Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Derek Elton Uolkott (ing. Derek Alton Walcott; 23 yanvar 1930[…], Kastris – 17 mart 2017[…]) — Sent-Lüsiya şairi və dramaturqu, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1992).
| Derek Uolkott | |
|---|---|
| ing. Derek Alton Walcott | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 yanvar 1930[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 mart 2017[…](87 yaşında) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, dramaturq, yazıçı, nasir |
| Mükafatları |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı alan ikinci qara dərili şair və dramaturq Derek Alton Uolkott Qərbi Hindistanın Sent-Lusi adasında, müəllim ailəsində doğulmuşdur. İosif Brodski Uolkottun doğulduğu və əsərlərində məhəbbətlə söz açdığı kiçik ada haqqında demişdi: "Bu torpağı Kolumb kəşf etdi, britaniyalılar müstəmləkəyə çevirdilər, Uolkott isə ona ölməzlik qazandırdı".
1953-cü ildə ailə Trinidad və Tobaqoya köçmüşdü. Derek Uolkott burada yerli Santa Mariya kollecində, sonra isə Kinqstondakı Vest İndia universitetində təhsil almışdı. Rokfeller fondunun təqaüdü hesabına Londonda təcrübə keçmiş və bir müddət Nyu-Yorkda işləmişdir. Hazırda Boston universitetinin professorudur.
Derek Uolkott öz yaradıcılığında Karib dənizi hövzəsi və Afrika ədəbiyyatının ənənələrini bacarıqla sintez edə bilmişdir. O, eyni zamanda Cənubi Amerika ədəbiyyatı üçün səciyyəvi olan "sehrli realizmə" və klassik Avropa ədəbi təcrübəsinə də yad deyildir. Yaradıcılığının əsas dili ingilis dilidir, lakin daha doğma saydığı kreol dialektində qələmə alınmış şerləri də mövcuddur.
İlk şeirlərini 18 yaşında ikən yazmışdı. Makinada surəti çoxaldılan bu şeirlərin satışı ilə yaşadığı Kastri şəhərinin küçələrində şair özü məşğul olurdu. Təxminən 15 illik yaradıcılıq nümunələrinin yer aldığı "Yaşıl gecə"ni isə müəllif yalnız 1962-ci ildə çap etdirə bilmişdi. Diqqəti çəkən cəhət odur ki, bu kitabdakı poetik nümunələr Sakit okeanın ucsuz-bucaqsız suları içərisində itib-batan balaca bir ada sakininin öz orijinal istedadı sayəsində Britaniya imperiyasının ünlü sənətkarları ilə bir sırada dayandığını göstərə bilmişdi.
1959-cu ildə Derek Uolkottun təşəbbüsü ilə Trinidad Teatr Emalatxanasının əsası qoyulmuşdu. O, təkcə teatr duyumu olan istedadlı gəncləri heyətə cəlb etməklə kifayətlənməmişdi. Həm də repertuarı — iyirmidən çox pyesi özü yazmışdı. Müəllifin uğurlu səhnə əsərlərindən olan "Meymun dağında arzular" (1967) pyesi uzun müddət Trinidad teatrının səhnəsində oynanmışdı. Uolkottun "Yas günü" (1970) adlı başqa bir səhnə əsəri də həm Trinidadda, həm də Amerika teatrlarında maraqla qarşılanmışdır. Onun pyesləri forma baxımından müxtəlifdir. Burada nağıl və mifdən, rəqs və pantomimalardan bacarıqla istifadə edilir.
Əlli illik yaradıcılığı dövründə Derek Uolkottun 40-dan çox kitabı çap olunmuşdur. Bu kitablarda şeirlər və dram əsərləri toplanmışdır. Şairin "Səfil" (1965), "Ulduzlu-almalı səma" (1979), "Uğurlu yolçu" (1981), "Yayın ortasında" (1984), "Arkanzas vəsiyyətnaməsi" (1986) məcmuələrində forma və məzmun baxımından biri-birindən fərqli şeirləri özünə yer almışdır. Dostluq əlaqələri saxladığı İosif Brodski Uolkottun poeziyasını obrazlı şəkildə okeanla sözün xəlitəsinə bənzədirdi.
Balaca Sent-Lusi adasının adını dünya miqyasında şöhrətləndirmək istəyən Uolkott Britaniya vətəndaşlığından imtina etmiş və cəmisi 25 min nəfər əhalisi olan bu adanın vətəndaşı olmuşdur. Şair "Başqa həyat" (1973) poemasında ömür yolunu və kiçik vətəni haqqında düşüncələrini əks etdirməyə çalışmışdı. Dünya miqyasında tanındığı üçün ingilis dilinə minnətdar olsa da, Derek Uolkott bir çox əsərlərində müstəmləkəçilik məsələsinə toxunur, britaniyalıların yürütdüyü siyasət nəticəsində Karib dənizi hövzəsindəki xalqların milli köklərindən qoparıldıqlarını, "dillərinin bir cür, hərəkətlərinin başqa cür" olduğunu tənqid edirdi.
Lakin ABŞ və Britaniya imperializminə ünvanlanan tənqidlərinə və bu şikayətlərinə baxmayaraq Derek Uolkott 1981-ci ildə Amerikadakı Con D. və Ketrin Makartur Fondunun təsis etdiyi 250 min ABŞ dolları miqdarında "Dahilər üçün" qrantını böyük məmnuniyyətlə almışdı. Digər tərəfdən, onun dünya miqyasına çıxması da məhz ingilis dili sayəsində mümkün olmuşdu.
Şübhəsiz, şairin yaradıcılığında ən mühüm yer tutan əsər üzərində onilliklər boyu işlədiyi "Omeros" (1990) epik poeması olmuşdu. Derek Uolkott bu iri həcmli əsərdə antik yunan və orta əsrlər Avropa müəlliflərinin ənənələrinə əsaslanaraq Karib dənizi hövzəsində yaşayan xalqların həyatının epik panoramını yaratmağa çalışmışdır. Tarixə və zamana səyahət üzərində qurulan poema Qərbi Hindistanın bir neçə əsrlik həyatını və mübarizələrini işıqlandırır.
1992-ci ildə Derek Uolkott "altmış dörd hissədən ibarət Karib eposunun parlaq nümunəsini yaratdığına görə" Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Növbə ilə Nyu-York və Trinidaddakı malikanələrində yaşayan şairin son illərdəki sevimli məşğuliyyəti Karib mədəniyyəti haqqında silsilə mühazirələrlə dünya turuna çıxmaqdan ibarətdir. 2007-ci ildə təxminən 60 illik yaradıcılıq yolunu əhatə edən "Seçilmiş şeirləri" Eduard Baufun tərtib və müqəddəməsi ilə çap olunmuşdur.
Əsərləri
Poeziyası
- 1948 25 poema
- 1949 Gənc üçün kitabə: Xll Kantos
- 1951 Poemalar
- 1962 Yaşıl bir gecədə: Poemalar 1948—60
- 1964 Seçilmiş poemalar
- 1965 Qəzazadə və digər poemaları
- 1969 Körfəz və digər poemaları
- 1973 Başqa bir həyat
- 1976 Dəniz üzümləri
- 1979 Ulduz-Alma krallığı
- 1981 Seçilmiş əsərləri
- 1981 Şanslı səyahətçi
- 1983 Derek Uolkottun Karib haqqında poeziyası və Romar Birden incəsənəti
- 1984 Yay ortası
- 1986 Yığılmış poemalar, 1948–1984, "Sevginin ardınca sevgi" poeması ilə birlikdə
- 1987 "Mərkəzi Amerika"
- 1987 Arkanzas əhdi
- 1990 Omeros
- 1997 Səxavətlilik
- 2000 Tripolinin ov iti
- 2004 İsraf
- 2007 Seçilmiş poemaları
- 2010 Ağ sorguçlar
- 2014 Derek Uolkottun 1948–2013- ci illər poeziyası
Pyesləri
- (1950) Henri Xristofr:7 hissəli salnamə
- (1951) Harri Dernier: Radio istehsalı haqqında pyes
- (1953) Ölkə şərabı
- (1954) Dofində dəniz
- (1957) Ione
- (1958) Barabanlar və rənglər: Epik bir dram
- (1958) Ti-Jean və onun qardaşları
- (1966) Malcochon: və ya yağışda altı
- (1967) Meymun dağında yuxu
- (1970) Gözəl bir qalada
- (1974) Sevillin məzhəkəçisi
- (1974) Şarlatan
- (1976) O Babylon!
- (1977) Xatirə
- (1978) Pantomim
- (1980) Sevillin məzhəkəçisi və O Babylon!: iki pyes
- (1982) Ada səs-küylə doludur
- (1984) "Haitili dünya"
- (1986) 3 pyes Son karnaval, Mal əti, toyuq yox və Mavi Nilin bir şöbəsi)
- (1991) Polad
- (1993) Odissey: Bir səhnə versiyası
- (1997) The Capeman
- (2002) Piyada və ruh rəqsi
- (2011) Ay uşağı
- (2014) Parlaq, parlaq gecə
İstinadlar
- Derek Alton Walcott // Benezit Dictionary of Artists (ing.). OUP, 2006.
- Derek Walcott // Internet Broadway Database (ing.). 2000.
- Derek Walcott Has Passed Away at 87.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Derek Elton Uolkott ing Derek Alton Walcott 23 yanvar 1930 Kastris 17 mart 2017 Sent Lusiya sairi ve dramaturqu Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1992 Derek Uolkotting Derek Alton WalcottDogum tarixi 23 yanvar 1930 1930 01 23 Dogum yeri Kastris Sent LusiyaVefat tarixi 17 mart 2017 2017 03 17 87 yasinda Tehsili London Universiteti d Fealiyyeti sair dramaturq yazici nasirMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEdebiyyat sahesinde Nobel mukafati alan ikinci qara derili sair ve dramaturq Derek Alton Uolkott Qerbi Hindistanin Sent Lusi adasinda muellim ailesinde dogulmusdur Iosif Brodski Uolkottun doguldugu ve eserlerinde mehebbetle soz acdigi kicik ada haqqinda demisdi Bu torpagi Kolumb kesf etdi britaniyalilar mustemlekeye cevirdiler Uolkott ise ona olmezlik qazandirdi 1953 cu ilde aile Trinidad ve Tobaqoya kocmusdu Derek Uolkott burada yerli Santa Mariya kollecinde sonra ise Kinqstondaki Vest India universitetinde tehsil almisdi Rokfeller fondunun teqaudu hesabina Londonda tecrube kecmis ve bir muddet Nyu Yorkda islemisdir Hazirda Boston universitetinin professorudur Derek Uolkott oz yaradiciliginda Karib denizi hovzesi ve Afrika edebiyyatinin enenelerini bacariqla sintez ede bilmisdir O eyni zamanda Cenubi Amerika edebiyyati ucun seciyyevi olan sehrli realizme ve klassik Avropa edebi tecrubesine de yad deyildir Yaradiciliginin esas dili ingilis dilidir lakin daha dogma saydigi kreol dialektinde qeleme alinmis serleri de movcuddur Ilk seirlerini 18 yasinda iken yazmisdi Makinada sureti coxaldilan bu seirlerin satisi ile yasadigi Kastri seherinin kucelerinde sair ozu mesgul olurdu Texminen 15 illik yaradiciliq numunelerinin yer aldigi Yasil gece ni ise muellif yalniz 1962 ci ilde cap etdire bilmisdi Diqqeti ceken cehet odur ki bu kitabdaki poetik numuneler Sakit okeanin ucsuz bucaqsiz sulari icerisinde itib batan balaca bir ada sakininin oz orijinal istedadi sayesinde Britaniya imperiyasinin unlu senetkarlari ile bir sirada dayandigini gostere bilmisdi 1959 cu ilde Derek Uolkottun tesebbusu ile Trinidad Teatr Emalatxanasinin esasi qoyulmusdu O tekce teatr duyumu olan istedadli gencleri heyete celb etmekle kifayetlenmemisdi Hem de repertuari iyirmiden cox pyesi ozu yazmisdi Muellifin ugurlu sehne eserlerinden olan Meymun daginda arzular 1967 pyesi uzun muddet Trinidad teatrinin sehnesinde oynanmisdi Uolkottun Yas gunu 1970 adli basqa bir sehne eseri de hem Trinidadda hem de Amerika teatrlarinda maraqla qarsilanmisdir Onun pyesleri forma baximindan muxtelifdir Burada nagil ve mifden reqs ve pantomimalardan bacariqla istifade edilir Elli illik yaradiciligi dovrunde Derek Uolkottun 40 dan cox kitabi cap olunmusdur Bu kitablarda seirler ve dram eserleri toplanmisdir Sairin Sefil 1965 Ulduzlu almali sema 1979 Ugurlu yolcu 1981 Yayin ortasinda 1984 Arkanzas vesiyyetnamesi 1986 mecmuelerinde forma ve mezmun baximindan biri birinden ferqli seirleri ozune yer almisdir Dostluq elaqeleri saxladigi Iosif Brodski Uolkottun poeziyasini obrazli sekilde okeanla sozun xelitesine benzedirdi Balaca Sent Lusi adasinin adini dunya miqyasinda sohretlendirmek isteyen Uolkott Britaniya vetendasligindan imtina etmis ve cemisi 25 min nefer ehalisi olan bu adanin vetendasi olmusdur Sair Basqa heyat 1973 poemasinda omur yolunu ve kicik veteni haqqinda dusuncelerini eks etdirmeye calismisdi Dunya miqyasinda tanindigi ucun ingilis diline minnetdar olsa da Derek Uolkott bir cox eserlerinde mustemlekecilik meselesine toxunur britaniyalilarin yurutduyu siyaset neticesinde Karib denizi hovzesindeki xalqlarin milli koklerinden qoparildiqlarini dillerinin bir cur hereketlerinin basqa cur oldugunu tenqid edirdi Lakin ABS ve Britaniya imperializmine unvanlanan tenqidlerine ve bu sikayetlerine baxmayaraq Derek Uolkott 1981 ci ilde Amerikadaki Con D ve Ketrin Makartur Fondunun tesis etdiyi 250 min ABS dollari miqdarinda Dahiler ucun qrantini boyuk memnuniyyetle almisdi Diger terefden onun dunya miqyasina cixmasi da mehz ingilis dili sayesinde mumkun olmusdu Subhesiz sairin yaradiciliginda en muhum yer tutan eser uzerinde onillikler boyu islediyi Omeros 1990 epik poemasi olmusdu Derek Uolkott bu iri hecmli eserde antik yunan ve orta esrler Avropa muelliflerinin enenelerine esaslanaraq Karib denizi hovzesinde yasayan xalqlarin heyatinin epik panoramini yaratmaga calismisdir Tarixe ve zamana seyahet uzerinde qurulan poema Qerbi Hindistanin bir nece esrlik heyatini ve mubarizelerini isiqlandirir 1992 ci ilde Derek Uolkott altmis dord hisseden ibaret Karib eposunun parlaq numunesini yaratdigina gore Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Novbe ile Nyu York ve Trinidaddaki malikanelerinde yasayan sairin son illerdeki sevimli mesguliyyeti Karib medeniyyeti haqqinda silsile muhazirelerle dunya turuna cixmaqdan ibaretdir 2007 ci ilde texminen 60 illik yaradiciliq yolunu ehate eden Secilmis seirleri Eduard Baufun tertib ve muqeddemesi ile cap olunmusdur EserleriPoeziyasi 1948 25 poema 1949 Genc ucun kitabe Xll Kantos 1951 Poemalar 1962 Yasil bir gecede Poemalar 1948 60 1964 Secilmis poemalar 1965 Qezazade ve diger poemalari 1969 Korfez ve diger poemalari 1973 Basqa bir heyat 1976 Deniz uzumleri 1979 Ulduz Alma kralligi 1981 Secilmis eserleri 1981 Sansli seyahetci 1983 Derek Uolkottun Karib haqqinda poeziyasi ve Romar Birden inceseneti 1984 Yay ortasi 1986 Yigilmis poemalar 1948 1984 Sevginin ardinca sevgi poemasi ile birlikde 1987 Merkezi Amerika 1987 Arkanzas ehdi 1990 Omeros 1997 Sexavetlilik 2000 Tripolinin ov iti 2004 Israf 2007 Secilmis poemalari 2010 Ag sorguclar 2014 Derek Uolkottun 1948 2013 ci iller poeziyasiPyesleri 1950 Henri Xristofr 7 hisseli salname 1951 Harri Dernier Radio istehsali haqqinda pyes 1953 Olke serabi 1954 Dofinde deniz 1957 Ione 1958 Barabanlar ve rengler Epik bir dram 1958 Ti Jean ve onun qardaslari 1966 Malcochon ve ya yagisda alti 1967 Meymun daginda yuxu 1970 Gozel bir qalada 1974 Sevillin mezhekecisi 1974 Sarlatan 1976 O Babylon 1977 Xatire 1978 Pantomim 1980 Sevillin mezhekecisi ve O Babylon iki pyes 1982 Ada ses kuyle doludur 1984 Haitili dunya 1986 3 pyes Son karnaval Mal eti toyuq yox ve Mavi Nilin bir sobesi 1991 Polad 1993 Odissey Bir sehne versiyasi 1997 The Capeman 2002 Piyada ve ruh reqsi 2011 Ay usagi 2014 Parlaq parlaq geceIstinadlarDerek Alton Walcott Benezit Dictionary of Artists ing OUP 2006 ISBN 978 0 19 977378 7 Derek Walcott Internet Broadway Database ing 2000 Derek Walcott Has Passed Away at 87 MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerHemcinin bax