən yük artarsa (dönmədə) onda tənzimləyici dişli çarxlar təkərin oxunun sürətini azaldır və bu zamna ümumi momentin böyük hissəsi digər təkərə ötürlür. Beləliklə təkərlərin dönmə zamanı müxtəlif, faydalı sürətləri təmin edilir.
Ancaq diffrensial ötürmənin çatışmayan cəhətləri də vardır. Məsələn əgər arxa təkərin biri havada olarsa, və ya da sürüşkən bir mühitə (buz, qar, yağış) düşərsə onda həmin təkər daha sürətlə fırlanmağa başlayır. Çünki, bu zaman digər tərəfdə yük çox olduğundan diffrensial ötürmə "səhv" reaksiya verir. Bunu ötürməyə sərhəd dövrlər sayının verilməsi ilə nisbətən aradan qaldırmaq olur.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Differensial Differensial oturme xususi planetar ilisme olub oturme ededi i0 1 olan disli carx ilismesidir Avtomobillerde muherrikden tekerlere verilen oturme sisteminin transmissiyanin terkib hissesidir Avtomobil eyrixetli yol uzre hereket etdikde onun arxa tekerleri muxtelif yol qet edirler Bununla onlarin firlanma tezliyi de muxtelif olur Ona gore de onlarin bir biri ile sert birlesdirilmesi mumkun deyil Avtomobillerin arxa tekerlerinin muxtelif dovrler sayinda hereketini yeni qeyri sinxronlugunu temin etmek ucun differensial oturmeden istifade edilir Avtomobilin donmesi zamani bu oturme arxa tekerlerin serbest firlanmasina imkan verir Neticede tekerlerin lazim olmayan yuklenmesi aradan qaldirilir Differnsial oturme hele b e e texminen 100 cu ilden melum olmusdur Differensial oturmeEsas meqale Cenubu gosteren araba Orta esrlere qeder genis tetbiq olunan cenubu gosteren araba dovrunun en murekkeb mexanizmlerinden sayilirdi Efsaneye gore cenubu gosteren araba e e 2600 il bundan qabaq sari mperator Huan di zamaninda icad edilmisdir Heqiete uygun ola bilecek diger bir ferziyeye esasen cenubu gosteren araba Ma Tszyun terefinden 200 265 ci illerde Uc carliq dovrunde icad edilmis ve Vey carliginin hokmdari Min di ucun Hazirlamisir Ancaq sonralar bu oturme az tetbiq olundugundan yaddan cixir ve renessans dovrunde Leonardo da Vinci terefinden yeniden ixtira olunur Indi avtomobillerde tetbiq olunan diffrensial oturme ise 1827 ci ilde fransiz muhendisi Onesiphore Pecqueur terefinden ixtira edilmisdir QurulusuHereketi valdan bir basa oturen differensial oturmeVali bloklayan differnsial oturme Differnsial oturme prinsip etibari ile bir firlanan cerciveden govdeden ibaretdir Bu cercivenin daxilinde iki dord donebilen konusformali disli carx yerlesdirilir Bu tenzimleyici disli carxlar eyni zamanda iki boyuk boyuk konus disli carxi ile elaqelendirilirler Differnsial cercivesi konus silindrik ve ya hipoid disli carxlari ile herekete getirililer Sag terefde silindrik disli carxla temin olunmus differnsial oturmede bu ilismenin sade izahe verilmisdir Avtomobil duzxetli herket etdikde val ve cerciive eyni suretle firlanir Saga ve ya sola donme zamani ise tenzimleyici disli carxlar ise dusurler Normal halda avtomobilin muherrikinden gelen donme momenti differnsialin cercivesi ve val arasinda beraber bolunur Eger tekerin birine dusen yuk artarsa donmede onda tenzimleyici disli carxlar tekerin oxunun suretini azaldir ve bu zamna umumi momentin boyuk hissesi diger tekere oturlur Belelikle tekerlerin donme zamani muxtelif faydali suretleri temin edilir Ancaq diffrensial oturmenin catismayan cehetleri de vardir Meselen eger arxa tekerin biri havada olarsa ve ya da surusken bir muhite buz qar yagis duserse onda hemin teker daha suretle firlanmaga baslayir Cunki bu zaman diger terefde yuk cox oldugundan diffrensial oturme sehv reaksiya verir Bunu oturmeye serhed dovrler sayinin verilmesi ile nisbeten aradan qaldirmaq olur Hemcinin baxTransmissiya